به بهانه عدم موفقیت فیلم آبی به رنگ آسمانی / سینما با ورزش قهر است

سایت بدون -گلزنی غلام وفاخواه و مسعود معینی و قهرمانی دراماتیک و رویایی تیم فوتبال استقلال در مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا در ۱۹۷۰ یکی از فرازهای تاریخ باشکوه و ۷۴ ساله یکی از بزرگ‌ترین باشگاه‌های تاریخ فوتبال ایران است که روایت آن در مستند آبی به رنگ آسمان به کارگردانی امیر رفیعی آمده و این روزها در برخی سینماهای کشور اکران می‌شود. اکران عمومی این مستند ورزشی باعث شد سراغی از وضع فیلم‌های ورزشی در سینمای ایران بگیریم که به شکل واضحی به هیچ وجه حال و روز خوشی ندارد و هیچ‌گاه سینمای ما بها و ارزشی برای این گونه مهم و محبوب سینمایی قائل نبود. سینمای ایران نه از افتخارات ورزشی، بهره می‌برد و نه از ظرفیت قصه گویی در فضای ورزش. به عبارت دیگر درک صحیحی از دراماتیزه کردن قهرمان‌ها و افتخارات و فرازهای ورزشی در سینمای ایران وجود ندارد. فیلم‌های ورزشی ایران با اغماض و ارفاق از عدد ۱۰ فراتر می‌رود و تازه همین تعداد واقعا اندک و درعین حال تلخ و خنده‌دار هم ساختار چندان محکم سینمایی ندارند، هرچند دو سه مورد آنها به هرحال زمان اکران خود به فروش خوبی هم در گیشه دست پیدا کردند، اما این روند به دلایل مختلف ادامه پیدا نکرد، به‌طوری که سلیقه و ذائقه ورزشی سینمادوستان ایرانی هم در این زمینه تربیت نشد و شکل نگرفت و احیانا اگر هم فیلم ورزشی موفقی هم در سینمای ایران اکران شود، با اقبال مخاطبان مواجه نشود. اما در آن‌سو واقعا مرغ همسایه غاز است و فیلم‌های ورزشی موفق و ماندگاری را می‌توان مثال زد که ظرفیت‌های بالا و بالقوه این گونه سینمایی را یادآوری می‌کند. آبی به رنگ آسمان
میزان فروش: ۸۲ میلیون تومان
این مستند به کارگردانی امیر رفیعی و تهیه‌کنندگی رفیعی و علی فتح‌ا…زاده تا اینجا و بعد از یک ماه اکران، حدود ۸۲ میلیون تومان در گیشه فروخته است. بااین‌که سوژه فوتبالی جذابی چون باشگاه استقلال و چهره‌های شناخته شده‌ای چون همایون ارشادی، مهناز افشار، سیامک انصاری، فرهاد اصلانی، حمیدرضا آذرنگ، بابک حمیدیان و رضا یزدانی در فیلم حضور دارند، اما فیلم با اقبال خوبی روبه‌رو نشده و می‌توان دست کم در گیشه آن را شکست خورده دانست. در حالی‌که اگر نیمی از انبوه طرفداران استقلال هم برای دیدن این فیلم به سینما می‌آمدند، با فیلمی چند میلیاردی و رکوردشکن روبه‌رو بودیم.

عرق سرد
میزان فروش: ۲ میلیارد تومان
باوجود این‌که عرق سرد فیلمی در گونه اجتماعی و درام است اما پایه و اساس فیلم، حول موضوعی ورزشی می‌چرخد. البته سهیل بیرقی، کارگردان عرق سرد از زندگی یک فوتبالیست زن استفاده‌ای دیگر می‌کند و به زندگی مشترک پرچالش او با همسرش می‌پردازد و داعیه حمایت از حقوق زنان را دارد. عرق سرد همین فروش نه چندان خوبش را هم مدیون سوژه ملتهب مبتنی بر واقعیتش و حضور چهره‌های شناخته شده اش است، هرچند یکی از انتقادات برخی تماشاگران و منتقدان به بازیگر نقش اصلی زن فیلم است که وزنش نسبتی با یک فوتبالیست حرفه‌ای نداشت.

غلامرضا تختی
میزان فروش: ۲ میلیارد تومان
احتمالا این فیلم به کارگردانی بهرام توکلی، به لحاظ ساختار و کیفیت، مهم‌ترین اثر در میان فیلم‌های ورزشی تاریخ سینمای ایران باشد، هرچند به دلیل همان افت سلیقه و گرایش نداشتن مخاطب ایرانی به فیلم‌های گونه ورزشی، حتی از فیلمی در این حد و اندازه و درباره اسطوره کشتی ایران یعنی جهان پهلوان تختی هم استقبال خوبی نمی‌شود. رقم دو میلیارد تومانی فروش فیلم هم باتوجه به هزینه تولید بسیار زیادتر فیلم، قطعا تعبیری جز شکست ندارد. هرچند فیلم تا حدودی نقدهای مثبتی از برخی منتقدان دریافت کرد.

پرواز از اردوگاه
میزان فروش: ۳۰۰ میلیون تومان
این ساخته حسن کاربخش از پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین فیلم‌های ورزشی سینمای ایران است و در سال‌های ۷۴ تا ۸۰ و در چند نوبت اکران، مخاطبان زیادی به‌ویژه در شهرستان‌ها را به سالن‌های سینما کشاند. هرچند فیلم در فضای جبهه و جنگ می‌گذرد و حتی برخی آن را فیلمی جنگی می‌دانند، اما می‌توان به دلیل سکانس‌های پایانی و مهم فیلم که شامل مبارزات جمشید هاشم‌پور با نیروهای دشمن در میدان مسابقه رزمی است، آن را به خاک محدود ورزشی سینمای ایران کشاند.

قهرمانان کوچک
میزان فروش: دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان
این فیلم به کارگردانی حسین قناعت باوجود این‌که اثری در ژانر کودک و نوجوان است، اما به دلیل صحنه‌های اکشن فیلم که با محوریت ورزش تکواندو به تصویر کشیده می‌شود و به دلیل حضور قهرمان تکواندوی ایران و جهان، یوسف کرمی می‌توان آن را در گونه ورزشی هم دسته بندی کرد. این میزان فروش باتوجه به این‌که فیلم در ژانر کودک و نوجوان است، یک موفقیت گیشه‌ای به حساب می‌آید، اما به عنوان یک فیلم ورزشی تمام و کمال و درست و حسابی، چندان نمی‌توانیم روی آن حساب باز کنیم.

فوتبالیست‌ها
میزان فروش: ۵۰ میلیون تومان
حضور چهره‌های فوتبالی مشهور و محبوبی چون علی پروین، حمید استیلی و افشین پیروانی درصورت یک قصه فوتبالی جذاب قابلیت تبدیل شدن به فیلمی تماشایی را داشت، اما فوتبالیست‌ها به کارگردانی علی‌اکبر ثقفی که بازیگرانی چون فاطمه گودرزی و جمشید اسماعیل‌خانی هم در آن بازی می‌کردند، چنگی به دل نزد و به جز کنجکاوی‌هایی اندک در سال ۸۱، گیشه موفقی نداشت.

مثلث آبی
میزان فروش: ۱۰ میلیون تومان
این فیلم به کارگردانی هادی صابر که در سال‌های ۷۹ و ۸۰ در سینماها اکران شد، از ناموفق‌ترین فیلم‌های ورزشی است و حتی حضور چهره‌هایی چون جواد زرینچه هم برای موفقیت در گیشه به داد آن نرسید.