
سایت بدون – در نقطه تلاقی علم مدرن و تاریخ باستان، پژوهشگران به رهبری گریگوری کسل از آکادمی علوم اتریش موفق به کشفی شگفتانگیز شدند: بخشی از انجیل متی که نزدیک به ۱۵۰۰ سال در دل یک نسخه خطی پنهان شده بود، با کمک نور فرابنفش آشکار شد.
سه لایه متن روی یک برگ: راز نسخهای نادر
این سند تاریخی، نمونهای از یک پالیمسست سهلایه است؛ روشی که در آن کاتبان قرون وسطایی برای صرفهجویی در پوست نوشتهها، متنهای قبلی را پاک کرده و دوباره روی همان صفحه مینوشتند. با استفاده از فناوری پیشرفته عکاسی با نور فرابنفش، لایهای از متن آشکار شد که پیشتر دو بار پوشانده شده بود.
نسخهای فراموششده از قرن سوم میلادی

متن تازه کشفشده، ترجمهای کهن از فصل دوازدهم انجیل متی به زبان سریانی باستان است. پژوهشگران معتقدند این نسخه در قرن ششم رونویسی شده، اما اصل آن به قرن سوم بازمیگردد و از کهنترین ترجمههای معروف انجیل محسوب میشود. پیش از این، فقط سه نسخه از این ترجمه نادر در جهان شناخته شده بود.
چرا این متن مقدس ناپدید شد؟
دلیل ناپدید شدن این متون مقدس بسیار ساده و عملی بود: در دوران کمبود پوست نوشتاری، کاتبان مجبور بودند حتی متون مقدس را پاک کرده و دوباره از آن استفاده کنند. اما امروز، فناوریهای نوین همچون نور فرابنفش، امکان بازخوانی این لایههای پنهان از تاریخ را فراهم کردهاند.
تحسین جامعه علمی
دکتر کلودیا راپ، مدیر پژوهشهای قرون وسطی در آکادمی علوم اتریش، این کشف را ستود و گفت:
«گریگوری کسل بهلطف دانش عمیقش در متون سریانی، توانست این کشف مهم را ممکن کند. این نمونهای درخشان از همکاری علم دیجیتال و پژوهشهای پایهای است.»
فناوری، کلیدی برای درک گذشته
این دستاورد، بار دیگر قدرت فناوری در کشف رازهای تاریخ بشری را نشان داد. هماکنون امید تازهای در دل پژوهشگران زنده شده تا با بهرهگیری از تکنولوژیهایی مانند نور فرابنفش و هوش مصنوعی، اسناد و متونی را بازیابی کنند که قرنها از چشم بشر پنهان ماندهاند.
در انتظار کشفیات بیشتر
از صومعههای دورافتاده تا گنجینههای واتیکان، نسخههای پنهانشده زیادی هنوز کشف نشدهاند. شاید آنچه در دل این متون خفته است، بتواند نگاه ما را به تاریخ دینی و فرهنگی بشر متحول کند.
آیا علم میتواند در آیندهای نزدیک دیگر متون گمشدهی تمدنها را نیز به روشنایی بازگرداند؟