بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – با شروع ماه بهشتی اردیبهشت، عطر و بوی گل‌های وحشی رنگارنگ انگار در روی کره خاکی می پیچد و زمین، عطر گل می‌گیرد. تماشای دشت‌ها و کوهپایههای پوشیده از گل‌های زرد، سرخ و سفید که عطرشان هوش از سر آدمی می‌برد، امروزه به یکی از دلچسب ترین جاذبه های گردشگری تبدیل شده و علاقه‌مندان زیادی را برای سیر و سیاحت و تماشا به طبیعت می‌کشاند. ایران ما در این میان سهم بزرگی از این زیبایی بکر و وحشی دارد و اردیبهشت آن دل‌انگیز و رویایی است، به‌ویژه در برخی دشت‌ها و کوهستان‌ها که در این ماه، جامه‌ای سراسر رنگارنگ و چشم‌نواز به تن کرده و تصویری بهشت‌گونه به تماشا می‌گذارند. می‌خواهیم امروز شما را به دیدن چند منطقه گل‌خیز کشورمان که دامن‌شان بستر رویش سه گل زیباست، ببریم و حال و هوایتان را اردیبهشتی کنیم.
گل محمدی؛ خوش‌عطرترین گل ایرانی
مشهورترین گل وحشی معطر اردیبهشتی که ایرانی بودن از آن می‌بارد و از شاخصه‌های مهم فرهنگی ایران است و کمتر ایرانی است که عطر دل‌انگیز آن را استشمام نکرده باشد، گل محمدی است که کاشت آن را
به ۷۰۰۰ سال پیش و دوران هخامنشیان نسبت می‌دهند. این گل در ابتدا در استان فارس کشت می‌شد و با گذر زمان و شروع پادشاهی صفوی و مرکزیت اصفهان، به استان اصفهان وارد شد و در ابتدا به ارتفاعات کاشان کنونی رفت و بعدها در نقاط مختلف استان اصفهان کشت آن گسترش یافت. امروزه مزارع صورتی گل محمدی در
۱۴ استان ایران وجود دارد و بیشترین رویشگاه‌های آن به ترتیب در استان‌های فارس، اصفهان، مرکزی، قم، سمنان، کرمان و آذربایجان‌شرقی است. عصاره گل محمدی یعنی گلاب هم جزو بخش‌های جدایی‌ناپذیر مراسم مذهبی مسلمانان است و در مراسم‌های مذهبی مانند ماه رمضان یکی از مهم‌ترین چاشنی‌های خوراکی‌های نذری به‌حساب می‌آید. مرغوب‌ترین گلاب‌های جهان در ایران تولید می‌شود و هرساله بخشی از گلاب‌های تولیدی در کشورمان به عربستان صادر می‌شود تا خانه خدا با این عصاره بهشتی، شست‌وشو شود. مرغوب‌ترین گل‌های محمدی ایران در مرکز کشور کشت می‌شود و یکی از آیین‌های مهم فرهنگی ایران که به گل محمدی ربط دارد، مراسم گلابگیری است. این مراسم همزمان با رویش و باز شدن گل محمدی یعنی روزهای آغازین اردیبهشت شروع و تا اواخر خرداد ادامه دارد و یکی از جالب‌ترین آیین‌های فرهنگی ایرانیان است. برای تماشای مزارع گل محمدی می‌توانید به شهرهای کاشان، شیراز، منطقه فراهان مرکزی، روستاهای قم و البته سمنان سفر کنید. کشاورزان معتقدند که برای داشتن خوش‌عطرترین و مرغوب‌ترین گلاب‌ها، باید پیش از طلوع آفتاب، گل‌ها چیده شود. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در یکی از این شهرها اقامتگاهی رزرو کرده و صبح پیش از طلوع به مزارع خوش‌بوی گل محمدی بروید تا خوش‌عطرترین گل‌ها را لمس و تماشا کنید. پس از آن هم به کارگاه‌های گلابگیری رفته و مراسم زیبا و سنتی گلابگیری را تماشا کنید.
