سایت بدون – دیده اید در پارک ها تابلویی نصب می کنند که روی آن نوشته شده است:« این آب آشامیدنی نیست»

در شرایط عادی هر کس این تابلو را می بیند از شیر آب فاصله می گیرد و به آن نزدیک نمی شود

قدیم ها عین موقعیت در مورد سرچشمه یک رود یا چاه بود

اگر می گفتند این رود مسموم است یا چاه آب سمی دارد، مردم از نزدیک شدن به آن خودداری می کردند

در آن زمان یک شیوه نظامی همین بود

برای آن که دشمن را ضعیف کنند، سرچشمه یا چاه آن ها را مسموم می کردند یا شایعه می کردند که آب آن ها مسموم است

تا لشگر رقیب آب نخورد و تحلیل رود

مغالطه مسموم کردن سرچشمه هم دقیقا همین شکل دارد

این مغالطه که در انگلیسی به مغالطه poisoning the well مشهور است

این گونه است که وقتی ادعایی یا استدلالی را مطرح می شود، به مخالفان آن صفتی زشت و ناپسند نسبت می دهند

تا طرف مقابل برای آن که به آن صفت متهم نشود، مخالفت خود را ابراز نکند

مثلا وقتی شما می گویید هر کس که حرف من را قبول نکند، عاقل نیست، انصاف ندارد، منطق ندارد، منفعت دارد، دچار مغالطه مسموم کردن چاه یا سرچشمه شده اید و با این کار راه استدلال رقیب را بسته اید.

یکی از مشهورترین مثال ها در مورد مغالطه مسموم کردن چاه یا سرچشمه، داستان پادشاه لخت است

خیاطان بر تن پادشاه هیچ لباسی نمی کنند

اما می گویند که هر کس که این لباس را نبیند حرامزاده است

همه از ترس برچسب حرامزاده بودن از لباس تعریف می کنند

تنها یک بچه است که در خیابان فریاد می زند: پادشاه لخت است

و حق با آن بچه بود

به چند نمونه از این مغالطه توجه کنید

• هر کسی که از کمترین میزان آگاهی و شعور رسانه‌ای برخوردار باشد، این گفته من را قبول خواهد کرد که رسانه‌های باید توسط حاکمیت کنترل و در صورت نیاز محتوای آنها سانسور شود.
• هر انسان آزادی‌خواهی از این جنبش حمایت خواهد کرد.
• فقط افراد عقده‌ای و عقب‌مانده مخالف برگزاری کلاس‌ها به شکلی مختلط هستند.
• فقط افرادی انتخابات را تحریم می‌کنند که هیچ اعتقادی به اسلام و حقانیت قرآن ندارند.
• فقط افراد وطن‌فروش و خودباخته می‌توانند اینقدر در مورد رشد و پیشرفت در کشورهای غربی بزرگنمایی کنند و کارهای انجام شده در کشور را نادیده بگیرند.
• هر کسی به دنبال مذاکره با قدرت‌های جهانی هست، صرفا یک خائن به وطن و آرمان‌های ملت هست.

• مردم در همه‌پرسی حضوری گسترده خواهند داشت؛ این‌ها با دل و جان پشت سر پادشاه خود قرار دارند. البته شمار اندکی هم هستند که با این همه‌پرسی مخالفت خواهند کرد، این‌ها تنها گروهی افراد مرتجع اند که به دنبال جار و جنجال اند.
• همهٔ افراد، جز کسانی که در مسائل جنسی دچار عقده حقارت اند، با آموزش مختلط دختران و پسران موافق اند.
• هر انسانی به جز افراد خشن و بی‌ذوق تشخیص می‌دهد که برای رشد فکری و ذهنی، خواندن مداوم رمان نیازی ضروری است.
• تنها یک ترسو می‌تواند به این نظر معتقد باشد.
• بازم میخوای رای ندی رای نده , اما کسی که رای نمیده بی سواده.

دستوردادن درست نیست چون والدینِ کودک‎آزار هستند که امر و نهی می‎کنند.

کسانیکه نظام (یا مذهب) ما را قبول ندارند مشتی انسان های دنیاپرست و حیوان صفت اند که مادیات چشمانشان را کور کرده و آنها را به حیوانیت کشانده است.

کسانیکه نظر و عقیده ی ما را قبول ندارند عده ای ساندیس خور مفلس اند.

اگر به اندازه نوک سوزن عقل و شعور داشته باشی با نظر من مخالفت نمی کنی.

تنها حامیان فاشیست هستند که به دنیال مبارزه و جهاد می گردند.

راه مقابله با این مغالطه این است که اگر به درستی ادعا و استدلال خود باور داریم از هیچ برچسبی نترسیم

در همین رابطه بخوانید

مغالطه چیست و چه انواعی دارد؟/ورود ممنوع های استدلال