بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – شنبه‌شب درجشنواره موسیقی فجر قطعه‌ای به یاد قربانیان هواپیمای اوکراین نواخته شد
هجدهمین روز دی‌ماه امسال لوریس چکناواریان هم مثل خیلی‌ها در خانه ماجرای سقوط پرواز ٧۵٢ را شنید. همان روز تا یکی دو روز بعد که انبوه خبرهای تلخ همه را احاطه کرده بود، مرثیه‌ای برای پرواز ٧۵٢ در ذهن او پا گرفت و در طول دو روز در دفترچه نت پیاده شد. دیروز این آهنگساز و رهبر ارکستر کهنه‌کار ارمنی‌تبار ایرانی به مناسبت فرارسیدن چهلمین روز پرواز جان‌های عزیز این قطعه را به خانواده‌های بازماندگان هواپیمای ایران- اوکراین تقدیم کرد. لوریس چکناواریان حالا در این‌باره به «شهروند» می‌گوید که استثنا نبوده و مثل همه از این واقعه دردناک غمگین شده است: «بعد از سقوط هواپیما، هرکس به نحوی احساس خود را نشان داد. همان روزها این ملودی به من الهام شد و بعد نوشتن اثری به یادبود سقوط هواپیما را شروع کردم تا به مردم دنیا نشان دهم که ما صلح‌دوست هستیم و این واقعه برای همه ما تلخ بوده است.» او این قطعه را در طول دو روز به صورت شبانه‌روز نوشته است، درصورتی که معمولا نوشتن چنین اثری یک تا دو ماه برای یک آهنگساز زمان خواهد برد: «حتی آن را بازنویسی هم نکردم و خواستم تا همان‌طور که به من الهام شد، نوشته و اجرا شود. البته فرصت اجرا و ضبط آن به صورت ارکستری نبود، بنابراین از دوستان کمک گرفتم و فعلا قطعه سمپل شد. امیدوارم در آینده نزدیک بتوانم آن را با ارکستر ضبط کنم.»
«شورش بلبلان سحر باشد/ خفته از صبح بی‌خبر باشد/ تیرباران عشق خوبان را/ دل شوریدگان سپر باشد/ عاشقان کشتگان معشوقند/ هرکه زنده‌ست درخطر باشد/ عاقلان از بلا بپرهیزند/ مذهب عاشقان دگر باشد/ پای رفتن نماند سعدی را/ مرغ عاشق بریده پر باشد.» این غزل از سعدی هم به پیشنهاد یارتا یاران به صورت دکلمه برای این قطعه انتخاب شده است: «با یارتا که دستی در حوزه شعر و ادبیات دارد، تماس گرفتم تا شعری را مناسب این حال و هوا معرفی کند و او این شعر را پیشنهاد کرد و با صدای او در این قطعه استفاده شد. ببینید که چقدر جالب، سعدی هم سال‌ها پیش حرف‌های مناسب این روزها را گفته است.» لوریس چکناواریان برای ساخت این اثر از هیچ نهاد، فرد یا ارگانی سفارش نگرفته و می‌گوید تصمیمی کاملا شخصی بوده است: «در زندگی به ندرت پیش می‌آید شخصی تحت‌تأثیر حادثه و موقعیتی خاص شعر بگوید، موسیقی اجرا کند یا مثلا نقاشی بکشد. حال و هوای این قطعه، حال و هوای همان روزهای من بعد از سقوط هواپیما و در واقع نخستین واکنشم به این ماجرا است. امیدوارم توانسته باشم با خانواده‌ها همدردی کنم، چون این واقعه بسیار سخت و دردناک است.» او البته در متنی هم که به همراه این اثر موسیقایی در رسانه‌ها منتشر شده، نوشتن این قطعه در چنین زمان کوتاهی را مانند معجزه دانسته است: «در این راه دوستان و همراهانی بودند که در نت‌نویسی، تولید، نوازندگی، اجرا و ضبط اثر بهترین همکاری را با من داشتند که جا دارد از یکایک آنها تشکر و قدردانی ویژه داشته باشم. به هرحال این اثر نوعی همراهی من و سایر همکارانم در پروژه با هموطنان عزیزم در این حادثه تلخ و خانواده‌های داغدار حادثه‌دیده است.» دیروز صبح پروژه موسیقایی «مرثیه‌ای برای پرواز ۷۵۲» اثر لوریس چکناوریان با اخذ مجوز دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط موسسه فرهنگی- هنری «رادنواندیش» به مدیریت بردیا صدرنوری در فضای مجازی منتشر و به جانباختگان پرواز هواپیمای اوکراینی و خانواده‌های داغدارشان تقدیم شد. در این پروژه که مراحل ضبط آن در استودیو «شهر صدای پارسیان» به مدیریت آیدین الفت و صدابرداری امید نیک‌بین انجام گرفته، رازمیک اوحانیان، یارتا یاران، احسان بیرق‌دار، علیرضا راد، شاهو زندی، ناصر ایزدی و بردیا صدرنوری با لوریس چکناواریان همکاری کرده‌اند.
