بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
شصت‌و‌سومین انیمیشن کمپانی والت دیزنی یک کمدی موزیکال خانوادگی است که یک شخصیت مونث را در راس ماجراهایش دارد. «انکانتو» قصد دارد داستان و ماجراجویی‌هایش را به زبانی فانتزی تعریف کند تا بتواند انبوه مخاطبان کوچک و بزرگسال را جذب خود کند. این روزها که فناوری رایانه‌ای به کمک انیماتورها آمده و بازار تولید انیمیشن‌های کامپیوتری داغ است، کاملا طبیعی است که کمپانی والت دیزنی به‌عنوان سردمدار تولید محصولات کارتونی، هر سال تعداد زیادی فیلم در این ژانر سینمایی را روانه پرده سینماها کند. اما آیا این تولید انبوه به معنی حفظ کیفیت آنها هم خواهد بود و آیا جادوی همیشگی کمپانی والت دیزنی می‌تواند در این فیلم‌ها ادامه و جریان داشته باشد؟ تعدادی از منتقدان سینمایی بعد از دیدن انکانتو در این ارتباط با تردید اظهار‌نظر می‌کنند و عقیده دارند در تولیدات چند سال اخیر واحد انیمیشن این کمپانی دیگر خبری از آن جادوی دلپسند قدیمی و قبلی نیست و کارتون‌های جدید کمپانی چیزی کم دارد. البته این دیدگاهی عمومی نبوده اما دیدگاهی است که دارد کم‌کم قدرت زیادی پیدا می‌کند و از این نظر، مدیران والت دیزنی حتما باید مراقب اقدامات و فیلم‌های کارتونی بعدی‌شان باشند. «انکانتو» از عواملی بهره گرفته که این روزها در هالیوود مورد استفاده قرار می‌گیرد تا انبوه مخاطبان، تولیدات سینمایی دور هم در سالن‌های تاریک سینماها جمع شوند. این روزها می‌توان تعداد زیادی فیلم را دید و مثال زد که یک خانم را در راس ماجراهایشان دارند و داستان این فیلم‌ها، اهمیت خاصی به زندگی و فرهنگ غیرآمریکایی‌ها (لاتینی‌تبارها، آسیایی‌ها، آفریقایی‌ها و…) می‌دهند. تهیه‌کنندگان هالیوودی به‌خوبی متوجه این نکته شده‌اند که هم قشر بانوان و هم غیرانگلیسی‌زبان بخش بسیار مهمی از جامعه و گروه تماشاگران را تشکیل می‌دهند و برایشان مطرح شدن مسائل و مشکلات‌شان روی پرده سینما، جذاب به نظر می‌رسد. در کارتون‌هایی که در سال‌های اخیر توسط کمپانی والت دیزنی (و حتی بقیه کمپانی‌های بزرگ فیلمسازی) تولید شده، توجه خاص و ویژه‌ای به این دو گروه شده‌است.
لاتین‌تبارهای صداپیشه
تیم دو نفره جارد بوش و برایان هاوارد کارگردانی انکانتو را انجام داده‌اند و تعدادی از صداپیشه‌های لاتینی‌تبار به‌جای شخصیت‌های فیلم صحبت کرده‌اند. داستان فیلم هم حال‌و‌هوایی لاتینی‌تبار دارد. کلمه انکانتو از زبان اسپانیایی می‌آید و به معنی افسون است و برای توصیف کارهای جادویی به کار می‌رود. داستان فیلم هم در ارتباط با همین افسون و جادو است. این داستان در کشور کلمبیا با آن جنگل‌های وسیع و سرسبز رخ می‌دهد و میرابل را در راس ماجراهایش دارد. میرابل در خانواده‌ای به‌دنیا آمده که هر یک از اعضای آن دارای جادویی منحصر به‌فرد است. این جادوها به جامعه کوچک پنهانی که در دهکده و در پشت کوه‌ها زندگی می‌کنند، امکان یک زندگی آرام و رویایی را داده است. این مکان با نام انکانتو شناخته می‌شود. برای همین، خانواده میرابل و در راس آنها مادربزرگ پیر از احترام و جایگاه خاصی در دهکده برخوردارند. اما در بین اعضای خانواده، میرابل جادویی ندارد و شبیه بقیه نیست. زمانی که انکانتو در خطر نابودی قرار می‌گیرد، میرابل باید با گذشته خود و خانواده‌اش روبه‌رو شده و راه‌حلی برای نجات همه پیدا کند.
