رازهای زیادی را از سازوکار حافظه در مغز انسان گشوده شده/ مغز با خاطرات ما چه می کند؟

سایت بدون-اگر‭ ‬قرار‭ ‬باشد‭ ‬خودمان‭ ‬را‭ ‬معرفی‭ ‬کنیم‭ ‬و‭ ‬بگوییم‭ ‬چه‭ ‬کسی‭ ‬هستیم،‭ ‬معمولا‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬و‭ ‬خاطراتمان‭ ‬مراجعه‭ ‬می‌کنیم‭. ‬اگر‭ ‬اثر‭ ‬ردپای‭ ‬زمان‭ ‬روی‭ ‬جسم‌مان‭ ‬را‭ ‬درنظر‭ ‬نگیریم،‭ ‬مجموعه‌ای‭ ‬از‭ ‬خاطرات‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬ذهن‭ ‬خود‭ ‬ذخیره‭ ‬می‌کنیم‭ ‬می‌توانند‭ ‬یادآور‭ ‬گذر‭ ‬زمان‭ ‬باشند‭. ‬بدون‭ ‬وجود‭ ‬این‭ ‬خاطرات،‭ ‬هیچ‭ ‬چیز‭ ‬در‭ ‬زندگی‭ ‬ما‭ ‬مفهومی‭ ‬پیدا‭ ‬نمی‌کند‭. ‬در‭ ‬واقع‭ ‬اگر‭ ‬بگوییم‭ ‬حافظه‭ ‬انسان،‭ ‬اساس‭ ‬وجود‭ ‬اوست،‭ ‬اغراق‭ ‬نکرده‌ایم‭. ‬با‭ ‬درنظر‭ ‬گرفتن‭ ‬این‭ ‬مهم،‭ ‬جای‭ ‬تعجب‭ ‬ندارد‭ ‬که‭ ‬دانشمندان‭ ‬عصب‌شناس،‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬شناخت‭ ‬حافظه‭ ‬و‭ ‬عملکرد‭ ‬آن،‭ ‬بسیار‭ ‬تلاش‭ ‬کرده‭ ‬باشند‭. ‬شاید‭ ‬جذاب‌ترین‭ ‬اکتشافات‭ ‬اخیر،‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬بخش‭ ‬تاریک‭ ‬حافظه،‭ ‬یعنی‭ ‬فراموشکاری‭ ‬باشد‭. ‬وقتی‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬ضعیف‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬فراموشکار‭ ‬می‌شویم،‭ ‬احساس‭ ‬می‌کنیم‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سمت‭ ‬شکست‭ ‬سوق‭ ‬می‌دهد‭. ‬از‭ ‬طرفی‭ ‬بررسی‌ها‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬است‭ ‬حافظه‭ ‬بسیار‭ ‬انعطاف‌پذیر‭ ‬است‭. ‬مثلا‭ ‬وقتی‭ ‬در‭ ‬خواب‭ ‬هستیم،‭ ‬مغز‭ ‬
به‭ ‬طور‭ ‬معجزه‌آسایی‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬ترمیم‭ ‬می‌کند‭ ‬یا‭ ‬فناوری‭ ‬روی‭ ‬عملکرد‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬اثر‭ ‬می‌گذارد‭. ‬اما‭ ‬حافظه‭ ‬واقعا‭ ‬چیست؟

