
سایت بدون -نوروز در میان زرتشتیان، فراتر از یک جشن ملی، یک آیین مقدس است که ریشه در باورهای کهن دارد. یکی از عناصر مهم این آیین، نانهای سنتی است که جایگاه ویژهای در سفره نوروزی زرتشتیان دارد. این نانها نهتنها بهعنوان خوراکی روزمره، بلکه بهعنوان نمادی از برکت، پاکی و همبستگی مورد توجه هستند.
نان و جایگاه آن در فرهنگ زرتشتیان
خوراک در آیینهای زرتشتی، مفهومی فراتر از یک نیاز روزانه دارد. زرتشتیان، نان را بهعنوان نمادی از نعمتهای الهی و نشانهای از فراوانی، افزایش روزی و از بین بردن ناپاکیها میدانند. نانها در مناسبتهای مذهبی و جشنهای آیینی، نقش مهمی در سپاسگزاری از خداوند و خیرات برای درگذشتگان ایفا میکنند.
نانهای سنتی نوروزی زرتشتیان
در میان انواع نانهای زرتشتی، برخی بهطور خاص در ایام نوروز پخته و مصرف میشوند:
🔸 نان سورُک (سیرُک یا سوروک)
این نان روغنی که نامش از واژه «سور» (به معنای جشن و شادی) گرفته شده، از آرد، خمیرمایه، نمک و کف دریا تهیه میشود. پس از ورآمدن، خمیر را پهن کرده و در روغن سرخ میکنند. این نان معمولاً با شکر یا شیره مصرف میشود و از قدیمیترین نانهای آیینی زرتشتیان به شمار میآید.
🔸 نان کُماج ساده
این نان که در بیشتر آیینهای زرتشتی پخته میشود، مخصوص دید و بازدیدهای نوروزی است. برای تهیه آن، آرد، زردچوبه، تخم گشنیز، روغن و سیاهدانه را مخلوط کرده و در ظرف مسی روی آتش میپزند تا رنگی طلایی و عطری دلنشین پیدا کند.
🔸 نان کُماج شیرین
کُماج شیرین، نوعی نان شیرینی شبیه به کیک است که با آرد، شکر، مغز گردو، بادام، هل و گلاب تهیه میشود. این نان در جشنهای نوروزی و بهویژه در مراسم پنجه بزرگ (یکی از آیینهای سنتی زرتشتیان پیش از نوروز) مورد استفاده قرار میگیرد.
نان، نمادی از برکت و آیینهای کهن
در گذشته، زرتشتیان هنگام پخت نانهای نوروزی، بر آنها نیایشهای ویژهای میخواندند تا سفرهشان پربرکت شود. همچنین برای تزئین نانها، از کنجد، سیاهدانه و تخم گشنیز استفاده میکردند و گاهی جملاتی مانند «مبارک باد» را روی آنها مینوشتند.
امروزه زرتشتیان علاوه بر استان یزد، در شهرهایی چون تهران، کرمان، شیراز، اصفهان و کرج زندگی میکنند، اما زرتشتیان یزد همچنان بیشترین نقش را در حفظ و پاسداری از این سنتهای ارزشمند دارند.