درباره فیلم تختی که در جشنواره فجر اکران می شود/ غلامرضای بهرام

سایت بدون -یکی از فیلم‌هایی که در جشنواره فجر امسال اکران خواهد شد و احتمال می‌رود که برای مخاطبان جذابیت‌های زیادی داشته باشد، «تختی» به کارگردانی آقای بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی آقای سعیدملکان است.

غلام‌رضا تختی مشهورترین کشتی‌گیر تاریخ ایران است. شهرت تختی فراتر از مسائل ورزشی است و همین باعث شد که لغت جهان پهلوان در کنار نامش جاخوش کند. کتاب‌های زیادی در وصف این بچه خانی‌آباد تألیف شده‌است. حتی تندیسی از وی ساخته شده و در میدان تجریش در شهر تهران نصب شده‌است. به افتخار او هر ساله به بهترین کشتی‌گیران ایران «جایزه غلام‌رضا تختی» اهد ا می‌شود. 
تختی در طول زندگی خود به کارهای عام‌المنفعه پرداخت و خدماتی به محرومان کرد. او فعال سیاسی بود و در نهضت ملی‌شدن نفت در ایران فعالیت داشت. تختی در ۱۷ دی‌ماه ۱۳۴۶ در اتاقش در هتل آتلانتیک تهران درگذشت. او دو روز قبل از مرگش یعنی ۱۵ دی‌ماه، وصیت‌نامه‌اش را در دفترخانه اسناد رسمی شماره ۲۰۲ تحت شماره ۳۴۲۸ و با تعیین کاظم حسیبی به عنوان سرپرست فرزندش بابک (که تنها چهار ماه داشت)؛ به ثبت رسانده بود. 
درباره دلایل مرگ او اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. برخی مرگش را براثر خودکشی-حاصل مشکلات ورزشی و خانوادگی- می‌دانند و عده‌ای او را قربانی عوامل ساواک دانسته‌اند. 
جلال آل‌احمد درباره مرگ او چنین نوشت: «از آن همه جماعت هیچ‌کس، حتی برای یک لحظه، به احتمال خودکشی 
فکر نمی‌کرد.» 
عده‌ای معتقدند، تختی اگر خودکشی هم کرده باشد مسوولیت آن با حکومت شاه است که با فشارها و تنگناهایی که برایش 
به وجود آورد او را به این سمت سوق داد.
حالا با خبر ساخت فیلم تختی توسط آقای بهرام توکلی دوباره نام این پهلوان به‌طور ویژه در رسانه‌ها مطرح شده است. این نخستین‌بار نیست که فیلمسازی ایرانی برای ساخت فیلمی با موضوع مرحوم تختی آستینش را بالا می‌زند. قبل از بهرام توکلی، مرحوم علی حاتمی نیز به سراغ تختی رفته بود.

فیلمی‌ناتمام
مرحوم علی حاتمی در ماه‌های آخر زندگی‌اش به سراغ ساخت فیلمی با موضوع جهان پهلوان تختی رفت.
 برای ساخت این فیلم تحقیقات گسترده‌ای انجام شد. جلب‌رضایت از خانواده تختی و حضور خسرو نظافت دوست در فیلم حاشیه‌هایی را به همراه داشت.
 اما فیلم بالاخره با حضور آقای عزت‌الله انتظامی و خانم افسانه بایگان کلید خورد. متأسفانه کمی پس از شروع تولید فیلم، حاتمی به دلیل بیماری فوت کرد و ادامه کارش به آقای بهروز افخمی سپرده شد.
 آقای شاهپور عظیمی در ماهنامه فیلم درباره این اثر می‌نویسد: در نگاه نخست به نظر می‌رسد که اثر افخمی یک فیلم در فیلم است؛ جهان‌پهلوان تختی به ساخته شدن فیلمی درباره جهان‌پهلوان تختی می‌پردازد که از سوی حاتمی آغاز شد و با مرگ وی نیمه‌تمام ماند و حالا بهروز افخمی بنا دارد به خواسته تهیه‌کننده فیلم مرحوم حاتمی که نقشش را جمشید گرگین بازی می‌کند، آن را بسازد.