حافظه‭ ‬چیست؟

پاسخ‭ ‬این‭ ‬سؤال‭ ‬در‭ ‬ابتدا‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬ساده‭ ‬می‌آید‭. ‬حافظه‭ ‬چیزی‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬گذشته‭ ‬است‭. ‬آن‭ ‬پایگاه‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬شخصی‭ ‬هر‭ ‬فرد‭ ‬درخصوص‭ ‬مواردی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬زندگی‭ ‬تجربه‭ ‬کرده‭ ‬است،‭ ‬اما‭ ‬این‭ ‬صندوقچه‭ ‬خاطرات،‭ ‬هدفی‭ ‬فراسوی‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آوردن‭ ‬اطلاعات‭ ‬دارد‭. ‬بررسی‌ها‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬است‭ ‬افرادی‭ ‬که‭ ‬دچار‭ ‬صدمات‭ ‬مغزی‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬دادن‭ ‬حافظه‭ ‬می‌شوند،‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬این‌که‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬گذشته‌شان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آورند،‭ ‬هیچ‭ ‬تصوری‭ ‬هم‭ ‬از‭ ‬آینده‭ ‬ندارند‭. ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬دست‭ ‬از‭ ‬کار‭ ‬و‭ ‬زندگی‭ ‬می‌کشند‭. ‬اکنون‭ ‬محققان‭ ‬می‌دانند‭ ‬بین‭ ‬یادآوری‭ ‬رویدادهای‭ ‬گذشته‭ ‬و‭ ‬برنامه‌ریزی‭ ‬برای‭ ‬آینده،‭ ‬ارتباطی‭ ‬قوی‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭. ‬در‭ ‬واقع‭ ‬یادآوری‭ ‬خاطرات‭ ‬گذشته‭ ‬به‭ ‬ما‭ ‬کمک‭ ‬می‌کند‭ ‬برای‭ ‬آینده‭ ‬برنامه‌ریزی‭ ‬کنیم‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬این‭ ‬یادآوری‭ ‬نمی‌توانیم‭ ‬تصمیم‌گیری‌های‭ ‬درست‭ ‬و‭ ‬منطقی‭ ‬انجام‭ ‬دهیم‭. ‬زیرا‭ ‬هنگام‭ ‬تصمیم‌گیری،‭ ‬مغز‭ ‬از‭ ‬خاطرات‭ ‬گذشته‭ ‬و‭ ‬دانش‭ ‬حاصل‭ ‬از‭ ‬آنها،‭ ‬استفاده‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬بهترین‭ ‬انتخاب‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهد‭.‬

آیا‭ ‬می‌شود‭ ‬اَبَرحافظه‭ ‬داشت؟

ابرحافظه‭ ‬چیزی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬انسان‭ ‬خواهان‭ ‬آن‭ ‬است‭. ‬چه‭ ‬کسی‭ ‬بدش‭ ‬می‌آید‭ ‬از‭ ‬این‌که‭ ‬بتواند‭ ‬هرچه‭ ‬را‭ ‬می‌خواهد‭ ‬به‌راحتی‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آورد؟‭ ‬دیگر‭ ‬فراموشکاری‭ ‬دردسر‭ ‬نخواهد‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬اختلال‌های‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬مانند‭ ‬آلزایمر‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬نخواهند‭ ‬آمد‭. ‬پس‭ ‬جای‭ ‬تعجب‭ ‬نیست‭ ‬که‭ ‬دانشمندان‭ ‬روی‭ ‬تقویت‭ ‬حافظه‭ ‬انسان‭ ‬متمرکز‭ ‬شده‌اند‭ ‬و‭ ‬قصد‭ ‬دارند‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬فناوری‌های‭ ‬جدید،‭ ‬بخش‌هایی‭ ‬از‭ ‬مغز‭ ‬که‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬است‭ ‬را‭ ‬تحریک،‭ ‬تکمیل‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬تقلید‭ ‬کنند‭. ‬البته‭ ‬هدف‭ ‬اصلی‭ ‬آنها‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬بیماری‌های‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬است‭. ‬یکی‭ ‬از‭ ‬روش‌های‭ ‬آنها‭ ‬تحریک‭ ‬عمیق‭ ‬مغز‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬کاشت‭ ‬نوعی‭ ‬الکترود‭ ‬در‭ ‬نواحی‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬در‭ ‬مغز‭ ‬مانند‭ ‬هیپوکامپوس‭ ‬انجام‭ ‬می‌شود‭. ‬این‭ ‬فناوری‭ ‬در‭ ‬درمان‭ ‬پارکینسون‭ ‬و‭ ‬صرع‭ ‬مفید‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬روش‭ ‬حتی‭ ‬حافظه‭ ‬کوتاه‌مدت‭ ‬را‭ ‬تقویت‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬پیشگیری‭ ‬از‭ ‬کوچک‌شدن‭ ‬هیپوکامپوس‭ ‬از‭ ‬شدت‭ ‬بیماری‭ ‬آلزایمر‭ ‬می‌کاهد‭. ‬این‭ ‬نوع‭ ‬بررسی‌ها،‭ ‬دانشمندان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬فکر‭ ‬تولید‭ ‬نوعی‭ ‬فناوری‭ ‬انداخته‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬بتواند‭ ‬حافظه‭ ‬معمولی‭ ‬انسان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬ابرحافظه‭ ‬تبدیل‭ ‬کند‭. ‬دانشمندان‭ ‬معتقدند‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬رابط‌های‭ ‬ماشین‭- ‬مغز‭ ‬می‌توانند‭ ‬در‭ ‬آینده‭ ‬ابرحافظه‭ ‬را‭ ‬دست‌یافتنی‭ ‬کنند‭.‬

