شعله‌های آتش‌سوزی کلیسای نوتردام در دنیای مجازی

سایت بدون -آتش‌سوزی بزرگ در کلیسای جامع نوتردام پاریس که بعدازظهر بیست‌وششم فروردین آغاز شد به سرعت در تمام نقاط ساختمان گسترش یافت و طولی نکشید که بنای کلیسا با آسیب جدی مواجه شد و سرانجام در حالی که همه جهان در بهت و حیرت به سر می‌برد، منار مخروطی ۹۶ متری کلیسا و سقف آن فرو ریخت تا به این ترتیب دوسوم این بنای ۸۵۶ ساله به همراه آثار هنری فراوانی که در آن وجود داشت خاکستر شود.
این کلیسا با رمان «گوژپشت نوتردام» اثر «ویکتور هوگو» در سال ۱۸۳۱ میلادی به شهرت رسید و «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه دوشنبه شب پس از آتش‌سوزی، آن را «قلب پاریس» نامید. کلیسای نوتردام با ۱۳ میلیون بازدیدکننده سالانه، حدود ۹ قرن شاهد اتفاقات فراوانی بود که هیچ کدام از آنها به این بنا‌ آسیب جدی وارد نکرد و البته در جریان انقلاب فرانسه بخش‌هایی از آن تخریب و بازسازی شد. این آتش‌سوزی به قدری مورد توجه قرار گرفت که کاربران جهانی در ساعت‌های اولیه هشتگ مربوط به این اتفاق را در شبکه اجتماعی توئیتر ترند کردند تا دنیای فناوری هم از این اتفاق بی‌نصیب نماند.
ممنوعیت اطلاعات غلط
یوتیوب که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین سایت به اشتراک‌گذاری ویدئو در جهان یاد می‌شود بارها به‌خاطر انتشار تصاویر نادرست یا اطلاعات غلط مورد اتهام قرار گرفته است و این بار هم در جریان آتش‌سوزی کلیسای جامع نوتردام کاربران جهانی را گمراه کرد.
رسانه‌های خبری و کاربران عمومی از همان لحظات اولیه تصاویر آتش‌سوزی را در یوتیوب به اشتراک گذاشتند و در مقابل، الگوریتم‌های هوشمندی که برای این سایت تعریف شده است به‌صورت اشتباه جزئیات مربوط به حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در برج‌های دوقلوی نیویورک را زیر این تصاویر منتشر کرد و آنها را با یکدیگر مرتبط دانست. الگوریتم‌های یوتیوب به گونه‌ای تعریف شده است که می‌تواند تمام جزئیات منتشر شده در ویدئو را به دقت تحلیل کند و به‌صورت خودکار جلوی انتشار تصاویر دروغین را بگیرد تا امکان بروز هرگونه شایعه در فضای مجازی از بین برود. با وجود این یوتیوب با تحلیل‌های هوشمند اولیه آتش‌سوزی در کلیسای نوتردام را نتیجه یک حمله تروریستی تشخیص داد و این اتفاق در حالی صورت گرفت که مقام‌های فرانسوی از نخستین ساعت‌های بروز این حادثه اعلام کردند بازسازی‌های مداوم ساختمان‌های مجاور کلیسا علت این آتش‌سوزی بوده است و هیچ نشانه‌ای مبنی بر حمله تروریستی وجود ندارد.
سایت ویدئویی یوتیوب با بررسی‌های اولیه حملات تروریستی به مرکز تجارت جهانی نیویورک را با آتش‌سوزی کلیسای نوتردام مرتبط دانست و این اتفاق در حالی صورت گرفت که در جریان حمله به برج‌های دوقلوی امریکا هزاران نفر جان خود را از دست دادند و در آتش‌سوزی پاریس تنها چند نفر زخمی شدند.
شرکت‌های فناوری این روزها به‌صورت گسترده سرمایه‌گذاری‌های خود را در عرصه هوش مصنوعی و الگوریتم‌های مشابه پیش می‌برند تا از این طریق بتوانند جلوی انتشار محتوای هدفمند برای افزایش خشونت در جامعه را بگیرند و امکان انتشار هرگونه شایعه را از بین ببرند. با وجود این یوتیوب هفته گذشته یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات خود را مرتکب شد و این اتفاق در حالی صورت گرفت که ماه گذشته در جریان حملات تروریستی نیوزیلند نیز این شبکه اجتماعی اشتباهاتی را در جریان انتشار اطلاعات انجام داد تا بر این اساس ثابت کند فناوری‌های هوشمند تعریف شده برای یوتیوب هنوز هم خطا دارد و قابل اعتماد نیست.
تشخیص نادرست یوتیوب در جریان به اشتراک‌گذاری تصاویر ویدئویی آتش‌سوزی پاریس سؤالات فراوانی را پیرامون فناوری‌های یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی مطرح کرد تا کارشناسان دریابند که چگونه می‌توانند این قبیل تکنولوژی‌ها را وارد دنیای واقعی کنند.
