سایت بدون – کلماتی در همه زبان ها وجود دارد که با این که یک از نظر ظاهری و از نظر معنایی دارای شباهت هستند اما معنای متفاوتی را تولید می کنند. مثل شما کلمه شیر را در نظر بگیرید که می تواند معنای شیر حیوانی باشد که به آن سلطان جنگل می گوییم ، شیر می تواند آن مایع سفیدرنگی باشد که از چهارپایان می گیریم و می نوشیم .شیر می تواند آن چیزی باشد که با آن جریان آب خانگی را در لوله ها قطع و وصل کند …این ها همه شیر هستند اما با هم فرق می کنند.

استاد سخن مولوی در ابیاتی این اشتراک را به زیبایی بیان کرده اند

آن یکی شیری است اندر بادیه /آن دگر شیر است اندر بادیه

آن یکی شیر است کآدم می خورد/آن دگر شیراست کآدم می خورد

در بیت اول شعر فوق بادیه هم دارای اشتراک لفظ است .بادیه در دو معنی به کار رفته اولی به معنای ظرف مسی و دومی به معنای صحرا

در همه زبان ها از این کلمه ها وجود دارد،مثلا در زبان انگلیسی کلمه «Cup» همان معنای فنجان می دهد و هم معنای جام قهرمانی و …

اینجاست که مغالطه ای می تواند تولید شود که به آن مغالطه اشتراک لفظ می گویند و معنی آن استعمال یک لفظ در یک متن با معانی گوناگون، بدون توجه به تعداد معانی آن، به طوری که باعث یک نتیجه‌گیری غلط در استدلال شود.. بعضی از منطق‌دانان آن را مغالطه اشتراک اسم نامیده‌اند. اما نامیدن آن به مغالطه اشتراک لفظ بهتر است زیرا علاوه بر اشتراک اسم، اشتراک فعل و حتی اشتراک حرف را نیز در بر می‌گیرد

مثل برای اشتراک اسم

باز در آسمان پرواز می کند

پنجره باز است

پی پنجره در آسمان پرواز می کند

مثال دوم

او و همسرش ۵ سال با هم اختلاف دارند

اختلاف در این جمله هم می تواند معنای اختلاف سنی باشد و هم مشاجره

مثال برای اشتراک معنایی فعل

از ما چند تا عکس گرفتند

عکس گرفتن هم می تواند معنای گرفتن عکس برای پرونده باشد و هم معنای عکس گرفتن با دوربین باشد

مثال برای اشتراک معنایی حروف

فصل دهم و آخر کتاب به آزادی اختصاص داشت

واو در این جمله می توان هم معنای عطف داشته باشد و هم معنای با هم داشته باشد

برای دوری از این مغالطه باید ابهام زدایی کرد از جملات و این کار آسانی است ، چون با پرسیدن همه جیز می تواند عاری از ابهام شود

در این باره بیشتر بخوانید

مغالطه چیست و چه انواعی دارد؟/ورود ممنوع های استدلال