سایت بدون -متاسفانه ازدواج سالمندان در بسیاری از جوامع سنتی آنطور که باید، جا نیفتاده و هنوز خطاهای دیدگاهی وجود دارد که عرصه را برای ازدواج این عزیزان دشوارتر میکند. با شناخت این خطاهای عقیدتی و سنتی و اصلاح آنها، سالمندان میتوانند از تنهاماندن و سرکوب نیازهای عاطفی خود نجات پیدا میکنند.
مفهومی که از ازدواج در سالمندی برداشت میشود، کاملا متفاوت از مفهوم ازدواج در دوران جوانی است. اگرچه از نظر علمی باید به نیازهای جنسی سالمندان هم توجه کرد ولی در سالمندان این جزء از قضیه در ازدواج مجدد چندان پررنگ نیست و آنها بیشتر دنبال مونس و یار هستند. در ازدواج سالمندان مفهوم عشق بسیار قویتر عمل میکند و شکست روابط و اختلافهای زناشویی در زوجهایی که در سنین بالا با هم ازدواج میکنند بهندرت دیده میشود. اغلب آنها در انتخاب شریک زندگی پختهتر عمل میکنند و کمتر دچار خطا میشوند.
وقتی فرزندان از خانه کوچ میکنند، پدر و مادر با آشیانه خالی مواجه میشوند. وقتی هم یکی از زن و شوهر فوت میکند این آشیانه کاملا خالی میشود و سالمند به ناگهان تنها میشود. پیچیدگیهای اجتماعی، مناسبات کاری و زندگی در شهرهای بزرگ هم باعث میشود فرزندان در گوشهای از این دنیا گرفتار کارهای شخصی خود باشند و این مساله معمولا برای فرزندان نگرانی ایجاد میکند، بهخصوص وقتی که یکی از والدین هم فوت کرده باشد. بسیاری از آنها سعی میکنند با تلفنهای مکرر تا حدی از حال والد خود مطلع شوند اما این کنترل، تنهایی سالمندان را پرنمیکند.
بازنشستگی، کهولت سن، ناتوانی حرکتی، بیماری، بیحوصلگی، مشکلات روانی و… عوامل مهمی هستند که باعث میشوند سالمند اوقات بیشتری را در خانه بگذراند. در دوران سالمندی، دوستان صمیمی و قدیمی به دلیل فوت یا داشتن مشکلات مربوط به دوران سالمندی بهتدریج کمتر و کمتر میشوند. اقتضای سن و کاهش ارتباطهای اجتماعی هم باعث میشود آنها نتوانند دوستان جدیدی پیدا کنند و به این دلیل با تنهایی مواجه میشوند.
ازدواج به مثابه راه حلو مشکلات پیشبینینشده
پیدا کردن یک همدم در سالمندی آنقدرها هم ساده نیست. به علاوه، چند مانع مهم بر سر راه سالمندانی که میخواهند ازدواج کنند وجود دارد.
متاسفانه هنوز بسیاری از مردم همچنان درگیر عقاید سنتی و سختگیرانه خود نسبت به ازدواج سالمندان، بهخصوص زنان سالمند هستند و فکر میکنند خانمی که صاحب چند فرزند است، نباید با از دست دادن همسرش ازدواج کند و باید به احترام همسر متوفی و فرزندانش تا آخر عمر تنها بماند. در بسیاری از موارد نیز فرزندان با ازدواج پدر و مادرها مخالفت میکنند و اجازه حضور مرد یا زن غریبه را به خانه و خانوادهشان نمیدهند؛ بهخصوص اگر بحث دارایی و مال و میراث مطرح باشد.
مسایل مالی یکی از موانع مهمی است که میتواند جلوی ازدواج در سالمندان را بگیرد. ازدواج بدون هزینه مشکلات زیادی دارد. اغلب سالمندان درآمد کمی دارند و مجبورند در کنار این مشکل، نیاز شکلگرفته در وجودشان را نیز انکار کنند. بعضی از آنها خودشان را محدود میکنند و به خاطر باورهای منفی نسبت به ازدواج دوم در سالمندی، در حالی که نیاز به داشتن همدم را احساس میکنند، با نوعی غم نهفته روزگار میگذرانند.
