بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – ضرب‌المثل «هر دم از این باغ بری می‌رسد» یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین مثل‌های زبان فارسی است که هم در متون رسمی و هم در گفتار روزمره استفاده می‌شود. این ضرب‌المثل ریشه در شعر فارسی دارد و علاوه بر زیبایی زبانی، حاوی نکات عمیق فرهنگی و فلسفی است. در ادامه به بررسی کامل این مثل از نظر ریشه، معنی، کاربرد و نمونه‌های ادبی می‌پردازیم:
🔹 معنای ضرب‌المثل:
«هر دم از این باغ بری می‌رسد» به این معناست که پیوسته و بی‌وقفه رویدادها یا اتفاقات تازه‌ای رخ می‌دهد. بسته به زمینه کاربرد، این اتفاقات می‌توانند مثبت یا منفی باشند.
در واقع، این ضرب‌المثل بیانگر نوعی شگفتی یا تعجب از توالی وقایع تازه و غیرمنتظره است. گاهی این وقایع خوشایند هستند و گاهی نگران‌کننده یا عجیب.
🔹 شکل کامل‌تر ضرب‌المثل:
شکل کامل این ضرب‌المثل چنین است:
هر دم از این باغ بری می‌رسد
تازه‌تر از تازه‌تری می‌رسد
این بیت از سعدی شیرازی است و در گلستان سعدی آمده:
“هر دم از این باغ بری می‌رسد
تازه‌تر از تازه‌تری می‌رسد”
🔹 ریشه در ادبیات:
سعدی در این بیت از باغ به‌عنوان نمادی از جهان هستی و تحولات آن استفاده کرده است. «بری» به معنای «میوه» است، و اشاره دارد به این‌که در هر لحظه، میوه یا ثمره‌ی تازه‌ای از این جهان یا باغ زندگی برمی‌آید.
در متون کلاسیک فارسی، باغ اغلب نماد زندگی، جهان، طبیعت یا سرنوشت است. پس سعدی با مهارتی شاعرانه، ماهیت متغیر و ناپایدار جهان را به‌زیبایی به تصویر می‌کشد.
🔹 کاربردها:
- برای شگفتی از تکرار رویدادهای عجیب:
- مثلاً وقتی خبرهای عجیبی پشت سر هم از یک موضوع یا شخصیت می‌شنویم.
- برای تأکید بر پویایی و تغییر مداوم در زندگی یا سیاست یا جامعه:
- تو این مملکت هر روز یه قانون جدید می‌ذارن. هر دم از این باغ بری می‌رسد!
- در معنای مثبت، وقتی موفقیت‌ها یا اختراعات جدیدی حاصل می‌شود:
- دانشمندان ایرانی باز یه دستاورد تازه داشتن. هر دم از این باغ بری می‌رسد!
🔹 نمونه کاربرد در شعر معاصر:
شاعرانی چون هوشنگ ابتهاج (سایه) یا سهراب سپهری نیز گاهی از مضمون این ضرب‌المثل بهره برده‌اند تا تغییر دائمی جهان را در شعرهایشان بازتاب دهند.
🔹 معادل در زبان‌های دیگر (نزدیک به مفهوم):
- انگلیسی: There’s always something new under the sun.
- یا: Another day, another surprise.
🔹 نتیجه‌گیری:
ضرب‌المثل «هر دم از این باغ بری می‌رسد» از جمله امثال حکیمانه‌ی فارسی است که ریشه در شعر سعدی دارد و بیانگر پویایی و دگرگونی دائمی زندگی و جهان است. این مثل بسته به بافت کاربرد می‌تواند بیانگر تعجب، تمجید یا حتی گلایه باشد و به همین دلیل دامنه وسیعی از کاربردها در گفتار و نوشتار فارسی دارد.