قطعه بهزاد عبدی به یاد جانباختگان
قطعه ۱۷۶ ساخته بهزاد عبدی، قطعه پایانی ارکستر سمفونیک تهران که شنبه‌شب
در تالار وحدت نفس همه را در سینه حبس کرد، در آخر به جانباختگان پرواز ٧۵٢
تقدیم شد. در سومین شب جشنواره موسیقی فجر در تالار وحدت که نصیر حیدریان
به‌عنوان میهمان ارکستر سمفونیک تهران را رهبری کرد، سیدعباس صالحی، وزیر
فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله‌یاری، رئیس دفتر موسیقی، شاهین فرهت، دبیر
جشنواره و مهدی افضلی، مدیرعامل بنیاد رودکی هم حضور داشتند. عباس صالحی هم
بعد از اجرا در توییتر خود نوشت که تحت‌تأثیر این قطعه قرار گرفته است.
صبح چهارشنبه ١٨ دی‌ماه پرواز ٧۵٢ به علت شلیک اشتباه موشک سپاه سقوط کرد و
١٧۶ مسافر و خدمه آن به شهادت رسیدند.
جشنواره تحت‌تأثیر حادثه سقوط هواپیما
سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر البته در همان روزهای اعلام فراخوان
تحت‌تأثیر سقوط پرواز ٧۵٢ بود و حتی بسیاری از موزیسین‌ها از تحریم جشنواره
گفتند و آن‌طور که وزیر ارشاد بعد از اجرای ارکستر سمفونیک در جمع
خبرنگاران می‌گوید حتی ممکن بود، بخش بین‌الملل جشنواره حذف شود اما
درنهایت این اتفاق نیفتاد: «تلاش دوستان من در دبیرخانه جشنواره تلاش بسیار
وسیعی بود و ما امیدوار بودیم تلاش ما در فضای بین‌الملل حالت جهشی پیدا
کند اما شرایط و اتفاقات پیش‌آمده منجر شد که در این قسمت تأثیراتی داشته
باشیم، حتی ما در برخی مقاطع به نقطه‌ای رسیدیم که بخش بین‌الملل نداشته
باشیم اما این اتفاق نیفتاد و ما امسال شاهد برگزاری بخش بین‌الملل جشنواره
هستیم. این شرایط هم با پیگیری‌های وسیعی اتفاق افتاد که این گروه‌ها قانع
شوند در جشنواره حضور داشته باشند. تصویری که از جمهوری اسلامی ایران بعد
از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی ایجاد شد، امکان حضور گروه‌های بخش
بین‌المللی و دیگر مواردی که در حوزه ارتباطات بین‌المللی وجود داشت، باعث
شد علامت سوالات زیادی در این بین ایجاد شود، اما خیلی زود فضای همدلی به
وجود آمد و باعث شد گروه‌های هنری مجاب شوند که این زبان همدلی را نباید
رها کرد و بلکه از زبان موسیقی می‌توان به‌عنوان زبان همنوایی و همدلی
استفاده کرد.»
ایتالیایی‌ها در وحدت، اتریشی‌ها در نیاوران
جشنواره موسیقی فجر در چهارمین روز اجرا، جز اجرا به یاد جانباختگان پرواز ٧۵٢ اجراهای دیگری هم در سالن‌های دیگر داشت. تالار وحدت در سانس دوم، اجرای سه‌نفره متفاوتی از تریو جز ایتالیا را از سر گذراند. نوازنده ترومپت در این اجرا با خلاقیت در ایجاد آواهای متفاوت، اثر جالبی را ارایه داد. همچنین سالن سوره که به اجراهای نواحی اختصاص دارد، در این شب میزبان گروه هشت‌نفره سرو خراسان بود. این گروه از سال ۱۳۸۶ به سرپرستی «عزیز تنها» تشکیل شده و در حوزه موسیقی مقامی خراسان‌جنوبی فعال است. فرهنگسرای نیاوران هم در سانس نخست میزبان گروه نواگردان به سرپرستی پویا محمدی و خوانندگی مهدی اصغرپور بود که همگی با لباس‌های تیره روی سن حاضر شده بودند. نه‌تنها در این اجرا بلکه در اکثر اجراهای شنبه‌شب جشنواره هم، صندلی‌های خالی دیده می‌شد. سانس دوم نیاوران هم به یک گروه اتریشی دوئت زهی با هنرمندی دنیل آونر و همسرش باربارا آونر، اختصاص داشت که با لبخند وارد صحنه شدند و نواختند. اجرای دوم سالن سوره را گروه موسیقی نواحی «ژیار» برعهده داشت که به گفته خودشان «پس از چند‌سال تلاش» سرانجام توانستند جواز اجرا در جشنواره موسیقی فجر را دریافت کنند. در سالن نمایشگاه میلاد هم محسن ابراهیم‌زاده در دو سانس به روی صحنه رفت. اما اجرای او در سانس دوم به دلیل گرفتگی صدا چندان مورد قبول نبود و این عذرخواهی ابراهیم‌زاده را هم به همراه داشت.
