بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – آنجا خانه عشق است و آرزوي بسياري است که براي يک بار هم شده ، حرم مطهر امام علي را از نزديک ببينند. از ارزش و منزلت آن بارگاه که بگذريم ؛ مرقد امام اول شيعيان تاريخي دارد که به آن مي پردازيم .
شب بيست ويکم ماه رمضان که امام علي به شهادت رسيد بنا به وصيت شبانه پيکر ايشان را با حضور فرزندان و تعداد انگشت شماري از اصحاب خاص را به خاک سپردند. از امام صادق(ع) نقل شده است كه حضرت امير(ع) هنگام وفات به فرزند بزرگش، امام حسن(ع)سفارش نمود كه پس از آن كه مرا در نجف دفن نمودى، چهار قبر براى من در چهار موضع: 1-در مسجد كوفه، 2- در رحبه كوفه، 3- در خانه جعده حبيره 4در عزى حفر كنيد تا كسى از محل قبر من آگاهى پيدا نكند. به همين جهت درباره قبر اميرالمؤمنين(ع) بين علماى اهل سنت اختلاف وجود دارد.
چنانچه که در تاريخ آمده است قبر ايشان تا صد سال از نظرها پنهان بود و کسي از محل دفن ايشان اطلاعي نداشت و به استناد روايات تنها ائمه اطهار و خاندان اهل بيت از محل دفن ايشان اطلاع داشتند.
اينکه چرا پيکر ايشان شبانه و بدون تشييع عمومي دفن شد مورخان برداشت هاي مختلفي دارند. برخي معقتدند که فضاي کوفه برغم اينکه به ظاهر جوي شيعي داشت اما در عين حال همچنان اقليت نهرواني و خوارجي به صورت پنهاني و فعالانه حضور موثري داشتند و از اقدامات ايذايي عليه امام علي و خاندان او هم فروگذار نبودند. دور از تصور نبود که آشکار بودند محل دفن اميرمومنان شايد باعث فراهم شدن زمينه اي براي اقدامات جسارات آميز عليه محل دفن و زائران آن مي شد. خطر خوارج تا صد سال همچنان مانند سايه گروههاي مذهبي و سياسي آن روزگار را تهديد مي کرد و بعد از روي کار آمدن بني عباس بود که آنان به حاشيه رانده شدند.
گروهي ديگر هم بر اين اعقتقاد هستند که امويان که همواره در پي آزار و اذيت خاندان نبوت و رسالت بودند تلاش هاي تبليغي زيادي را براي لکه دار کردن هر نماد شيعي داشتند و از هيچ توهين و بدگويي نسبت علي (ع) و اولاد او فروگذار نبودند. شدت بغض و کينه امويان نيست به اهل بيت در ماجرا قيام زيد بن علي کاملا مشهود است. در سال 105 هجرى قمرى، هشام بن عبد الملك بن مروان به خلافت رسيد. او نسبت به علويان بسيار سختگير بود . در زمان او زيد بن على پسر امام سجاد(ع) در مدينه و کوفه نهضتي را عليه امويان پايه ريزي کرد و در قيام نافرجام او، زيد و يارانش به شهادت رسيدند. بعد از دفن جسد زيد، ماموران بني اميه گزارش محل دفن او را به يوسف بن عمر ثفقي دادند و به دستور او پيکر زيد از محل دفنش خارج و به صورت عريان به دار آويخته شد.
غيرمحتمل نيست در صورت شناسايي قبر امام علي و زماني که دشمنان او قدرت داشتند چنين اقداماتي جسارت آميز با مدفن ايشان صورت گيرد.
بنا بر روايات در سال 135 قمري و در زمان حاکميت منصور عباسي و با اصرار و درخواست او مکان قبر امام در نجف به دستور امام صادق و با همياري يکي از ياران اييشان به نام صفوان الجمال در نجف نشان داده شد. قبر در محلي بنام “الغري ” پيدا شد. منابع متعدد همين مکان را محل اصلي قبل امام علي مي دادند و تاکنون کتابهايي تحت عنوان فرحه الغري اين باره نگارشته شده است. برخي برآنند که الغري نام قبلي محلي است که بعدها شهر نجف بر پايه آن تاسيس شده است. مقبره امام در آغاز پيدايي در بيرون شهر نجف قرار داشت اما بعدها که شهر توسعه پيدا کرد قبر مطهر نيز در دوران شهر جاي گرفت.