بعضی از سالمندان هم بیماریهای جسمانی دارند که شرایط را برای ازدواج مشکل میکند. زوج سالمند بیمار شاید نتواند نقش پرستار را برای همسرش ایفا کند.
چه باید کرد؟
کافی است فرزندان و اطرافیان بخواهند سالمند خود را از تنهایی درآورند. شناسایی و رفع موانع ازدواج در سالمندان بسیار ساده است:
• از مشاور یا فامیل کمک بخواهید:تغییر فرهنگ، سنتها و باورهای قدیمی کار دشواری است و گاهی تعصبات آنقدر جدیاند که نمیتوان کاری کرد، مگر اینکه بزرگی در خانواده باشد و بتواند دیگران را متقاعد کند. همیشه بهتر است از بزرگان فامیل یا مشاور کمک گرفته شود.
همه باید بدانند ثابت شده همسر و همدم خوب در سالمندی باعث بهبود وضعیت روانی افراد و به دنبال آن تقویت سیستم ایمنیشان میشود و همچنین از اختلال روانشناختی افسردگی که در سالمندان شایع است، جلوگیری میکند. اگر شرایط ازدواج برای سالمندان پیش آمد، باید نهایت تلاش را کرد تا آنها به هم برسند و از کمکهای مالی و… دریغ نکرد. تنها زندگی کردن پدر یا مادر در خانه برای فرزندانی که از آنها دور هستند اضطراب ایجاد میکند.
• رسانهها دست به کار شوند: برای شکستن تابوها، رسانهها نقش تعیینکنندهای دارند. آنها باید درباره ازدواج سالمندان و مثبت بودن این حرکت بیشتر بنویسند و در فیلمهاو سریالها هم باید به این امر اشاره شود. تاکید رسانهها روی این موضوع باعث میشود ازدواج سالمندان کمکم در جامعه جا بیفتد.
• شرایطی فراهم کنید تا سالمندان با هم آشنا شوند: سعی کنید سالمندان را با توجه به توانشان به تورهای مسافرتی کوتاهمدت یا محافلی که در آن سالمندان حضور دارند، بفرستید. این کار میتواند باعث یافتن همسر مناسب برای آنها شود.
۳ ازدواجی که باید از آن حذر کرد
۱٫ اگر به قصد دستیابی به مال و اموال ازدواج میکنید، باید بدانید که احتمال شکست در ازدواجتان زیاد است. اغلب چنین سالمندانی، به این منظور که مالی را به ارث ببرند و اوضاع مالی بهتری پیدا کنند، تن به ازدواج میدهند و هنگامی که با در بسته روبرو میشوند، سرخورده میشوند و تصمیم میگیرند از رابطه خارج شوند. این نوع ازدواجها به صلاح نیستند.
۲٫ اگر قرار است با ازدواجتان پرستار یا مراقب همسر بیمارتان شوید، بهتر است کمی تامل کنید. افرادی هم که برای پرستاری کردن از سالمند ازدواج میکنند، معمولا با مشکلات پیشبینینشده زیادی مواجه میشوند. سالمندان سالم توان دوران جوانی را ندارند و ممکن است خیلی زود از این کار خسته شوند. یکی از شکایتهای معمول در این موارد این است که فرد میگوید من دنبال همسر بودم و دوست ندارم به عنوان پرستار در خانه ایفا نقش کنم؛ مگر اینکه سالمند با میل و علاقه خودش و با چشم باز چنین زندگیای را انتخاب کند.
۳٫ اگر همسر آینده شما دچار یک اختلال روانشناختی است، ازدواج شما به صلاح نیست. فردی که دچار مشکل ذهنی است یا به یک بیماری روانشناختی شدید مبتلاست، نمیتواند نقش همسر را به خوبی ایفا کند و فقط باعث ایجاد اضطراب در شما خواهد شد. پس عجولانه ازدواج نکنید.
دکتر شهربانو قهاری
روانشناس بالینی
عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی ایران