بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – ضرب‌المثل «آب در کوزه و ما تشنه‌لبان می‌گردیم» معنایی بسیار لطیف و پرمغز دارد.
به طور خلاصه، این مثل زمانی به کار می‌رود که چیزی که انسان به دنبال آن است، در حقیقت در نزدیکی او یا در دسترس او قرار دارد، اما از روی نادانی، غفلت یا بی‌خبری به دنبال آن در جاهای دیگر می‌گردد.
در واقع این ضرب‌المثل اشاره به این دارد که گاهی انسان به جای آنکه به امکانات و نعماتی که در اختیارش هست توجه کند، بیهوده در جستجوی چیزهایی است که از قبل در اختیار اوست.
ریشه و منبع:
این ضرب‌المثل ریشه در شعری از مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (مولوی) دارد.
اصل این بیت چنین است:
آب در کوزه و ما تشنه‌لبان می‌گردیم
یار در خانه و ما گرد جهان می‌گردیم
این بیت از مثنوی معنوی (دفتر اول، بخش مربوط به داستان موسى و شبان) آمده است. مولوی در این شعر به زیبایی نشان می‌دهد که انسان‌ها در حالی‌که حقیقت، خدا و پاسخ بسیاری از نیازهایشان در وجود خود یا نزدیکشان است، در بیرون و در سرگردانی به دنبال آن‌ها می‌گردند.
کاربردهای امروزی:
در گفتار روزمره و حتی در نوشته‌های رسمی، این ضرب‌المثل برای توصیف موقعیت‌هایی به کار می‌رود که:
- کسی امکانات یا پاسخ مورد نظرش را در نزدیکی خود دارد، اما از آن بی‌خبر است.
- فردی به دنبال چیزی است که در واقع در اختیار خودش یا نزدیکانش است.
- گاهی هم برای نقد افراد یا جوامعی که به جای اتکا به توانمندی‌های داخلی، به دنبال کمک یا راه‌حل از بیرون هستند.
نمونه‌های کاربرد:
- مثال ۱: شخصی که برای مشاوره گرفتن به افراد غریبه مراجعه می‌کند، در حالی‌که یک مشاور عالی در خانواده‌اش دارد.
- مثال ۲: کشوری که منابع طبیعی فراوان دارد ولی برای تأمین نیازهایش دست به دامن واردات می‌شود.
پیام اخلاقی و اجتماعی:
این ضرب‌المثل تأکید می‌کند که:
بسیاری از مشکلات انسان با شناخت و استفاده صحیح از دارایی‌ها و ظرفیت‌های موجود قابل حل است.
خودشناسی و درون‌نگری اهمیت زیادی دارند.
پیش از جستجو در بیرون، باید منابع و امکانات موجود را بررسی کرد.
