بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – فوتبال را بازی زیبا نامیده‌اند. اگر اینطور است چرا این ورزش زیبا نتواند مخلوقات زیبای خداوند را هم نجات دهد؟ کرگدن‌ها بالغ بر ۵۰ میلیون سال است که روی زمین زندگی کرده‌اند. در ابتدای قرن بیستم، شمار کرگدن‌های سالم موجود در قاره‌های آفریقا و آسیا ۵۰۰ هزار مورد بود. امروز در کمال تأسف و به طرز شوک‌آور این آمار کاهش محسوسی داشته و به ۳۰ هزار مورد رسیده است و این آمار با سرعت بسیار بالا روبه کاهش است آنقدر که خطر انقراض نسل این حیوان بزرگ در آینده‌ای نه چندان دور احساس می‌شود. هزاران کرگدن هر سال به خاطر تقاضایی که برای شاخ آن وجود دارد سلاخی می‌شوند. دلیل این تقاضای گسترده که حتی بیشتر از طلا است، خواص پزشکی و درمانی و بعضاً استفاده از آن به عنوان یک نماد است. به هر حال اکنون میزان شکار این حیوان برای رسیدن به شاخش به بالاترین حد خود در طول تاریخ رسیده است. گران بودن شاخ این حیوان هم سبب شده است که بسیاری از ساکنین روستاهای دور افتاده کشور موزامبیک و جنوب قاره آفریقا، از زن و مرد گرفته تا پیر و جوان با هدف کسب درآمدهای قابل توجه در جنگل‌ها در پی شکار این حیوان عظیم‌الجثه باشند. به این ترتیب پارک‌های ملی به محل خوبی برای درآمدزایی آنها تبدیل شده است. فوتبال اما در این میان دارد در نقش یک ناجی برای تضمین بقای نسل کرگدن‌ها ظاهر می‌شود.
جام کرگدن
جام کرگدن، یک لیگ فوتبال ۱۲ تیمی است که به همت بنیاد حیات وحش و آزاد مستقر روستاهای موزامبیک برگزار می‌شود و هدف آن آموزش دادن به نسل جوان کشور درباره حیات وحش و داشتن رویکردی متفاوت نسبت به شکار حیوانات است. این مردان و زنان جوان (نسخه زنان جام کرگدن نیز در آستانه برگزاری است) معمولاً محتمل‌ترین افرادی هستند که از سوی شکارچیان غیرقانونی برای رسیدن به شاخ کرگدن به کار گمارده می‌شوند. فوتبال اما در این میان به ابزاری برای تعامل، آموزش در خصوص عواقب شکارهای غیرقانونی جانواران در حال انقراض، ارتقای روحیه اجتماعی و اشتغال‌زایی و ایجاد زیرساخت‌های جدید تبدیل شده است. مؤسسه مستندساز معروف «امبسی مدیا» هم زمانی بیش از ۳ سال را در آفریقا صرف پیگیری اقدامات بنیاد حیات وحش و آزاد کرده و یک فیلم ۵۲ دقیقه‌ای ساخته و نام آن را «جام کرگدن» گذاشته است. این مستند انحصاراً قابل تماشا در سایت فوتبال شورتس است، سایتی که مجموعه‌ای از مستند‌ها و کلیپ‌های فوتبال نادر و کمتر دیده شده دنیای فوتبال را دارد.
فعالیت‌های مجرمانه
اگرچه محیط‌بانان محلی در موزامبیک مجوز شلیک به شکارچیان غیرقانونی کرگدن را دارند اما حتی حضور آنها هم آنطور که باید و شاید از عمق مشکلات کم نکرده است. هنوز هم در گوشه و کنار این کشور اجساد کرگدن‌هایی که به خاطر شاخ‌هایشان سلاخی شده‌اند مشاهده می‌شود. در همین راستا، شبکه‌هایی از فعالیت‌های مجرمانه به شدت سازمان یافته زیرزمینی با همدستی مدیران و مقامات فاسد شکل گرفته است که شکار غیرقانونی کرگدن‌ها برای تأمین تقاضای روزافزون به شاخ آنها را تسهیل می‌کند. شاخ کرگدن حاوی ماده کراتین است، یک پروتئین که معمولاً برای تقویت رشد ناخن و موی سر مفید است. یکی از بیشترین موارد مصرف شاخ کرگدن در چین است چون در طب سنتی این کشور میکس مواد موجود در شاخ کرگدن و یکسری موارد طبیعی دیگر برای درمان تب و درد مفاصل خوب دانسته می‌شود. در تجارت هم شاخ کرگدن حکم مشوق یا اشانتیون را دارد.
