سایت بدون – موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران به این سول که «آیا استفاده از هرگونه آمپول یا داروی تقویتی پس از تزریق واکسن کووید-۱۱۹ مشکل ایجاد کرده و باعث فعال شدن ویروس می شود؟» پاسخ داد.

در پاسخ به این سؤال آمده است که: تأثیر مستقیم مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها در افرادی که واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده‌اند، هنوز مطالعه نشده است. در مطالعات انجام شده در سایر واکسن‌ها، تأثیر منفی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها بر روی عملکرد واکسن گزارش نشده است و حتی مطالعاتی در این زمینه وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف ریزمغذی‌ها (حتی در قالب اشکال دارویی)، تا حدودی به بهبود وضعیت ایمنی کمک می‌کند.

یکی از مداخلات مهم برای کنترل بیماری‌های عفونی، انجام واکسیناسیون است که هدف اصلی آن تقویت پاسخ ایمنی است. مطالعات نشان داده است که یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در پاسخ ایمنی، وضعیت تغذیه و وجود مقادیر کافی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها در بدن است.

درباره بیماری کووید-۱۹ نیز مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D می‌تواند باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری و در مبتلایان، باعث افزایش ریسک بستری در بیمارستان و مرگ‌ومیر شود.

در برخی مطالعات نشان داده شده که تجویز ویتامین D در افراد مبتلا به بیماری کووید-۱۹ می‌تواند باعث کاهش خطر بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه همچنین کاهش مرگ‌ومیر شود.

هرچند هنوز شواهد کافی مبنی بر اینکه لازم است ویتامین D به‌عنوان بخشی از رژیم‌درمانی استاندارد در تمام بیماران مبتلا به کووید-۱۹ مصرف شود وجود ندارد، اما از سوی دیگر با توجه به جدید بودن بیماری کووید-۱۹ ناکافی بودن اطلاعات در مورد آن، نگرانی‌هایی مبنی بر اینکه آیا ممکن است استفاده از آمپول با داروی تقویتی پس از تزریق واکسن مشکلاتی ایجاد کرده و منجر به افزایش خطر ابتلای فرد به کووید-۱۹ شود مطرح شده است.

ارزیابی مطالعات و شواهد: در مطالعات انجام گرفته بر روی واکسن‌ها (غیر از واکسن‌های کووید-۱۹) تأثیر منفی برای مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها بر روی عملکرد واکسن گزارش نشده است و برعکس در برخی مطالعات وجود ارتباط بین مصرف ریزمغذی‌ها با بهبود وضعیت سیستم ایمنی فرد و پاسخ به واکسیناسیون پیشنهاد شده است.

به‌عنوان مثال بین کمبود ویتامین D با اختلال در پاسخ ایمنی به واکسن آنفولانزا ارتباط مشاهده شده است و در یک کار آزمایی تصادفی کنترل شده در کشور انگلستان در افراد ۶۵ تا ۸۵ ساله نشان داده شد که مصرف پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات در روز در مقایسه با دو وعده یا کمتر، با پاسخ بهتر به واکسن پنوموکوک همراه است.

در مطالعه دیگری در کشور امریکا در افراد بالای ۶۵ سال مشاهده شد که کارکرد گلبول‌های سفید نوع T در گروهی که به‌صورت روزانه ویتامین E مصرف می‌کردند (۶۰ یا ۲۰۰ میلی‌گرم ویتامین E در روز) در مقایسه با گروه دارونما بهتر بوده است.

مطالعه‌ای در انگلستان در مورد مصرف مکمل سلنیم نشان داد که مصرف روزانه سلنیم ( ۵۰ یا ۱۰۰ میکروگرم در روز) در بزرگسالان باعث بهبود پاسخ ایمنی آنها به واکسن فلج اطفال شده و همچنین ایجاد سویه‌های ویروسی جهش‌یافته را کاهش می‌دهد.

هنوز مطالعه‌ای در این زمینه در مورد واکسن کووید-۱۹ منتشر نشده است، بااین‌حال با توجه به اثر وضعیت تغذیه در بهبود پاسخ به سایر واکسن‌ها، پیشنهاد شده است که مکمل‌های تغذیه‌ای (به‌عنوان‌مثال حاوی ویتامین D، C، A، E، B۱۲، B۹، B۶ و مواد معدنی مانند روی، مس، سلنیم و آهن) برای سالمندان در چند هفته قبل و بعد از دریافت واکسن کووید- ۱۹تجویز شود.

نتیجه‌گیری: با توجه به شواهد موجود به نظر نمی‌رسد که مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها با دوزهای توصیه شده قبل و یا بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ اثرات سوء بر ایمنی‌زایی ناشی از واکسیناسیون داشته باشد و یا باعث افزایش ریسک ابتلا به کووید-۱۹ شود.

هرچند تصمیم‌گیری قطعی در این زمینه نیازمند اطلاعات بیشتر در مورد رفتارهای ایمنی‌زایی این بیماری است و مطالعات بیشتر در این زمینه لازم است.

با اینکه نشان داده شده است که مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند باعث بهبود وضعیت مبتلایان به کووید-۱۹ و همچنین بهبود پاسخ به واکسن شود، اما با توجه به شواهد فعلی، مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها به‌عنوان یک درمان روتین در مبتلایان به کووید-۱۹ و یا قبل و بعد از واکسیناسیون لازم نیست و توصیه نمی‌شود.

نکته بسیار مهم اینکه باید توجه داشت که زیاده‌روی در مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها و مصرف آنها با دوز بالا خطرساز بوده و می‌تواند باعث آسیب‌های جدی شود.