بحث تولید انکانتو سال ۲۰۱۶ و زمانی مطرح شد که لین مانوئل میراندا اعلام کرد جان لستر از مدیران واحد انیمیشن والت دیزنی به او و برایان هاوارد پیشنهاد ساخت یک فانتزی موزیکال را داده است. اما کار ساخت فیلم تا ژانویه ۲۰۲۰ طول کشید. در آن زمان اعلام شد کمپانی در حال کار روی انیمیشنی درباره خانواده‌ای لاتینی‌تبار است. ابتدا تصور می‌شد برزیل مرکز رخدادهای داستان است. اما خیلی زود این مکان به کالبیا تغییر پیدا کرد. مدیران والت دیزنی انکانتو را اختصاصا در سینماها اکران عمومی و پخش استریم آن را به حدود دو ماه بعد از اکران عمومی موکول کردند. با آن‌که همزمان با نمایش عمومی فیلم اسباب‌بازی‌ها، بازی‌های ویدئویی و تی‌شرت‌های آن هم پخش شد اما فروش کلی ۱۸۲ میلیون دلاری جهانی آن (۸۷ میلیون سهم جدول گیشه نمایش آمریکای شمالی) حکایت از استقبال نکردن تماشاگران از آن می‌کرد. به‌گفته تحلیلگران اقتصادی سینما، انکانتو باید فروشی ۴۰۰میلیون دلاری در سراسر جهان می‌کرد تا بتواند لقب فیلمی موفق را بگیرد. به این ترتیب، باید انکانتو را یک شکست سخت تجاری برای کمپانی والت دیزنی و واحد انیمیشن آن دانست. این در حالی است که در فصل اسکاری سینما استقبال خوبی از فیلم شده و تا حالا چند تا از انجمن‌های منتقدان شهرهای مختلف آمریکا جایزه بهترین انیمیشن سال خود را به آن داده‌اند.
امتیاز متوسط
با این وجود، روتن تومیتوز با جمع‌آوری نقدهایی که روی فیلم نوشته شده، امتیاز متوسط به آن می‌دهد. این وبسایت معروف نوشته که ۹۱ درصد از ۱۷۰ نقد و مروری که روی انکانتو صورت گرفته، حال‌و‌هوایی منفی داشته‌اند. منتقد خود سایت می‌گوید صحنه‌آرایی و چشم‌انداز فرهنگی فیلم برای کمپانی والت دیزنی تازه و تجربه نشده بوده‌است اما نتیجه و پایان کار همان چیز همیشگی بوده که انیمیشن‌های این کمپانی دنبال کرده‌است. به نوشته منتقد سینمااسکور هم داستان فیلم خانواده‌ها را جذب خود می‌کند اما چیز تازه‌ای به آنها ارائه نمی‌کند و تکرار همان حرف‌ها و فیلم‌های قدیمی‌تر دیزنی است. به‌گفته تعداد زیادی از منتقدان، عینکی بودن شخصیت محوری (میرابل اولین شخصیت خانم کمپانی دیزنی است که عینک می‌زند) دلیلی برای متفاوت بودن او به‌حساب نمی‌آید! برخی دیگر هم گفته‌اند والت دیزنی برخلاف ادعاهایش نتوانسته آن رئالیسم جادویی موجود در فرهنگ و ادبیات آمریکای لاتین را در فیلمش به نمایش بگذارد. انکانتو پنجمین کارتون دیزنی است که داستانش در آمریکای لاتین رخ می‌دهد. معروف‌ترین فیلم در این بین هم «کوکو» محصول سال ۲۰۱۷ است. انکانتو که ۸۰ سال بعد از «دامبو» اکران عمومی شده، بیستمین اثر کمپانی است که شخصیتی خانم را در محوریت داستانش دارد.