نقش فوتبال
اگرچه جام کرگدن در سطح آماتورها برگزار می‌شود اما بازیکنانی که در این تورنمنت شرکت می‌کنند آن را بسیار جدی می‌گیرند. تیم‌هایی مانند آگری‌سول لئوپاردز، داکار زبراز، چلسی لاینز و ماهونگو کروکودایلز جزو مدعیان قهرمانی در جام کرگدن هستند. ساکنان بومی روستاهای محلی هر ساله به شوق شرکت در این رقابت‌ها تمام تمرکزشان را روی فوتبال می‌گذارند و به این ترتیب جمعیت قابل توجهی از جوان‌هایی که ممکن است به سراغ شکار کرگدن بروند برای مدتی نسبتاً طولانی درگیر فوتبال می‌شوند. این لیگ از ماه آوریل (فروردین) تا سپتامبر (شهریور) ادامه دارد و از اولین سال تأسیس‌اش در سال ۲۰۱۸ به موفقیت‌های چشمگیری هم دست پیدا کرده است. سایر کشورهای آفریقایی هم متوجه تأثیری که برگزاری جام کرگدن در حفظ گونههای جانوری در معرض خطرشان گذاشته، شده‌اند و آنها هم در نظر دارند که این پروژه را وارد مرزهای خود کنند. اکنون این امید وجود دارد که جام کرگدن موجب تأثیرگذاری گسترده بر روند شکارهای غیرقانونی گونههای مختلف جانوری در قاره آفریقا شود.
عشق به فوتبال و حیوانات
مستند جام کرگدن توسط یک فیلمساز ۴۵ ساله به نام مایلز پیتزی کارگردانی شده است، کسی که با اولین سفرش به آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ برای تماشای بازی‌های جام جهانی فوتبال عاشق این کشور شد. او شش سال بعد متوجه وخامت اوضاع گونههای جانوری در قاره آفریقا در نتیجه شکارهای غیرقانونی و بی‌رویه در این قاره شد و به همین دلیل در صدد ساخت فیلمی برآمد که ابعاد مختلف این معضل را به تصویر بکشد. پیتزی به نشریه سان گفت: «برای ساخت این فیلم من با چند نفر ملاقات کردم. یک تریلر کوتاه را هم فیلمبرداری کردیم و هدفم این بود که آن را به شرکت‌های فیلمسازی ببرم و ببینم آیا آنها تمایلی به ساخت یک مستند درباره این موضوع دارند یا نه. دو سال بعد من با بنیاد حیات وحش و آزاد آشنا شدم و دیدم که آنها دارند جام کرگدن را برگزار می‌کنند. من عاشق فوتبال و حیوانات هستم. به همین دلیل جذب این بنیاد شدم و گفتم که می‌خواهم برای‌شان یک فیلم بسازم. ما تمام مسیر را تا پارک ملی کروگر در موزامبیک رانندگی کردیم و من هم تمام مراحل کارهایی که انجام دادیم را فیلمبرداری کردم. بعد از آنکه متوجه شدم این داستان بلندتر از آن است که بتوان در یک فیلم کوتاه آن را خلاصه کرد و به همین دلیل تصمیم به ساخت یک مستند گرفتیم.»
فشار فقر
پیتزی می‌گوید دلیل اینکه چرا بسیاری از جوان‌های موزامبیکی چاره‌ای جز رفتن به شکار کرگدن ندارند را درک می‌کند. دلیل آنها نداشتن پول است و گاهی اوقات رسیدن به شاخ یک کرگدن برای آنها همانقدر درآمدزا است که یک سال تمام کار کردن‌شان در شغلی دیگر. او می‌گوید: «در این روستاهای محلی مردم به طرز باورنکردنی فقیر هستند و هیچ امکاناتی ندارند. آنها مجبورند کیلومتر‌ها راه بروند تا یک سطل آب بیاورند. آنها در چنین شرایطی زندگی می‌کنند. متأسفانه پول هنگفتی که از فروش شاخ کرگدن به دست می‌آورند آنها را برای شکار این حیوان ترغیب می‌کند. البته این پول در جوامع غربی زیاد نیست اما برای آنها آنقدر هست که معادل حقوق یک سال‌شان می‌شود. اکثر این شکارچیان انسان‌های خوبی هستند و من هم آنها را مقصر نمی‌دانم. مشکل از رأس این زنجیره است.»
فوتبال منجی
جام کرگدن مورد استقبال بومیان محلی قرار گرفت و به همت بنیاد حیات وحش و آزاد برگزار شد. مسابقات فوتبالی که توسط این بنیاد برگزار می‌شود شکارچیان بالقوه این مناطق را از دردسر دور نگه می‌دارد و به قبایل محلی که قبلاً با یکدیگر صحبت نمی‌کردند هم اجازه برقراری ارتباط می‌دهد. پیتزی ادامه داد: «بنیاد حیات وحش و آزاد، با ذهنی باز و روشنفکرانه به این روستاهای کوچک می‌رود. آنها عملاً پرسیدند که چطور می‌توانند کمک کنند و بومیان محلی هم گفتند که یک لیگ فوتبال می‌خواهند. اینطور شد که یک لیگ ۱۲ تیمی متشکل از ساکنان روستاهای تا شعاع ۳۰ کیلومتری تشکیل شد. تیم‌ها روزهای شنبه بازی و دو بار در هفته تمرین می‌کنند. بنیاد هم پوشاک‌شان را تأمین می‌کند. مسابقات اسپانسرهای خاص خودش را دارد و از امکاناتی مانند کفش و توپ‌های مخصوص بهره‌مند است. این مردم کم‌کم دارند درک می‌کنند که حضور کرگدن‌های زنده در منطقه بیشتر از مرده آنها به دردشان می‌خورد. در نهایت هدف ما این است که این مردم صاحب شغل شوند. این یک پروسه آهسته است اما آنها شروع به درک موضوع کرده‌اند.»
منبع: سان
