درباره کتاب
کتاب شازده کوچولو یکی از مهمترین آثار آنتوان دوسنت اگزوپری (نویسنده و خلبان ارتش فرانسه در دوران جنگ جهانی دوم) بهشمار میرود که در قرن اخیر، سومین کتاب پرخواننده جهان است. این اثر از حادثهای واقعی مایه گرفته که در دل شنهای صحرای موریتانی (کشوری در شمال غربی آفریقا) برای سنت اگزوپری روی داده است. خرابی دستگاه هواپیما، خلبان را به فرود اجباری در دل آفریقا وا میدارد و از میان هزاران ساکن منطقه، پسربچهای با رفتار عجیب و غیرعادی خود جلب توجه میکند؛ پسربچهای که اصلاً به مردم اطراف خود شباهت ندارد و پرسشهایی مطرح میکند که خود، موضوع داستان قرار میگیرد.
اگزوپری در این کتاب میخواهد خبر از فوت کودک درون آدمها بدهد و از دوست داشتن و عشق ورزیدن بگوید. از اینکه چرا سره و ناسره جایگاهشان در جهان امروز دگرگون شده است. بههمیندلیل برای بیان این مفاهیم در کتابش از سبک سوررئال (گرایش به ماورای واقعیت) بهره گرفته است.
سیارکها در این اثر نمادین نماد انسانها و کردارها و پندارهایشان هستند. سیارهی اول، نماد حاکمانی است که میخواهند بر تمام دنیا تسلط داشته باشند؛ سیارهی دوم، نماد انسانهای خودپسند و مغرور و سیارهی سوم، نماد انسانهای بیهدف است. سیارهی چهارم، نماد افراد پولپرست است. سیارهی پنجم، نماد انسانهای ایثارگری است که خواستههای خود را فدای خواستههای دیگران میکنند و سیارهی ششم، نماد افرادی است که عشق در نظر آنها ارزشی ندارد.
عناصر نمادین دیگری نیز در این اثر وجود دارند. از جمله مار که نماد مرگ است و میتواند شازده کوچولو را به دنیای قبلش بازگرداند، و گل که نماد عشق و محبت است. از ماجراهای زیبا و خواندنی این سفر آشنایی با روباه است. روباه که بهشکلی حیرت آور مفهوم دوست شدن و اهلی گشتن را به شازده کوچولو میآموزد.
خلاصه داستان
خلبانی بینام، پس از فرود در کویر با پسر کوچکی آشنا میشود. پسرک به خلبان میگوید که از سیارکی دوردست میآید و آنقدر آنجا زندگی کرده که روزی تصمیم میگیرد برای اکتشاف سیارههای دیگر دیار خود را ترک کند. او همچنین برای خلبان از گل رز محبوبش میگوید که دل در گرو عشق او دارد، از دیگر اخترکها تعریف میکند و از روباهی که او را اینجا، روی زمین، ملاقات کرده است. خلبان و شازده چاهی را مییابند که آنها را از تشنگی نجات میدهد، اما در نهایت شازده کوچولو خلبان را در جریان تصمیم خود قرار میدهد و میگوید تصمیم گرفته به سیارک خود بازگردد.
آیا این کتاب برای شماست
هرچند کتاب شازده کوچولو از کتابهای کمنظیر برای کودکان بهشمار میآید، اما شاهکاری جاویدان است که در آن تصویرهای ذهنی با مفاهیم عمیق فلسفی آمیخته است؛ اثری خیالانگیز و زیبا که فلسفهی دوستداشتن و عواطف انسانی را در خلال سطرها به سادهترین و درعینحال ژرفترین شکل، تجزیهوتحلیل کرده است.
بخشی از کتاب
شازده کوچولو پرسید: «پس آدمها کجا هستند؟ آدم در بیابان احساس تنهایی میکند.» مار گفت: «با آدمها نیز آدم احساس تنهایی میکند.»
گل که کاروانی را درحال عبور دیده بود، گفت: «آدمها؟ گمان میکنم شش هفتتایی باشند. من ایشان را سالها پیش دیدم. ولی هیچ معلوم نیست کجا میشود گیرشان آورد. باد، ایشان را با خود میبرد. آدمها ریشه ندارند و از این جهت بسیار ناراحتند.»
روباه گفت: «آدمها این حقیقت را فراموش کردهاند، ولی تو نباید فراموش کنی. تو هر چه را اهلی کنی، همیشه مسئول آن خواهی بود.»
در حاشیه
کتاب شازده کوچولو ترجمههای متعددی به زبان فارسی دارد. محمدقاضی (اولین مترجم از زبان فرانسه)، احمد شاملو، ابوالحسن نجفی، مصطفی رحماندوست و پرویز شهدی ازجمله مترجمان این اثر به زبان فارسی هستند. محمدجواد کمالی دربارهٔ ترجمههای فارسی شازده کوچولو در کتاب «تاریخ ترجمهٔ ادبی از فرانسه به فارسی» مینویسد: «داستان زیبا و تفکربرانگیزی که از پرفروشترین کتابها در سطح جهان و اثر برگزیدهٔ قرن بیستم در فرانسه است و پس از انجیل، بالاترین رکورد ترجمه به سایر زبانها را داراست، در ایران بارها از فرانسه یا انگلیسی کموبیش با همین عنوان به فارسی ترجمه یا بازنویسی شده و همواره در ردیف کتابهای پرخواننده قرار داشته است.»
مسافر کوچولو (نام اصلی پرنس ستارهها: پرنس کوچولو) انیمیشن ۳۹ قسمتی ژاپنی که در سالهای ۷۹-۱۹۷۸ بهنمایش درآمد، در کنار دو اثر سینمایی ساختهشده در سالهای ۱۹۷۴ آمریکا-انگستان و ۲۰۱۵ فرانسه-کانادا (درقالب انیمشین) تنها اقتباسهای سینمایی و انیمیشنی کتاب شازده کوچولو بهشمار میآیند.