سوسن چلچراغ، عروس زیبای ایران
حالا وقت آن است که شما را به تماشای یکی از منحصربه‌فرد‌ترین و نادرترین گل ایرانی ببریم؛ گلی که مانند عروسی زیبا در طبیعت سبز جنگل‌های هیرکانی خودنمایی می‌کند. سوسن چلچراغ اولین گل ایرانی است که به فهرست آثار ملی طبیعی ایران راه پیدا کرد و بیش از ۴۰ سال از ثبت آن می‌گذرد. سوسن چلچراغ تنها در دو نقطه از جهان رشد می‌کند که هر دو در فلات ایران و در میان رشته کوه‌های البرز قرار دارد. این دو نقطه داماش استان گیلان و لنگران جمهوری آذربایجان است و با توجه به این‌که لنکران در گذشته جزو منطقه تالش ایران بوده، به همین روی سوسن چلچراغ را تنها گونه ایرانی این سوسن می‌دانند. البته پیش از این، سوسن چلچراغ در استان‌های اردبیل و مازندران نیز دیده می‌شد اما امروزه دیگر اثری از آن در این استان‌ها دیده نمی‌شود. نام گل به ظاهر زیبای آن اشاره دارد. برگشتگی گلبرگ‌ها و بیرون‌زدگی پرچم گل، همچنین متمایل بودن آن به سمت زمین، تصویری مانند چلچراغ را به ذهن تداعی می‌کند. در سرزمین سوسن چلچراغ مردم معتقدند که گل در شب نورافشانی می‌کند و نام گل به این نورها اشاره دارد. علت نورافشانی گل به پرچم گل مربوط می‌شود که دارای موادی موسوم به فلئورسانس است. همان‌طور که گفته شد، سوسن چلچراغ تنها در منطقه داماش از توابع شهرستان رودبار استان گیلان می‌روید. این زیستگاه حدود چهار هکتار است و به‌عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیکی برای این گیاه کمیاب محسوب می‌شود. سوسن چلچراغ علاقه‌ای به تکثیر ندارد و اصطلاحا تکثیر‌گریز است به همین دلیل هر روز بیش از پیش در معرض انقراض قرار می‌گیرد. سوسن چلچراغ با گرم شدن هوا و اواخر اردیبهشت آماده گلدهی می‌شود و با نزدیک شدن به اواسط خرداد، بالاخره نقاب از رخ کنار می‌زند. این گل عمر کوتاهی دارد و تا اواسط تیر بیشتر دوام نمی‌آورد. مردم این منطقه با شروع فصل گلدهی سوسن چلچراغ مراسمی به‌عنوان جشنواره سوسن چلچراغ برگزار می‌کنند. اجرای موسیقی محلی همراه با رقص محلی در این مراسم نشان از اهمیت گل در میان این مردم دارد. برای تماشای این گل زیبا باید به روستاهای منطقه داماش بروید و در یکی از اقامتگاه‌های محلی اتراق کنید تا با آسودگی بتوانید این گل خجالتی ایران را با آن لباس سپیدش در میان طبیعت سبز البرز ببینید. بد نیست بدانید که این گل زیبا تمایلی به تکثیر ندارد و با برداشت بی‌رویه مسبب خداحافظی همیشه گل از طبیعت ایران خواهیم شد. متاسفانه باوجود همه توصیه‌هایی که در این زمینه می‌شود، همچنان در فصل گلدهی سوسن چلچراغ شاهد چیده و لگدمال شدن آن هستیم که این میراث ملی را هر بار یک‌قدم به مرگ همیشگی نزدیک‌تر می‌کند. لطفا به‌هیچ‌وجه این گل را از ساقه جدا نکنید و بگذارید به حیاتش در طبیعت ادامه دهد. زباله‌های خود را هم از طبیعت و رویشگاه این گل زیبا دور کنید تا سوسن چلچراغ همیشه و همچنان در آسمان طبیعت ایران بدرخشد.
لاله واژگون، گل افسانه‌ای ایرانیان
یکی از زیباترین گل‌های ایران که با شروع اردیبهشت از دل زمین برمی‌خیزد،
لاله واژگون است؛ گل زنگوله‌ای درشت که بیشتر به رنگ نارنجی مایل به قرمز دیده می‌شود و از مهم‌ترین میراث طبیعی ایران است و پشتش به قصه‌ها و افسانه‌های متعددی گرم است. یکی از مهم‌ترین افسانه‌های ایرانی که به دامن این گل گره خورده، داستان اندوهناک سیاوش در شاهنامه است که براساس این روایت، لاله واژگون شاهد کشته شدن نا‌به‌حق سیاوش بوده و از آن پس سرافکنده و واژگون شده است. به همین دلیل در برخی نقاط ایران لاله واژگون به گل اشک سیاوش هم شناخته می‌شود. جالب این‌که در مناطق کردنشین زاگرس، مردم معتقدند که اگر این گل را بچینند، درهای رحمت و برکت الهی روی آنها بسته می‌شود و به همین دلیل نام آن را گل ا نان‌برب گذاشته‌اند. لاله واژگون در میراث تاریخی ایران نیز حضور دارد؛ به‌طور مثال در نقش و نگار‌های موزه طاق‌بستان و همچنین سرستون‌های ساسانی که این موضوع اشاره به اهمیت آن در طول تاریخ ایران دارد اما برای تماشای این گل زیبا باید به سمت رشته‌کوه‌های عظیم زاگرس و شهرهای زاگرس‌نشین بروید. این گل از ماه اردیبهشت تا شروع فصل بارش در ارتفاعات زاگرس در استان چهار‌محال و بختیاری، کرمانشاه، ایلام، لرستان، اصفهان، فارس، مرکزی و همدان دیده می‌شود. اغلب طبیعت‌گردان ایرانی، دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ را برای دیدن این گل زیبا انتخاب می‌کنند. این مهم را فراموش نکنیم که این گل از میلیون‌ها سال پیش به ما ارث رسیده و از‌جمله گیاهان در خطر انقراض محسوب می‌شود. با این حال و متاسفانه هرساله به‌دلیل برداشت غیرقابل‌کنترل گل و پیاز آن، تخریب زیستگاه‌های گل برای ایجاد اراضی کشاورزی و چرای بی‌رویه دام‌ها و بازدید بیش از حد گردشگران از تعداد و وسعت رویشگاه‌های آن کاسته شده است. اگر به این مناطق سفر کردید، به‌هیچ‌وجه گل را از ساقه جدا نکنید و به امید پرورش آن پیاز و ریشه گل را از خاک بیرون نیاورید.