هنگام‭ ‬خواب،‭ ‬چه‭ ‬اتفاقی‭ ‬برای‭ ‬حافظه‭ ‬می‌افتد؟

خواب،‭ ‬نقش‭ ‬اساسی‭ ‬در‭ ‬تعیین‭ ‬رویدادهایی‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬بتازگی‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬طی‭ ‬خواب‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬مغز‭ ‬تصمیم‭ ‬می‌گیرد‭ ‬کدام‭ ‬بخش‭ ‬از‭ ‬رویدادها‭ ‬حفظ‭ ‬و‭ ‬وارد‭ ‬حافظه‭ ‬بلندمدت‭ ‬شود‭. ‬همچنین‭ ‬خواب،‭ ‬خاطرات‭ ‬جدید‭ ‬را‭ ‬درون‭ ‬شبکه‭ ‬ایجاد‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬خاطرات‭ ‬گذشته‭ ‬فرد‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬الگوهای‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬شبکه‭ ‬را‭ ‬کشف‭ ‬می‌کند‭. ‬این‭ ‬کار‭ ‬هر‭ ‬شب‭ ‬انجام‭ ‬می‌شود‭. ‬البته‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬پرسش‭ ‬بی‌پاسخ‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬مغز‭ ‬چگونه‭ ‬تشخیص‭ ‬می‌دهد‭ ‬کدام‭ ‬خاطره‭ ‬باید‭ ‬تقویت‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬کدام‭ ‬نادیده‭ ‬گرفته‭ ‬شود‭. ‬هنگام‭ ‬خواب،‭ ‬مجموعه‌ای‭ ‬بی‌نظیر‭ ‬از‭ ‬ارتباط‭ ‬بین‭ ‬نواحی‭ ‬مختلف‭ ‬مغز‭ ‬که‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬هستند،‭ ‬رخ‭ ‬می‌دهد‭. ‬

گفت‌وگوی‭ ‬میان‭ ‬این‭ ‬نواحی‭ ‬باعث‭ ‬می‌شود‭ ‬اطلاعات‭ ‬مهم‭ ‬از‭ ‬میان‭ ‬خاطرات‭ ‬جدید‭ ‬استخراج‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬بلندمدت،‭ ‬سپرده‭ ‬شود‭. ‬در‭ ‬ضمن‭ ‬خواب،‭ ‬خاطرات‭ ‬احساسی‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬هم‭ ‬تنظیم‭ ‬و‭ ‬متعادل‭ ‬می‌کند‭. ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬برای‭ ‬ما‭ ‬زمانی‌که‭ ‬حادثه‌ای‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬سر‭ ‬می‌گذارنیم،‭ ‬بسیار‭ ‬مهم‭ ‬است‭. ‬وقتی‭ ‬کم‭ ‬می‌خوابیم،‭ ‬خاطرات‭ ‬منفی‭ ‬روی‭ ‬خاطرات‭ ‬مثبت‭ ‬و‭ ‬خنثی‭ ‬مسلط‭ ‬می‌شوند‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬خاطرات‭ ‬بد‭ ‬در‭ ‬ذهن‌مان‭ ‬می‌مانند‭. ‬ما‭ ‬نمی‌توانیم‭ ‬هیچ‭ ‬یک‭ ‬از‭ ‬خاطرات‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬به‌خوبی‭ ‬
کنترل‭ ‬کنیم‭.‬

آیا می‌توان موضوعی را به دلخواه فراموش کرد؟

همه‭ ‬ما‭ ‬خاطراتی‭ ‬داریم‭ ‬که‭ ‬ترجیح‭ ‬می‌دهیم‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬فراموش‭ ‬کنیم؛‭ ‬البته‭ ‬اگر‭ ‬به‭ ‬اندازه‭ ‬کافی‭ ‬تلاش‭ ‬کنیم‭! ‬وقتی‭ ‬به‭ ‬موضوعی‭ ‬بارها‭ ‬و‭ ‬بارها‭ ‬فکر‭ ‬کنیم،‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬تقویت‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬حافظه‭ ‬خود‭ ‬حفظ‭ ‬می‌کنیم‭. ‬شاید‭ ‬راحت‌ترین‭ ‬روش‭ ‬برای‭ ‬فراموش‭ ‬کردن‭ ‬چیزی،‭ ‬سرکوب‌کردن‭ ‬آن‭ ‬خاطره‭ ‬باشد‭. ‬البته‭ ‬این‭ ‬مساله‭ ‬کمی‭ ‬متناقض‭ ‬است‭. ‬بیرون‭ ‬راندن‭ ‬دائمی‭ ‬یک‭ ‬خاطره‭ ‬با‭ ‬فکر‭ ‬کردن‭ ‬مرتب‭ ‬به‭ ‬همان‭ ‬رویداد،‭ ‬تمرینی‭ ‬یکسان‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬اولی‭ ‬فراموشی‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬دیگری‭ ‬تقویت‭ ‬حافظه‭ ‬روی‭ ‬می‌دهد‭. ‬البته‭ ‬این‭ ‬روش‭ ‬برای‭ ‬همه‭ ‬موثر‭ ‬نیست‭. ‬افراد‭ ‬مبتلا‭ ‬به‭ ‬اختلال‭ ‬استرسی‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬آسیب‭ ‬روانی،‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬خاطرات‭ ‬بد‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬فراموش‭ ‬کنند؛‭ ‬اما‭ ‬دانشمندان‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬تکنیک‌هایی‭ ‬مانند‭ ‬واکسینه‌کردن‭ ‬مغز‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬بازگشت‭ ‬خاطرات‭ ‬بد‭ ‬به‭ ‬ذهن‭ ‬این‭ ‬افراد‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬کمک‭ ‬می‌کنند‭.‬