 «دیوید کارول» استاد طراحی رسانه در دانشگاه نیویورک در این خصوص گفت: «این مورد از جمله اتفاقاتی است که طی آن اشتباه فناوری می‌تواند تبعات فراوانی را در جامعه برجا بگذارد و مردم را گمراه کند. طبقه‌بندی نادرست تصاویر ویدئویی در اینترنت شکست بزرگ فناوری در هزاره سوم را نشان می‌دهد».
«پدرو دومینگو» از محققان حوزه یادگیری ماشینی در دانشگاه واشنگتن نیز اظهار داشت که اشتباه یوتیوب چندان هم دور از ذهن نبود و آنها را غافلگیر نکرد. الگوریتم‌هایی که برای این سایت اینترنتی مشهور تعریف شده است درکی از مفاهیم انسانی یا احساس‌های مشترک ندارد و این اتفاق باعث می‌شود الگوریتم‌های مذکور در اتفاقات جدی نظیر آتش‌سوزی کلیسای نوتردام تصمیم درست نگیرند و چنین اشتباه بزرگی را رقم بزنند.
کمپین‌های مجازی
پس از این آتش‌سوزی مهیب «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در محل حادثه حاضر شد و به خبرنگاران گفت:‌ «نوتردام در واقع تاریخ، ادبیات و بخشی از روح ماست؛ جایی که تمام رویدادهای بزرگ ما، بیماری‌های فراگیر، جنگ‌ها و آزادی‌های ما در آن اتفاق افتاده و این مکان کانون زندگی ماست. نوتردام قلب پاریس است و ما بار دیگر دست به دست هم می‌دهیم تا آن را بسازیم».
رئیس جمهوری فرانسه تأکید کرد که این کلیسا بیش از هشتصد سال قبل ساخته شده و طی قرن‌های متمادی بارها مرمت شده است و هم‌اکنون دولت فرانسه خود را موظف می‌داند آن را به بهترین شکل بازسازی کند. باوجود این نوتردام فقط یک نقطه عطف برای پاریس نبوده است و مردم جهان آن را بخشی از تاریخ خود می‌دانند. همین مسأله باعث شد پس از آتش گرفتن این کلیسای قدیمی کمپین‌های مجازی مختلف برای بازسازی این مکان راه‌اندازی شود.
شبکه خبری  سی‌.ان‌.ان گزارش داد، در نخستین ساعت‌های وقوع این حادثه مرکز «سیتی هال» پاریس ۵۰ میلیون یورو و شرکت لوازم لوکس LVMH هم ۲۰۰ میلیون یورو برای بازسازی این مکان اهدا کردند.
«تیم کوک» مدیرعامل شرکت اپل  هم  در صفحه رسمی خود روی شبکه اجتماعی توئیتر در این باره نوشت: «ما برای مردم فرانسه و مردم سراسر جهان که نوتردام را نماد امید می‌دانستند بسیار متأسفیم. خوشحالم که هیچ فردی در این اتفاق آسیب ندیده است. شرکت اپل در جریان بازسازی این کلیسا همکاری خواهد کرد تا این میراث گرانبها بازگردانده شود و برای آیندگان باقی بماند».
کاربران اجتماعی نیز در جریان این اتفاق دست به‌کار شدند و طی آن ده‌ها کمپین مختلف راه‌اندازی کردند تا کمک‌های نقدی خود را برای ساخت دوباره این کلیسا جمع‌آوری کنند. از مهم‌ترین کمپین‌های مجازی که در جریان آتش‌سوزی کلیسای جامع پاریس راه‌اندازی شد، GoFundMe بود که بواسطه آن ده‌ها پویش اجتماعی دیگر تحت این عنوان مورد توجه کاربران جهانی قرار گرفت.
بنیاد پاتریمون از جمله مراکز غیرانتفاعی فرانسه نیز به‌صورت اختصاصی یک پویش اجتماعی با عنوان #AideNotreDame به معنی «کمک به نوتردام» راه‌اندازی کرد تا طرفداران این کلیسای جامع را تشویق به کمک‌های مالی کند. این مرکز با انتشار یک توئیت در این خصوص توضیح داد: «همکاری مردم با این پویش اجتماعی برای کمک به بازسازی نوتردام باورنکردنی است. مردم با احساس از سراسر دنیا هدایای نقدی خود را برای ساخت دوباره این بنا ارسال می‌کنند و این اتفاق بزرگ‌ترین دلگرمی ما است. ما در نخستین روز حدود ۲ میلیون یورو از مردم جهان دریافت کردیم».
انجمن میراث فرهنگی فرانسه نیز در یک پویش اجتماعی مجزا در فضای مجازی از مردم درخواست کرد به اشکال مختلف با آنها همکاری کنند. این مرکز در شبکه اجتماعی توئیتر توضیح داد: «با این آتش‌سوزی بزرگ و مهیب در نوتردام قلب همه ما در انجمن میراث فرهنگی فرانسه به درد آمده است و همه مردم در کمپین مجازی دست به دست هم خواهند داد تا این کلیسا بار دیگر پذیرای بازدیدکنندگان باشد».
دولت فرانسه هم‌اکنون در تلاش است با ساماندهی کمپین‌های مجازی مختلفی که به منظور کمک به نوتردام راه‌اندازی شده است، هر چه سریع‌تر بازسازی این مکان را آغاز کند.

میثم لطفی/خبرنگار