
سایت بدون – حدود ۶۶ میلیون سال پیش، برخورد یک سیارک عظیم به زمین، پایانی ناگهانی بر عصر دایناسورها رقم زد؛ اما داستان این موجودات غولپیکر در همین نقطه تمام نشد. پژوهشهای تازه نشان میدهد که میراث دایناسورها هنوز هم در بدن موجودات امروزی جریان دارد — پرندگان!
دانشمندان با بررسی ژنوم پرندگان کشف کردهاند که این جانداران نهتنها از اقوام نزدیک دایناسورها هستند، بلکه تغییرات ژنتیکی قابلتوجهی که پس از آن رویداد فاجعهبار رخ داد، در DNA آنها ثبت شده است.
انقراض، فرصتی برای تولد دوباره
برخورد سیارک و وقوع «انقراض کرتاسه-پالئوژن» موجب نابودی حدود ۷۶ درصد از گونههای جانوری زمین شد. در این شرایط، گروههایی که زنده ماندند، فرصت یافتند تا با جهشهای ژنتیکی و تطبیق با محیط جدید، راهی تازه برای بقا پیدا کنند؛ از جمله اجداد پرندگان امروزی.
تحول در اندازه بدن و نحوه رشد جوجهها
یکی از تغییرات کلیدی که در این دوره ثبت شد، کوچکتر شدن اندازه بدن پرندگان بود. پرندگان اولیه نسبت به اجداد دایناسوری خود بسیار کوچکتر شدند و این ویژگی به بقای آنها در دنیای پس از فاجعه کمک کرد.
از سوی دیگر، تغییر مهم دیگری در نحوه رشد جوجهها مشاهده شد؛ بسیاری از پرندگان امروزی در حالت ناتوان و بدون پر از تخم بیرون میآیند و نیازمند مراقبت والدین هستند، که در اصطلاح علمی به آن «نوزادی ناتوان» یا altricial گفته میشود. این رفتار تکاملی نیز به احتمال زیاد یکی از پیامدهای همان انقراض بزرگ است.

نقش کلیدی DNA در کشف رازهای تاریخ زمین
دانشمندان با استفاده از نرمافزارهای جدید توانستهاند تغییرات در نسبتهای چهار نوکلئوتید (A, C, G, T) در ژنوم پرندگان را به دقت بررسی کنند. این تغییرات دقیقاً به دورهای برمیگردد که زمین شاهد نابودی دایناسورها بود. به این ترتیب، DNA پرندگان مدرن حالا تبدیل به یک سند زنده از آن رویداد تاریخی شده است.
وقتی انقراض شکلدهنده آینده میشود
این کشف نشان میدهد که انقراضهای بزرگ، فراتر از پاک کردن موجودات از صفحه زمین، با ایجاد تغییرات ژنتیکی در بازماندگان، مسیر تکامل گونهها را به شکل عمیقی دگرگون میکنند.
پس از میلیونها سال، پرندگان امروزی همچنان نشانی از دایناسورها در خود دارند؛ نشانی که نه در فسیلها، بلکه در ژنهای آنها مخفی شده است.