
سایت بدون – بیماری آلزایمر، یکی از شایعترین انواع زوال عقل، مدتهاست که بهعنوان یک معمای پیچیده برای دانشمندان باقی مانده است. اگرچه عوامل متعددی مانند ژنتیک، محیط و سبک زندگی در بروز این بیماری نقش دارند، اما علت دقیق آن هنوز بهطور کامل مشخص نشده است. اخیراً، پژوهشی جدید منتشر شده در مجله Alzheimer’s & Dementia، فرضیهای نوین را مطرح کرده است: گرانولهای استرسی (Stress Granules) ممکن است عامل اصلی بروز آلزایمر باشند.
گرانولهای استرسی چیستند؟
گرانولهای استرسی، تجمعاتی از پروتئینها و RNA هستند که در پاسخ به شرایط استرسزا در سلولها تشکیل میشوند. این گرانولها بهطور موقت فعالیتهای طبیعی سلول را متوقف میکنند تا سلول بتواند با شرایط استرسزا مقابله کند. در شرایط عادی، پس از رفع استرس، این گرانولها حل میشوند و سلول به فعالیتهای طبیعی خود بازمیگردد.
ارتباط گرانولهای استرسی با آلزایمر
مطالعه جدید نشان میدهد که در بیماران مبتلا به آلزایمر، گرانولهای استرسی بهدرستی حل نمیشوند. این امر منجر به اختلال در انتقال مولکولها بین هسته و سیتوپلاسم سلول میشود و فرآیندهای حیاتی مانند بیان ژن، متابولیسم و بقای سلول را تحت تأثیر قرار میدهد. نتیجه این اختلالات، تجمع پروتئین تاو و التهاب است که از نشانههای بارز آلزایمر محسوب میشوند.
نقش پروتئین TIA1 در تشکیل گرانولهای استرسی
پروتئین TIA1، یکی از پروتئینهای متصلشونده به RNA، نقش مهمی در تشکیل گرانولهای استرسی دارد. مطالعات نشان دادهاند که تعامل بین پروتئین تاو و TIA1 میتواند به تشکیل گرانولهای استرسی پایدار منجر شود که در نهایت به تجمع پروتئین تاو و پیشرفت بیماری آلزایمر کمک میکند.Wikipedia
عوامل ایجادکننده گرانولهای استرسی
عوامل متعددی میتوانند منجر به تشکیل گرانولهای استرسی شوند، از جمله:
- قرار گرفتن در معرض سموم
- آسیبهای مغزی
- عفونتهای ویروسی
- استرس اکسیداتیو
- جهشهای ژنتیکی
این عوامل میتوانند استرس سلولی را افزایش داده و تشکیل گرانولهای استرسی را تحریک کنند.
تفاوت بین استرس بیولوژیکی و روانی
مهم است که بین استرس بیولوژیکی (مانند استرس سلولی) و استرس روانی تمایز قائل شویم. استرس بیولوژیکی به چالشهایی اشاره دارد که سلولها با آن مواجه میشوند، در حالی که استرس روانی به تجربیات ذهنی انسان مربوط میشود. اگرچه هر دو نوع استرس میتوانند بر سلامت تأثیر بگذارند، اما مکانیسمهای آنها در سطح سلولی متفاوت است.
چگونه میتوان خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش داد؟
اگرچه علت دقیق آلزایمر هنوز مشخص نیست، اما اقدامات زیر میتوانند به کاهش خطر ابتلا کمک کنند:
- ورزش منظم
- ترک سیگار
- کنترل فشار خون و دیابت
- رژیم غذایی سالم
- حفظ وزن مناسب
- حفظ ارتباطات اجتماعی
- تحریک مغز با فعالیتهای جدید
- مدیریت استرس از طریق مدیتیشن یا فعالیتهای آرامشبخش
نتیجهگیری
پژوهش جدید نقش گرانولهای استرسی را بهعنوان یک عامل کلیدی در بروز آلزایمر برجسته میکند. درک بهتر از این فرآیند میتواند به توسعه روشهای پیشگیری و درمان مؤثرتر برای این بیماری کمک کند.