تجویز آمپول دگزامتازون؛ خوب یا بد ؟

سایت بدون -اگر دنبال یک جواب خیلی کوتاه برای این پرسش هستید، این نوشته چندان برایتان جالب نخواهد بود. واقعیت این است که پزشکی علمی وسیع و پیچیده است و کسانی که دنبال جواب‌های کوتاه برای بیماری‌ها و درمان آن می‌گردند، معمولا به بیراهه می‌روند .
اکنون می‌پردازم به پرسش اصلی: دگزامتازون دارویی از دسته کورتون‌هاست که خواص بسیاری دارد. کورتون‌ها در حال حاضر برای ده‌ها و شاید صدها بیماری به عنوان درمان به کار می‌روند و در عین حال روزانه هزاران مورد استفاده نابجا و اشتباه نیز از آنها می‌شود.
دو مثال می‌زنم: بیماری را با ضربه سر به اورژانس می‌آورند، جراح اعصاب بعد از دیدن سی تی اسکن او دستوراتی می‌دهد. یکی از این دستورات تزریق چند آمپول دگزامتازون به بیمار هر چند ساعت است. اینجا پزشک قصد دارد با استفاده از خواص درمانی دگزامتازون کمی از فشار جمجمه کم کند و بیمار را از مرگ نجات دهد.
بیماری با گلو درد به اورژانس می‌آید. دو یا سه دقیقه بعد و قبل از این که بیماری تشخیص داده شود، نسخه نوشته می‌شود و یکی از داروها دگزامتازون است. اینجا هدف کم کردن درد و ایجاد رضایت بیمار است. اما گاهی این رضایت صدماتی در پی دارد.
در مثال اول با این که داروی دگزامتازون به عنوان یکی از قوی ترین داروهای کورتونی دارای عارضه است ولی نجات زندگی بیمار ارزش این تزریق را دارد. ولی در مورد دوم آیا بهبود از درد هم این ارزش را دارد؟
داروهایی که آنها را به عنوان کورتون می‌شناسیم شامل پردنیزولون، بتامتازون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، ترپامسینولون، هیدروکورتیزون وکلوبتازول هستند . این داروها خاصیت مسکن و تضعیف سیستم ایمنی بدن را داشته و در درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها کاربرد دارند. نام علمی این داروها کورتیکواستروئید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارند. برای درمان برخی از بیماری‌ها به عنوان مسکن فوری از انواع کورتون‌ها استفاده می‌کنیم. مثلا در حساسیت‌های شدید تزریق یک آمپول حاوی کورتون می‌تواند نجات بخش باشد یا در حملات شدید آسم استفاده از کورتون خوراکی یا تزریقی باعث باز شدن راه‌های هوایی وبهبود می‌شود. فصل پاییز رو به پایان و زمستان در پیش است. انواع بیماری‌های ویروسی از جمله آنفلوآنزا کمی شایع شده اند و استفاده بسیار زیاد از مسکن‌ها از جمله داروهای کورتونی باید با دقت صورت گیرند. این بحث را در هفته آینده دنبال  می‌کنیم.