درباره یک نزاع سینمایی که احتمالاً بعد از این بیشتر هم خواهد شد /سینمای روی اینترنت

سایت بدون – «اینترنت» بدون شک یکی از پیچیده‌ترین پدیده‌های عصر ما است؛ پدیده‌ای که تاثیرش حالا به سینما رسیده تا یکی از داغ‌ترین بحث‌های این روزهای سینمای جهان، تاثیر حضور کمپانی‌های اینترنتی تولید محصولات نمایشی بر نظام فیلمسازی هالیوود و فرآیند تماشای فیلم توسط مخاطبان در سالن سینما باشد؛ بحثی که امسال به واسطه حضور پرقدرت فیلم سینمایی «رما» از تولیدات کمپانی اینترنتی نتفلیکس در فصل جوایز سینمایی آغاز شد و حالا با نزدیک شدن به زمان اکران تازه‌ترین ساخته مارتین اسکورسیزی که آن هم با حمایت همین کمپانی تولید شده، یک بار دیگر در صدر اخبار سینمایی جهان قرار گرفته است.
 

فیلم‌هایی که برای تلویزیون هستند، نه سینما
درست چند روز بعد از برگزاری نود و یکمین دوره مراسم اسکار، خبرهای مختلفی درباره اعتراض استیون اسپیلبرگ، کارگردان مشهور سینمای آمریکا و عضو موثر آکادمی اسکار درباره حضور فیلم‌های تولید شده توسط کمپانی‌های اینترنتی در فصل جوایز سینمایی بویژه جوایز آکادمی اسکار منتشر شد. اسپیلبرگ که البته پیش از این نیز اعتراض خود را نسبت به چنین اتفاقی مطرح کرده بود، اعلام کرد در اعتراض و مخالفت با حضور فیلم‌های شرکت نتفلیکس، در جلسه بعدی مدیران آکادمی در رابطه با این مشکل و برابر بودن فیلم‌های سینمایی و فیلم‌های شبکه‌های سیال در آکادمی اسکار سخن خواهد گفت. حرف اصلی اسپیلبرگ در این زمینه این بود که بین فیلم‌های شبکه‌های سیال مثل نتفلیکس و فیلم‌هایی که در سینما اکران می‌شوند، تفاوت قائل است و از نظر او فیلم‌های شرکت نتفلیکس باید تنها در جایزه امی (جایزه‌ای که فقط به بررسی آثار تولید شده برای تلویزیون یا فضای مجازی می‌پردازد) شرکت کنند، نه در مراسم سینمایی مثل اسکار. در واقع آنچه بیش از همه اسپیلبرگ را نسبت به حضور کمپانی‌های اینترنتی در این فضا نگران می‌کرد، در این بخش از صحبت‌هایش آشکار بود: «نمی‌توانم باور کنم فیلم‌هایی که تنها در چند سینما برای کمتر از یک هفته پخش می‌شوند، کیفیت لازم را برای حضور در اسکار داشته باشند».
باید به سالن‌های سینما احترام بگذاریم
هر چند پس از طرح نظر اسپیلبرگ درباره این موضوع، کارگردانان بسیاری نسبت به این نظر او اعتراض کردند و حضور کمپانی‌هایی همچون نتفلیکس را برای فراهم کردن زمینه تولید برخی از آثار کم‌خرج و فعالیت برخی کارگردان‌های شناخته نشده لازم دانستند اما در میان همه اعتراضات و مخالفت‌هایی که با صحبت‌های اسپیلبرگ شد، حرف‌های رابرت دنیرو، بازیگر بزرگ سینمای جهان و دوست قدیمی اسپیلبرگ بیش از همه به چشم آمد. دنیرو در جدیدترین مصاحبه خود با سی‌ان‌ان درباره ایستادگی اسپیلبرگ و دیگر افراد هالیوود در برابر حضور فیلم‌های محصول نتفلیکس در رقابت اسکار گفت: اسپیلبرگ موفق‌ترین کارگردان دنیاست و برای افراد دیگری که موقعیت کوچک‌تری دارند امکان کار کردن مانند او وجود ندارد. رابرت دنیرو البته در میان صحبت‌های خود گفت قبول دارد تجربه سینما رفتن همچنان مهم و با اهمیت است و به همین دلیل است که «مرد ایرلندی» با وجود آنکه محصول نتفلیکس است، پخش سینمایی محدودی دارد. «نتفلیکس فرصت‌های زیادی را به وجود آورده که نباید خیلی ساده از کنار آن گذشت و البته این را هم بگویم که من موافق سالن‌های سینما هستم و به نظرم آنها خیلی مهم و بااهمیت هستند اما همه چیز تغییر می‌کند و ما نمی‌توانیم این تغییرات را پیش‌بینی کنیم. باید به سالن‌های سینما احترام بگذاریم و تلاش کنیم این شیوه فیلم دیدن حفظ شود».
سود سرشاری که اسکورسیزی را تسلیم خود کرد
باید باور کرد در شرایط امروز، حضور کمپانی‌های فیلمسازی اینترنتی در فضای تولید امری غیرقابل کتمان است؛ حتی اگر بزرگانی همچون استیون اسپیلبرگ هم به این شرایط تن ندهند، بالاخره چهره‌های نامداری همچون مارتین اسکورسیزی پیدا می‌شوند که به این شرایط جدید تن می‌دهند و حاضر می‌شوند فیلم‌شان با اکرانی محدود در سینماها به نمایش درآید. واقعیت آن است که نتفلیکس اهمیت زیادی برای اکران فیلم‌ها در سینما قائل نیست، بلکه بنا بر آنچه «پل شریدر» همکار اسکورسیزی در ساخت این فیلم گفته است: «نتفلیکس سیستم مالی فیلم را هم برعکس کرده است، چون از دهه ۷۰ بسیاری از فیلم‌ها از راه فروش در کشورهای مختلف سرمایه کسب می‌کردند. شما فیلم را به کشورهای خارجی می‌فروختید و سهمی می‌گرفتید اما نتفلیکس و آمازون کشورهای مختلف را نمی‌خواهند. آنها یا همه جهان را می‌خواهند یا هیچ و درنتیجه وقتی شما سراغ نتفلیکس می‌روید، آنها جهان را تسخیر می‌کنند و دیگر ماجرای سهم اکران فیلم و… در میان نیست اما پول‌تان پرداخت می‌شود. در نتیجه این ماجرا، مارتین پیش از اکران فیلم ۱۴۰ میلیون دلار گرفته است». همین سود سرشار است که احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور نظام اکران فیلم در جهان را به شکل کلی دستخوش تغییر می‌کند و بعید نیست روزی فرا برسد که فیلم دیدن در سالن سینما هم تبدیل به یک خاطره نوستالژیک قدیمی و شاید افسانه‌ای شود!

احسان سالمی/وطن امروز