سوال تکراری این است که چرا صداوسیما با وجود درآمدهای کلانی که هنگام پخش مسابقات فوتبال از آگهیها دارد، حق پخش را به فوتبال پرداخت نمیکند؟ تلویزیون هر هفته دو بازی استقلال و پرسپولیس را از شبکه سوم سیما روی آنتن میبرد و در شبکه ورزش نیز حداقل دو بازی را در هر هفته از مسابقات لیگ برتر پخش میکند. به اینها مسابقاتی که از شبکه سراسری شما و شبکههای استانی پخش میشوند را هم اضافه کنید تا متوجه شوید چه رقم بزرگی از آگهیهایی که قبل از مسابقات، بین دو نیمه و بعد از بازیها پخش میشود، نصیب صداوسیما میشود. برای دربی شماره ۹۰ تهران هم این آگهیها بر تعداد و رقمشان افزوده و مبلغ خوبی برای صداوسیما درآمدزایی شد که در ادامه با توجه به دقایق پخش آگهیها و ارقامی که در گذشته در این خصوص مطرح شده بود، به آن پرداختهایم.
۱۵ دقیقه آگهی برای ۹۰ دقیقه فوتبال!
اگر چه دربی پایتخت برای استقلال و پرسپولیس و هوادارانشان یک مسابقه سرد و کسلکننده بود، اما صداوسیما توانست بهرهبرداری مناسبی همچون گذشته از این مسابقه داشته باشد. دستاندرکاران شبکه سوم سیما مثل همیشه بازیهای لیگ برتر برنامه فوتبال برتر با اجرای محمدحسین میثاقی را روی آنتن بردند و جالب اینکه به خاطر حساسیت بالای بازی این برنامه زودتر از حد معمول پخش شد. قبل از شروع دربی تهران فوتبال برتر حدود یک ساعت روی آنتن بود، بین دونیمه نیز وقتی برای آنها در نظر گرفته شد و در پایان مسابقه هم برای جمعبندی به این مجموعه تایم دادند. در لابهلای این برنامه اما حدود ۱۵ دقیقه آگهی از تلویزیون پخش شد؛ آگهیهایی که قیمتهایشان متفاوت است اما درآمد هنگفتی برای صداوسیما در پی دارد. قبل از شروع مسابقه دربی حدود ۶ دقیقه (دو بخش ۳ دقیقهای)، در بین دونیمه حدود ۴دقیقه و در پایان بازی نیز حدود ۵ دقیقه آگهی از تلویزیون پخش شد که این آگهیها درآمد بالایی را به صداوسیما هدیه میکند.
تلویزیون چقدر از دربی سود کرد؟
اگر چه از تعرفههای دقیق آگهی در تلویزیون رقم بالایی در دست نیست اما بر اساس برخی اطلاعاتی که از گذشته برجای مانده، میشود در این خصوص به نتایجی رسید. در خلال برگزاری بازیهای جامجهانی ۲۰۱۸ روسیه به صورت غیررسمی از سوی برخی آگهیدهندگان و نمایندگان مجلس اعلام شد که رقم پخش هر ثانیه آگهی در تلویزیون حدود ۱۹میلیون تومان است. اگر این رقم که تیرماه سال گذشته از سوی روزنامه قانون هم طی گزارشی اعلام شد، درست باشد، برای سال ۹۸ با گذشت بیشتر از یک سال قطعا تعرفه آگهیهای تلویزیون نسبت به پارسال افزایش داشته است. از سوی دیگر برای پخش مسابقات فوتبال معمولا تلویزیون طوری قرارداد میبندد که آگهیهای بین دو نیمه مسابقات گرانتر از قبل و بعد از بازیها باشد. حال ما بدون آنکه افزایش تعرفه در سال ۹۸ و بالاتربودن قیمت آگهیها در بین دو نیمه را محاسبه کنیم، با همان رقم ۱۹میلیون برای هر ثانیه که در جام جهانی هم مورد استفاده قرار گرفت، حدود ۱۵ دقیقه آگهی را به ماشین حساب میدهیم که مبلغی بالغ بر ۱۷میلیارد تومان را دریافت میکنیم.
آگهیهای جانبی و موضوع خاص ایرانسل
حتی اگر فرض کنیم تلویزیون بیشتر از همان ۱۷میلیارد تومان از آگهیهای هنگام پخش دربی ۹۰ پولی از سفارشدهندگان دریافت نکرده باشد، به مسائل دیگری نیز برمیخوریم؛ بهعنوان نمونه صداوسیما با برخی شرکتهای اپراتوری قراردادهای جانبی امضا کرده است. شرکتی مانند ایرانسل قبل از شروع بازی، قبل از شروع نیمه دوم و بعد از پایان مسابقه ۳ وله چند ثانیهای را به تلویزیون سفارش داده است. در ابتدای بازی این شرکت مخاطبان را به تماشای مسابقه دعوت میکند، در بین دو نیمه آرزوی لذتبردن از نیمه دوم بازی دارد و در پایان مسابقه امیدوار است که از تماشای مسابقه لذت برده باشند! قطعا تعرفه این آگهی بسیار بیشتر از مبلغی است که برای آگهیهای روتین از شرکتها دریافت شده است. از طرف دیگر برنامه فوتبال برتر نیز اسپانسرهای خاص خودش را دارد که تلویزیون از آنها نیز کسب درآمد میکند و ما را به این نتیجه میرساند که مبلغ دریافتی بیشتر از آن چیزی است که در ماشینحساب به آن دست پیدا کردیم؛ چیزی حدود ۰۲ میلیارد تومان.
چرا حق فوتبال را نمیدهند؟
در شرایطی که مشخص است صداوسیما درآمدهای بسیار زیادی از پخش مسابقات فوتبال دارد، اما همچنان این سوال پابرجا است که چرا پولی به فوتبال بابت حق پخش تلویزیونی پرداخت نمیشود؟ در همه جای دنیا عمده درآمد باشگاهها از همین حق پخش تلویزیونی است اما در شرایطی که باشگاههای ایران اکثرا با مشکلات مالی عدیدهای دست و پنجه نرم میکنند و اخبار مربوط به بیپولی و اعتصاب و… بارها در فضای خبری منتشر شده، صداوسیما همچون سالهای گذشته ارادهای برای پرداخت پول مستقیم به فوتبال ندارد. در این وسط مسئولان فوتبال کشور نیز نهتنها اقدام جدیای برای این منظور انجام نمیدهند که حتی قوانینی را وضع میکنند که کاملا به سود تلویزیون و به ضرر رسانههای مکتوب و نوشتاری است؛ بهعنوان مثال در کنفرانسهای خبری از ابتدای لیگ نوزدهم به غیر از دوربینهای صداوسیما هیچکس حق تصویربرداری ندارد که این مسأله با توجه به اینکه صداوسیما حاضر نیست پولی که حق باشگاهها است را پرداخت کند، عجیب به نظر میرسد.