 اما باید بیشتر‌ درباره تختی بداند. فیلم افخمی در واقع ارجاعی به فیلمی دیگر و سینماست که با یک داستان پرتعلیق ترکیب شده و شخصیتی را به داستان می‌افزاید که کار شبیه‌سازی مرگ تختی را برای کارگردان بر عهده دارد. 
شگرد افخمی در گریز فیلمش از یک اثر صرفاً مستند و صرفاً داستانی و ساختن فیلمی متوازن بر اساس مستندات و تخیل، این بوده که تا جای ممکن به واقعیت نزدیک
 شده است. نگاه کنیم به جزئیاتی مانند مکان هتل آتلانتیک و سازمان جغرافیای ارتش و گفته‌های کسانی که با تختی آشنایی داشته‌اند یا خواندن گزارش مرحوم عطا بهمنش از مسابقه کشتی در توکیو و نقب زدن به گذشته و سپس جست‌وجویی اندک در میان فیلم‌هایی که مرحوم حاتمی از داستان تختی گرفته و حضور خانم زهرا حاتمی و استفاده از صدای همسر تختی و مستندات دیگری که افخمی از تمامی آن‌ها استفاده می‌کند تا به بیننده‌اش بگوید آن‌چه شاهد آن است، فیلمی است با تکیه بر مستندات و واقعیات موجود پیرامون مرگ غلام‌رضا تختی.
 اما او با فراست از این «مستندباوری» یاری می‌جوید و 
با وارد کردن صدای شخصیت خوشنویس (همین ندیدنش به واقعی بودن و مستند بودنش کمک می‌کند) از تخیل یاری می‌گیرد تا بیننده این را نیز در شمار مستندات یافت‌شده در جهان‌پهلوان تختی قرار دهد و باورش بشود چنین فردی بوده که دست‌خط تختی را جعل کرده است؛ و این تأییدی است بر قتل تختی.

قهرمان‌محبوب
بلافاصله پس از حضور تنگه ابوقریب در جشنواره فجر و نظرات مثبت حول آن، خبرهایی مبنی بر ساخت فیلم تختی توسط سازندگان تنگه ابوقریب منتشر شد. در ابتدا این تصور به وجود آمد که احتمالاً این پروژه نیز مثل فیلم قبل این تیم، محصول سازمان اوج خواهد بود اما بعدها این خبر تأیید نشد. 
به دلیل قصه و بستر زمانی‌اش، پروژه جدید بهرام توکلی نیازمند تحقیقات و تولید قابل توجهی بود که همین باعث شد ساختش با حواشی و مشکلاتی روبه‌رو شود. 
در ابتدا اعلام شد که نقش مرحوم تختی را آقای امیر جدیدی بازی خواهد کرد. جدیدی برای بازی در این نقش چند ماهی را به‌طور ویژه ورزش کرد.
 اما چند روز پس از کلید خوردن مجموعه، خبر جدایی این بازیگر از پروژه تختی منتشر شد. علت این اتفاق توسط پروژه این‌طور اعلام شده که طولانی شدن آماده‌سازی دکورهای فاز۲و ۳که مربوط به نوجوانی و جوانی غلامرضا تختی، تغییردر زمان‌بندی پروژه و از طرفی به علت حساسیت بسیار زیاد گریم بزرگسالی جهان پهلوان تختی که نیاز به مواد اولیه تهیه شده از خارج از کشور داشت، تست گریم به روزهای اخیر موکول شد.
 بعد از تست گریم گروه تولید و امیر جدیدی به این نتیجه رسیدند که امکان فیلمبرداری مبارزات کشتی جهان پهلوان تختی با این گریم سنگین امکان‌پذیر نیست. 
بنابر اعلام سازندگان این اثر، امکان حذف این صحنه‌ها هم از فیلمنامه به هیچ‌وجه میسر نیست، با طولانی شدن زمان پیش‌تولید و تولید و داشتن تعهد از جانب آقای جدیدی به پروژه‌های دیگر، با توافق کامل، همکاری ایشان با پروژه «غلامرضا تختی» قطع شد. چندی بعد امیر جدیدی با انتشار عکسی از خودش در لباس کشتی نوشت: «هربلایی شد سرم آوردی ای دنیا ولی/ می‌رسد روزی که کارت گیر باشد پیش ما.» این پست او به‌زعم بسیاری کنایه‌ای بود به سازندگان «تختی».
 با تمام این مسائل، پروژه تختی به جشنواره ارائه شد و به عنوان یکی از فیلم‌های مهم فجرسی‌وهفتم به حساب می‌آید.
 توکلی در فیلم‌های قبلی‌اش ثابت کرده کارگردانی را بلد است و به راحتی به هر پلان و سکانسی رضایت نمی‌دهد. هرچند که درباره فیلم‌نامه برخی از فیلم‌هایش-ازجمله تنگه ابوقریب- نقدهایی وجود دارد اما ترکیب توکلی و تهیه‌کننده معتبری مثل آقای سعید ملکان این نوید را می‌دهد که تختی اثری آبرومند و مخاطب‌پسند از آب دربیاید. تختی یکی از شخصیت‌های محبوب ملی است که تولید فیلمی از زندگی‌اش می‌تواند تأثیر مثبتی بر نسل جوان بگذارد. باید تا جشنواره صبر کنیم؛ زمان زیادی باقی نمانده است!