بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – «آب آمد و تیمم باطل شد» یکی از ضرب‌المثل‌های مشهور فارسی است که معنای تحت‌اللفظی آن این است:
وقتی آب (که وسیله‌ی اصلی وضو گرفتن است) در دسترس شود، دیگر نیازی به تیمم (وضو گرفتن با خاک در نبود آب) نیست و تیمم باطل می‌شود.
در معنای مجازی و کاربرد روزمره، این ضرب‌المثل به این نکته اشاره دارد که وقتی راه‌حل اصلی و واقعی پیدا شود، راه‌حل‌های موقت، بی‌ارزش و بی‌اعتبار می‌شوند.
ریشه دینی و تاریخی:
این مثل ریشه در احکام دینی اسلام دارد.
در فقه اسلامی، اگر مسلمانی برای نماز وضو نداشته باشد و آب در دسترس نباشد، مجاز است که به جای وضو، تیمم کند؛ یعنی با نیت و عمل مخصوص، دستان خود را به خاک پاک بزند و به صورت و دست‌هایش بکشد.
اما به محض اینکه آب پیدا شود و در دسترس قرار گیرد، تیمم بی‌اعتبار می‌شود و باید وضوی صحیح گرفت.
این قانون شرعی، بعدها به صورت استعاری وارد فرهنگ عامه شد و معنای گسترده‌تری پیدا کرد.
کاربردهای امروزی:
در گفتار روزمره، مردم از این ضرب‌المثل در موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله:
- وقتی یک جایگزین موقت استفاده شده و سپس راه‌حل اصلی پیدا می‌شود.
- وقتی مشکل یا کمبودی برطرف شده و دیگر نیازی به تدابیر اضطراری نیست.
- وقتی کسی کاری را به شکلی ناقص انجام داده اما شرایط بهتر و کامل‌تر فراهم شده است.
مثال‌های کاربردی:
- مثال ۱: فردی برای جابجایی وسایلش، چون ماشین نداشت، با موتور سه‌چرخه کار کرد. وقتی دوستش با ماشین آمد، گفتند: «آب آمد و تیمم باطل شد!»
- مثال ۲: در یک شرکت وقتی مدیر اصلی که در سفر بود، بازگشت و پروژه را به دست گرفت، کارمندان گفتند: «دیگه آب آمد و تیمم باطل شد!»
پیام اخلاقی و اجتماعی:
این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که راه‌های موقتی و اضطراری هرچند گاهی لازم و مفیدند، اما باید با آمدن شرایط بهتر و راه‌حل‌های کامل‌تر کنار گذاشته شوند.
همچنین نشان می‌دهد که اصل بر استفاده از بهترین امکان موجود است، نه صرفاً تداوم در وضعیت اضطراری.
