چرا ژوزه مورینیو سقوط کرده است؟/ عبور از فوتبال مدرن

سایت بدون – ژوزه مورینیو در این فصل مسیر سقوط را طی کرد مثل خیلی از تیم‌هایش؛ آرام و به‌تدریج با یک اجتناب‌ناپذیری خاص و حتی شاید کمی ترحم‌آمیز. در واقع اگر می‌خواهید بدانید چقدر ارزش او پایین آمده، ببینید اخراجش از تاتنهام حتی خبر اول روز نبود. یکی از مربی‌های بزرگ فوتبال به حاشیه رفته، مثل یک پاورقی در کتاب بزرگ فوتبال. علاوه بر این قرار نیست مورینیو مربی تاتنهام در سوپرلیگ اروپا باشد که با این همه جنجال خودشان را در آن قرار داده‌اند. به او حتی فرصت ندادند شانسش را در بازی فینال جام اتحادیه انگلیس برابر منچسترسیتی امتحان کند تا شاید بتواند به بیست‌و‌یکمین جام دوران مربیگری‌اش برسد. در عوض رایان میسون در بازی یکشنبه در ورزشگاه ویمبلی روی نیمکت تیم خواهد نشست؛ همان بازیکنان با یک مربی دیگر. اولین چیزی که باید گفت این است که اتفاقات قابل پیش‌بینی بود. مثل همه برتری‌های تاتنهام مورینیو که در چند ماه گذشته از دست‌شان داد، شروعی امیدوارکننده که راهی به‌جز شکست و تباهی و ناکامی پیدا نکرد.
بردهای درخشانی به دست آمد، دوبار برابر آرسنال و دوبار برابر منچسترسیتی، پیروزی ۶ بر یک مقابل منچستریونایتد در اولدترافورد و مدتی کوتاه صدرنشینی در دو ماه پایانی سال ۲۰۲۰٫ اما مثل شیوع ویروس کرونا با همان سرعت فروکش کرد و برند فوتبال مبتنی بر ضدحمله مورینیو به بن‌بست رسید.
اما شاید نقطه تعیین‌کننده در دوران مورینیو در تاتنهام ماه‌های تلخ و سخت اخیر بود، آغازش هم فوتبالی مهوع از تیمی بود که به خودش باور داشت و مربی که تنها خودش را قبول داشت. در واقع سبک فوتبال مورینیو که با مالکیت توپ برابر رقبای بزرگتر بیگانه بود جواب داد، بخصوص در میانه بحران مصدومیت فصل گذشته. هری کین و سون هئونگ مین با هدایت او بهترین فرم خود را پیدا کردند و تانگوی اندومبله از یک بازیکن اضافه به جواهر خط میانی تبدیل شد. اما اینکه برابر تیم‌های متوسطی مانند کریستال‌پالاس و ولورهمپتون برای خودت فشار و زحمت بخری، با سنت‌های اخیر تاتنهام نبود. در تیمی پر از استعدادهای هجومی این نگرش احمقانه است و شلیک به خود. زمان و حوادث گویا اولویت‌های مورینیو را تغییر داده و مربی پرشور اواسط دهه اول قرن بیست‌و‌یکم را به یک مربی محتاط و پراخم بدل کرده. او به دهه هفتم زندگی‌اش نزدیک می‌شود و به چیزی شبیه شده که روزگاری از آن نفرت داشت؛ اینکه دگم و جزم‌اندیش شود.
کجای کار اشتباه بود؟ قطعاً تقصیر اول با رئیس تاتنهام، دانیل لوی است که به صرف سابقه و شهرت یک مربی را آورده. سقوط مورینیو به‌عنوان یک مربی سال‌هاست آشکار شده، بیشتر به برند شخصی رو به زوال و افتخارات گذشته اتکا دارد. برای باشگاهی که جایگاهش به مخاطره افتاده، آوردن کسی مانند او رویای جلوه‌گری لوی و ارائه تاتنهام به‌عنوان باشگاهی در حال رشد ضروری به نظر می‌رسید. یک ورزشگاه جدید چشم‌نواز، مستند جذاب آمازون و حالا یکی از مشهورترین مربی‌های فوتبال جهان. فوتبال چه؟ آن هم باید از خودش مراقبت کند. فقط سابقه مربی را ببینید و اینکه او ماشین بردن جام است.
و تاتنهام حالا نخستین باشگاهی است که فهمیده عطش و انگیزه مورینیو برای رسیدن به جام تنها با انگیزه‌اش برای بهانه‌تراشی قابل مقایسه است. او در پایان فصل اولش آشکارا تیمش بهتر از منچستریونایتد است اما واقعاً این تیم اسکلتی است که به سرمایه‌گذاری جدی نیاز دارد. ژدسون فرناندز، مت دوهرتی، کارلوس وینیسیوس، پیر امیل هویبرگ، جو رودون و استیون برخواین آینده‌دار نشان داده‌اند. گرت بیل یکی از کسانی که آمدنش در تابستان گذشته حس خوبی می‌داد کنار گذاشته شده و این تجربه برای باشگاه خیلی گران به دست آمد. در زمین و بیرون آن، انسجام و هماهنگی شکل گرفته در زمان موریسیو پوچتینو ظرف چند ماه از بین رفت. درگیری‌های بی مورد با اندومبله و دله آلی رخ داد، تعویض به‌دلیل تنبیه، تأکید روی اشتباهات فردی و اصرار بزدلانه بر استفاده از بازیکنان به‌عنوان سپر اتفاقات ماه‌های آخر بود.
آخرش چه؟ مورینیو از تیمی بدون تعادل و پر از حاشیه جدا می‌شود با بازیکنانی که برای رفتن بی‌صبرند و دیگرانی که برای ماندن به اندازه کافی خوب نیستند. این میراث فوتبالی مورینیو است.
تاتنهام چه می‌شود؟ یک مربی جدید و یک مسیر جدید. شاید مثل اواخر فصل قبل متحول شوند و سهمیه لیگ قهرمانان بگیرند و نخستین قهرمانی را بعد از سال ۲۰۰۸ به دست آورند. اما در این ۱۷ ماه یک تغییر اساسی دیگر هم رخ داد که فراتر از پاندمی کرونا و انتخاب مربی است. تصمیمات اخیر لوی هواداران را به این باور رساند که تیم با حضور خودشان اداره می‌شود و نه لزوماً به نفع‌شان؛ دعوای میان هواداران و هیأت‌مدیره به این زودی‌ها خوب نمی‌شود. مورینیو چه؟ غرامت خوبی می‌گیرد و به کارهایش می‌رسد تا دوباره به استودیوهای تلویزیونی برگردد. این چند روز پر از اتفاقات مهم بود و تاتنهام می‌خواهد برای آینده مطمئن شود. با مربی بعدی، قبلی به فراموشی سپرده می‌شود. فوتبال مدرن بعد از دو دهه مربیگری مورینیو از او عبور کرده است.

جاناتان لیو
منبع: گاردین