بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
🧪 کشف اکسیژن تولیدشده در تاریکی، در بستر اعماق اقیانوس آرام، تعریف ما از پیدایش حیات و ساختار زیستی زمین را به چالش می‌کشد.
سایت بدون – در منطقه‌ای موسوم به زون کلاریون-کلیپرتون (Clarion-Clipperton Zone) که در اعماق اقیانوس آرام و بین هاوایی و سواحل غربی مکزیک قرار دارد، سنگ‌ریزه‌هایی سیب‌زمینی‌شکل به نام ندول‌های پلی‌متالیک پراکنده‌اند. این ساختارهای معدنی که سرشار از فلزاتی چون نیکل، منگنز، مس، کبالت و روی هستند، تا امروز تنها به عنوان منابعی ارزشمند برای صنایع باتری‌سازی شناخته می‌شدند.
اما یک مطالعه علمی تازه، واقعیتی حیرت‌انگیز را آشکار کرده است:
✅ این ندول‌ها در عمق ۴۰۰۰ متری زیر سطح دریا، جایی که هیچ نوری نفوذ نمی‌کند، اکسیژن تولید می‌کنند.
“اکسیژن تاریک” چیست؟
برخلاف تصور رایج که اکسیژن تنها توسط فتوسنتز موجودات نورپسند تولید می‌شود، این پژوهش نشان داده که در بستر تاریک دریا، فرآیندی طبیعی در جریان است که بدون حضور نور، اکسیژن تولید می‌کند.
اندرو سویتمن، بوم‌شناس دریای عمیق و سرپرست این مطالعه، می‌گوید:
«ما همیشه فکر می‌کردیم که اکسیژن روی زمین با فتوسنتز آغاز شد، اما حالا باید دوباره بررسی کنیم که حیات هوازی ممکن است ابتدا در اعماق اقیانوس‌ها شکل گرفته باشد.»
چطور اکسیژن در تاریکی تولید می‌شود؟
این تیم پژوهشی، در سال ۲۰۱۳ متوجه افزایش غیرمنتظره‌ی سطح اکسیژن در داده‌های اعماق دریا شد. ابتدا گمان می‌رفت این نتیجه‌ای اشتباه باشد، اما آزمایش‌های بعدی آن را تأیید کردند.
✅ بررسی‌ها نشان داد که این ندول‌ها دارای ولتاژی طبیعی (حدود ۰.۹۵ ولت) هستند که ناشی از واکنش‌های الکترولیز آب دریا در سطح‌شان است. حتی پس از نابودی تمام میکروب‌ها در آزمایشگاه، سطح اکسیژن همچنان بالا می‌رفت.
پیامدهای این کشف علمی
- بازنگری در منشأ حیات روی زمین:
شاید حیات هوازی نه از نور خورشید، بلکه از ژرفای تاریک زمین آغاز شده باشد. - امکان وجود حیات در سیارات دیگر:
اگر بدون نور هم می‌توان اکسیژن تولید کرد، احتمال دارد در قمرهایی مانند “اروپا” یا “انسلادوس” نیز نشانه‌هایی از حیات وجود داشته باشد. - چالش در برابر استخراج اعماق دریا:
اکنون این ندول‌ها نه تنها منبع فلزات گران‌بها هستند، بلکه دارای نقشی کلیدی در اکوسیستم اعماق دریا نیز هستند.
آینده نامعلوم؛ استخراج یا محافظت؟
با وجود تمایل شرکت‌هایی مثل The Metals Company برای استخراج این ندول‌ها (که آن‌ها را «باتری درون سنگ» می‌نامند)، بیش از ۲۵ کشور از “شورای بین‌المللی بستر دریا” (ISA) خواسته‌اند تا ممنوعیت موقت استخراج وضع شود تا پژوهش‌های علمی بیشتری انجام گیرد.
لیسا لوین، پژوهشگر موسسه اقیانوس‌شناسی اسکریپس، در واکنش به این کشف گفت:
«این یافته نشان می‌دهد که چقدر از اقیانوس‌های ژرف ناشناخته مانده. هنوز فرآیندهایی وجود دارند که درک ما از حیات را زیر سؤال می‌برند.»
نتیجه‌گیری
کشف «اکسیژن تاریک» در اعماق اقیانوس، نه‌تنها مرزهای دانش ما درباره منشأ حیات را گسترش می‌دهد، بلکه بار دیگر اهمیت حفاظت از اقیانوس‌ها را یادآور می‌شود. پیش از آنکه با حفاری و بهره‌برداری‌های بی‌رویه این جهان پنهان را ویران کنیم، شاید بهتر باشد آن را بیشتر بشناسیم.
🌊 اقیانوس هنوز رازهایی دارد که می‌توانند آینده‌ی علم و حتی بشر را تغییر دهند.