نخستني کسي که بقعه را براي مقبره امام بنيان نهاد هارون الرشيد بود که در سال 165 دستور داد ضريحي از سنگ سفيد براي قبر ساخته شود و بنايي از آجر سفيد و گنبدي از گل سرخ بر روي آن ضريح قرار گرفت و ديواري با چهار در در جوار آن بنا نهاد. از اين پس بود که مردم براي زيارت به اين نقطه مي آمدند و حتي برخي در کنار مرقد شريف اقدام به خانه سازي کردند و باعث توسعه و رونق آن منطقه شدند. بارگاه امام و نواحي اطراف کم کم به صورت يکي از مراکز مهم تجمع شيعيان درآمد. اين روند البته در دوران متوکل عباسي با مشکل مواجه شد. او دشمني آشکاري با علويان و رونق زيارت قبور ائمه اطهار در کربلا و نجف اين دشمني را تشديد مي کرد و به دستور او محل دفن امام علي و محل اطراف ويران شد اما در سال 283. ابو الهيجاء عبداله بن حمدان، حاكم شيعي موصل، در 283 هـ.ق گنبد بزرگ و باعظمتي برفراز قبر ساخت و حرم را فرش كرد. در سال 287 يکي از داعيان و فرمانروايان معروف شيعي طبرستان به نام محمد بين زيد در اين سال دستور دارد عمارتي باشکوهي روي مرقد مطهر بنا شد. اين عمارت يک صحن بزرگ با هفتاد حجره داشت.
در زمان المطيع لِلّه عباسي، يكي از نقيبان سادات علوي به نام عمر بن يحيي، در سال 350 براي آن حرم گنبد و قبه اي كوچك ساخت.. در دوران حکومت آل بويه که از شيعيان بودند مرقد مطهر امام علي از سوي عضدالدوله توسعه پيدا کرد. بناي عضدالدوله که تا 755ق باقي بود دچار آتش سوزي شد. اما کار بازسازي حرم در زمان ايلخانان مغول و سلطان اويس جلايري در 760 قمري . پي گرفته شد
حرم امام در زمان روي کار آمدن صفويه رونق تام و تمامي پيدا کرد. شاه اسماعيل صفوي پس از سلطه بر بغداد، به زيارت عتبات و مرقد امام در نجف رفت و كارهايي براي آباداني شهر انجام داد. در دوران صفوي، بازسازي و توسعه حرم با شدت بيشتري دنبال شد. شاه عباس صفوي ضمن زيارت آن مرقد در 1033 ق، دستورهايي براي تعمير حرم، گنبد و صحن صادر كرد. رواق ها را با فرش هاي گران بها پوشاند و لقب خود، كلب آستان علي، را بر اين فرش ها حك كرد. 0 براي استراحت زائران، مكاني ساخت كه آن را خيابان مي خواندند. هم چنين دستور داد آب فرات را به نجف بكشانند.
شاه صفي، نوه شاه عباس صفوي، وزير خود ميرزا تقي مازندراني را امر كرد تا قسمتي از اطراف صحن و حرم را توسعه دهد. اين كار در 1047 ق انجام شد که بناي فعلي با اندكي تغيير، يادگار آن دوران است.
شاه عباس دوم نيز اين بنا را تكميل كرد23 و عمليات اجراي آن سه سال طول كشيد. براي تزيين حرم از سنگ معدن هاي اطراف نجف، كه بسيار شفاف و زيبا بود، استفاده24 و مقبره آن حضرت با كاشي تزيين شد. برخي گفته اند معماري آن را شيخ بهايي انجام داده است.
نادرشاه افشار در 1156 ق دستور داد كاشي هاي گنبد و گل دسته ها را بردارند و به جاي آن از خشت هاي طلايي استفاده كنند. كه تاريخ طلا كاري آن برروي گنبد ثبت شد. وي ثروت زيادي براي تعميرات آستان مقدس وقف كرد. او هم چنين در تزيين حرم و كاشي كاري صحن كوشش بسياري كرد. ايوان العلماء از آثار زمان اوست.
در دوره قاجار نيز اقدام هايي براي توسعه و بازسازي حرم انجام شد. آقا محمد خان قاجار در 1211 ق ضريحي از نقره به آستان تقديم كرد. فتحعلي شاه در 1236ق تعميراتي انجام داد و در 1262 ق وزير محمد شاه ضريحي ديگر از نقره روي قبر نصب كرد.
در 1370 ق سيد احمد مصطفوي كاشي هاي حرم را بازسازي كرد. او شيشه هاي رنگي حرم را، كه در 1240ق زمان نادر در حرم كار گذاشته شده و روي آن ها با آيه هايي از قرآن مزين بود، از جا كند و شيشه هاي بسيار زيبايي به جاي آن نصب كرد. سنگ هاي حرم و ديوارها را برداشت و سنگ هاي گران قيمت جاي آن گذاشت.روند بازسازي و نوسازي حرم تا اکنون همچنان ادامه دارد.