اختلال خودبیمارپنداری چیست و راه درمان آن کدام است؟

جست‌وجوی بیش از حد نشانه‌ بیماری‌ها در اینترنت بعد از احساس درد در بدن، خبر از مبتلا شدن به اختلال روانی «سایبرکندریا» می‌دهد

نویسنده : فاطمه قاسمی

مترجم مرجع : brightside، businessinsider  آیا شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به محض احساس درد در بدنتان، سراغ اینترنت می‌روید و درباره نشانه‌های آن جست‌وجو می‌کنید تا بلکه دلیل دردتان را پیدا کنید؟ اگر پاسخ‌تان به این سوال مثبت است، باید بدانید که تا این‌جا  هیچ ایرادی در کار شما نیست چون قصد دارید درباره مشکل‌تان آگاهی پیدا کنید و نگرانی‌هایی که ذهن‌تان را به خود مشغول کرده‌ است، با راهنمایی های  یک پزشک از بین ببرید، اما گاهی اینترنت همچون یک شمشیر دولبه عمل می‌کند یعنی افرادی هم هستند که به دلایلی همچون هزینه، باور نداشتن به پزشکان و نداشتن زمان عادت می‌کنند هر نشانه احتمالی را در اینترنت جست‌وجو کنند تا خودشان، مشکل‌ را تشخیص دهند و به خود‌درمانی بپردازند. این‌ها گرفتار اختلال «سایبرکندریا» یا خودبیمارپنداری هستند که زاییده دسترسی آزادانه به اطلاعات در اینترنت است. این افراد با جست‌وجوی عبارت‌هایی همچون «دلایل مورمور شدن انگشت»،  «خمیازه کشیدن بیش از حد نشانه چیست؟» و … در گوگل به این نتیجه می‌رسند که به بیماری هایی از تومور ستون فقرات گرفته تا  در گیری با استرس بیش از حد دچار هستند! در ادامه، نکاتی درباره این اختلال مطرح خواهد شد.     اختلال جست‌وجوی بیماری در اینترنت سایبرکندریا نوعی اختلال و بیماری است که بر اثر آن، افراد بعد از جست‌وجوهای اینترنتی که صرفاً طبق معیارهای خودشان انجام می‌دهند، رو به خود تشخیصی می‌آورند و به این نتیجه می‌رسند که به بیماری‌ مبتلا هستند که در اغلب موارد هم بیماری حادی است. این مسئله اضطراب آن‌ها را افزایش می‌دهد و کار را برای متخصصان حوزه درمان پیچیده‌تر می‌کند. این روزها پزشکان در بسیاری از کشورهای به خصوص پیشرفته، دایم با بیمارانی مواجه می‌شوند که صرفا به خاطر آن‌که سردرد دارند، ادعا می‌کنند دچار سرطان‌های غیر قابل درمان شده‌اند! علت این پدیده، تشخیص خودسرانه‌ای است که این افراد بعد از جست‌وجو درباره نشانه‌ها و بیماری‌ها در اینترنت به آن رسیده‌اند. به طور مثال، به نقل از دیلی‌میل و طبق جدیدترین بررسی‌های پژوهشگران آمریکایی روی دو هزار نفر نشان می‌دهد که از هر پنج نفر، دو نفر پس از مراجعه به گوگل خود را مبتلا به بیماری‌های وخیم می‌پندارند. در این بررسی مشخص شد که ۶۵ نفر از داوطلبان، از اینترنت برای تشخیص بیماری استفاده می‌کنند این در حالی است که ممکن است اینترنت، نتایجی حادتر و متفاوت با مشکل آن‌ها ارائه دهد.  این اختلال چه پیامدهایی دارد؟ سایبرکندریا، مانند هر بیماری روحی-روانی دیگری، پیامدهایی دارد که افراد مبتلا به خود را درگیر آن‌ها می‌کند. برخی از پیامدهای جست‌وجوی وسواس‌گونه درباره بیماری‌ها را در ادامه مرور می‌کنیم. افزایش اضطراب: افراد مبتلا به این اختلال با جست‌وجوی افراطی، مداوم و تجزیه و تحلیل بیماری‌ها، اطلاعات غیرضروری و بیش از حدی دریافت می‌کنند که نتیجه‌اش توهم ابتلا به بیماری‌های احتمالی و خطرناک است که شاید هرگز دچارش نشوند اما منجر به استرس فراوان در آن‌ها می‌شود. خوددرمانی و پیگیری نکردن درمان واقعی: برخی از مبتلایان به سایبرکندریا با استفاده از روش‌های درمان اینترنتی از منابع غیرمعتبر و بدون مشورت با پزشک به درمان خود می‌پردازند. برخی هم آن‌قدر به روش درمانی خود مطمئن هستند که دستورالعمل پزشک را بی‌خیال می شوند و سلامت جسمی خود را در معرض خطر قرار می‌دهند و کار را برای متخصصان درمان، پیچیده‌تر می‌کنند. ایجاد اختلالات افسردگی: به‌دلیل جست‌وجوی  وسواس‌گونه در سایت‌های پزشکی برای کسب اطلاعات راجع به بیماری‌ها و افزایش نگرانی درباره ابتلا به آن‌ها، احتمال افسردگی در این افراد بسیار بالا خواهد بود. احتمال دچار به نوزوفوبیا یا بیماری هراسی: نوزوفوبیا می‌تواند باعث ترس شدید جست وجوگران اینترنتی بیماری‌ها شود تا جایی‌که آن‌ها را واقعا بیمار می‌کند. گفته می‌شود که این ترس در میان پزشکان تازه‌کار که به طور مداوم با اطلاعات گوناگون درباره بیماری‌ها و روش‌های درمانی آن‌ها سروکار دارند، متداول است.          راهکارهای درمانی این اختلال چیست؟ از آن‌جاکه این اختلال، نوع اینترنتی هیپوکندریا یا اختلال اضطراب بیماری است، روش‌های درمان تقریبا یکسانی هم برای هر دو اختلال به‌کار برده می‌شود. درمان اصلی این اختلال با روان‌درمانی انجام می‌شود و روان‌شناس با روانکاوی و بررسی عمیق گذشته فرد می‌تواند درمان موثری را ارائه دهد. با این حال، توجه به سه نکته در این باره مهم است.  دارو درمانی در شرایطی خاص برای این اختلال روان‌شناختی و به‌منظور کاهش شدت نشانه‌ها و در نقش کنترل‌کننده تجویز می‌شود. داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی از معمول‌ترین داروهایی است که برای درمان سایبرکندریا کاربرد دارند. روان‌شناس با روش رفتاردرمانی شناختی یا CBT کمک می‌کند تا بیمار باورهای نادرستی را که به طور غیرمنطقی درباره بروز بیماری‌ها دارد، شناسایی و برطرف و آن‌ها را با باورهای درست جایگزین کند.  حمایت خانواده و دوستان نقش مهمی در کمک به این افراد برای غلبه به اختلال سایبرکندریا دارد. همچنین دیگر عوامل حواس‌پرتی مثبت مثل ورزش کردن، تغذیه مناسب و قطع موقتی دسترسی به اینترنت می‌تواند در درمان این اختلال کمک بزرگی باشد.