نواده های زنده مولانا سید جلال الدین بلخی چه کار می کنند؟/مثنوی دراز مولوی

سایت بدون -بگوییم خدا این شاهان سلسله‌های مختلف را چه کار کند که با جغرافیای ایران چه‌ها که نکردند؛ آن‌قدر حدود و ثغور و مرزهای ما را این سو و آن‌سو کردند و کشش دادند و باریکش کردند و حجمش را گرفتند تا حالا که تخم و ترکه شاعر مهم ایرانی‌مان مولوی را باید این‌سو و آن سوی دنیا ببینیم. اولین‌بار چند سال پیش بود که یکی از آنها را که می‌گفت نواده بیست‌ودوم است شناختیم. پس از آن در مراسم مختلف و به بهانه‌های مناسبتی گوناگون، سر و کله‌شان پیدا می‌شود. البته آنها دوست دارند با اهالی فرهنگ و ادبیات کشور پدرجدشان در ارتباط باشند. آنها را بیشتر بشناسیم.

جیلین شنر؛ مبارزات نوه نوجوان

شاید وقتی عکسش را می‌بینید گمان می‌کنید او از نسل بعد از نوادگان بیست‌ودوم است. درست است که نسل مولانا حالا در ترکیه به نوادگان بیست‌وسوم هم رسیده اما این دخترخانم نوجوان اتفاقا از یک نسل قبل‌تر و نواده بیست‌ویکم است. چندی پیش بود که او خبرساز شد.

جیلین شنر که حالا ۱۷ ساله است و یکی از نوادگان جلال‌الدین محمد بلخی گفته بود برای مبارزه با اسلام‌هراسی به دیدگاه جدش درباره اکرام انسان‌ها بدون در نظر داشتن دین، زبان و نژاد تأسی کرده است.

این خبر را خبرگزاری آناتولی ترکیه منتشر کرده و نوشته بود که جیلین با تشکیل گروهی تحت عنوان «شرط اول؛ انسانیت» (Humans First) درصدد مبارزه با دیدگاه‌های منفی نسبت به مسلمانان است. او گفته بود این گروه سعی دارد با انجام فعالیت‌های فرهنگی از جمله تشکیل گروه‌های موسیقی و تئاتر گام‌های مفیدی در این جهت بردارد. او در دبیرستانی در آمریکا تحصیل می‌کند.

چتین دمیرهال؛ صوفی‌گری با همبرگر

او عجیب‌ترین نواده مولوی است. مثل اسین چلبی نوه بیست‌ودوم است اما نوه دختری. اتفاقا بسیار هم منتقد فعالیت‌های اسین در بنیاد جهانی مولاناست.

او می‌گوید: «اسین چلبی که ادعای چلبی مقامی دارد هیچ ربطی به چلبی مقامی کنونی یعنی «فاروق همدم چلبی» ندارد. او معتقد است مقام چلبی فقط مختص نوادگان ذکور خاندان چلبی است و می‌گوید: «چلبی زن اصلا معنا ندارد. اسین چلبی با پیش‌کشیدن فاروق همدم چلبی می‌خواهد خود را چلبی جا‌بزند. بیشتر کارهایش با سیاست است. «دستار شریف» که برای ما بسیار ارزشمند است را به هر کسی هدیه می‌دهد. از طرفی هیچ اطلاعاتی در مورد مولویت ندارد. از نسل مولوی است اما هیچ اطلاعات عمیقی درباره مولوی ندارد؛ صرفا یکی از نوادگان است». او منتقد رفتار دیگر نوادگان مولوی است و در این گفته: «نوه‌های او اغلب فکر می‌کنند این لطفی که بهشان شده یک حق است. برخی این لطف را برای نمایش و سهم‌خواهی استفاده می‌کنند و برخی برای دوری از این فضا کاملا در حاشیه زندگی می‌کنند. برخی هم با قدرت سیاست این نمایش را پیش‌می‌برند.»

دمیرهال خودش از دسته دوم است که به دور از حاشیه زندگی می‌کنند؛ او در گوشه‌ای از استانبول برای خودش رستوران کوچکی تاسیس کرده و منش زندگی‌اش را پدرجدش تنظیم کرده.

در همین رستوران کوچکش «سفره صوفی» راه انداخته و اولین جمعه هر ماه به فقرا «لقمه جمعه» می‌دهد و برخی روزها هم مثنوی‌خوانی راه می‌اندازد در رستورانش.

در این باره هم می‌گوید: «سفره صوفی رسمی است که رو‌به زوال گذاشته و من سعی کردم دوباره آن را احیا کنم. در تکه صوفی، مطبخ شریف جایگاه مهمی دارد؛ آموزش از مطبخ آغاز می‌شود.

یعنی در تکه شریف نه تنها غذا که روح انسان پخته می‌شود. غذا هم تن و هم روح را تغذیه می‌کند. آداب تغذیه در واقع متد تربیت روح است.»

اسین چلبی؛ گل رزی برای عزیزِ ایران

دو سه هفته پیش بود که خبر آمد همایون شجریان به‌همراه گروه شمس قرار است به قونیه برود و کنسرتی بر پا کند. سه‌شنبه‌ای که گذشت این اتفاق افتاد و در زادروز تولد استاد محمدرضا شجریان، کنسرت گروه موسیقی «شمس» به آهنگسازی کیخسرو پورناظری و با خوانندگی همایون شجریان در شهر قونیه در کشور ترکیه برگزار شد.

این برنامه در پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی عرفانی صوفیه، در سالن ۳۰۰۰ نفره کنگره سلجوقیان شهر قونیه برگزار شد.

جمع مهمانان هم جمع بود، اما در این میان حضور اسین چلبی، نواده بیست و دوم مولوی و رئیس بنیاد جهانی مولانا قابل توجه بود.

او در پایان این کنسرت موسیقی عرفانی، با اهدای لوح یادبود از استاد کیخسرو پورناظری به پاس یک عمر تلاش هنری در خدمت به موسیقی عرفانی تقدیر کرد، یک عدد ساز نی و همچنین هدایای نفیسی به رسم یادبود به اعضای گروه موسیقی تنبور «شمس» و همایون شجریان داد و همچنین جام سفالین نفیس و گُل رُزی که با تربت بارگاه حضرت مولانا پرورش‌یافته را به مناسبت زادروز تولد استاد محمدرضا شجریان به فرزند ارشد او اهدا کرد.

اسین چلبی را به‌واسطه فعالیت‌هایش در مولوی‌پژوهی و سفرهای متعددش به ایران می‌شناسیم.

او که نواده بیست‌ودوم است فرزند جلال‌الدین باقر چلبی است که بزرگ طریقه مولویه و مثنوی‌شناسی برجسته بوده است.

صابر محمدی