اوایل‭ ‬امسال‭ ‬دانشمندان‭ ‬آریزونا‭ ‬روشی‭ ‬یافتند‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬افراد‭ ‬بیاموزند،‭ ‬چگونه‭ ‬خاطره‌ای‭ ‬را‭ ‬فراموش‭ ‬کنند‭. ‬آنها‭ ‬از‭ ‬داوطلبان‭ ‬شرکت‭ ‬در‭ ‬آزمایش‭ ‬خواستند‭ ‬تا‭ ‬صدای‭ ‬خاصی‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬چیزی‭ ‬که‭ ‬می‌خواهند‭ ‬فراموش‭ ‬کنند،‭ ‬ربط‭ ‬بدهند‭. ‬سپس‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬یاد‭ ‬دادند‭ ‬صداهای‭ ‬دیگر‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬کلمات‭ ‬خاصی‭ ‬ارتباط‭ ‬دهند‭. ‬سپس‭ ‬وقتی‭ ‬آنها‭ ‬خواب‭ ‬بودند،‭ ‬دانشمندان‭ ‬خاطرات‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬کلمات‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬صداهای‭ ‬اختصاص‭ ‬یافته‭ ‬به‭ ‬آنها،‭ ‬فعال‭ ‬کردند‭. ‬در‭ ‬همان‭ ‬حال‭ ‬هم‭ ‬صداهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬کلماتی‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬فراموش‭ ‬می‌شد‭ ‬را‭ ‬
پخش‭ ‬کردند‭. ‬

یک‭ ‬هفته‭ ‬بعد،‭ ‬داوطلبان‭ ‬نمی‌توانستند‭ ‬کلماتی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬قرار‭ ‬بود‭ ‬فراموش‭ ‬کنند‭ ‬به‌راحتی‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آورند‭. ‬البته‭ ‬مراقب‭ ‬باشید،‭ ‬بنابر‭ ‬بررسی‌های‭ ‬محققان‭ ‬مشخص‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬وقتی‭ ‬سعی‭ ‬می‌کنید‭ ‬خاطره‌ای‭ ‬را‭ ‬سرکوب‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬فراموش‭ ‬کنید،‭ ‬رویدادهای‭ ‬دیگری‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬خاطره‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬کاملا‭ ‬فراموش‭ ‬کنید‭.‬

زمان‭ ‬چه‭ ‬اثری‭ ‬روی‭ ‬خاطراتمان‭ ‬می‌گذارد؟‭ ‬

خاطرات‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬محو‭ ‬می‌شوند‭. ‬اگر‭ ‬دو‭ ‬رویداد‭ ‬ویژگی‭ ‬یکسانی‭ ‬داشته‭ ‬باشند،‭ ‬رویدادی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬گذشته‭ ‬دورتر‭ ‬رخ‭ ‬داده‭ ‬است،‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬رویداد‭ ‬جدیدتر،‭ ‬بهتر‭ ‬در‭ ‬خاطرتان‭ ‬می‌ماند‭. ‬اما‭ ‬فراموش‌کردن‭ ‬رویدادی،‭ ‬تصادفی‭ ‬رخ‭ ‬نمی‌دهد‭. ‬در‭ ‬طول‭ ‬زندگی‌مان،‭ ‬پیوسته‭ ‬سلول‌های‭ ‬جدیدی‭ ‬در‭ ‬هیپوکامپوس‭ (‬که‭ ‬نقش‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬حافظه‭ ‬دارد‭) ‬تولید‭ ‬می‌شود‭. ‬این‭ ‬فرآیند‭ ‬تولید‭ ‬سلول‭ ‬به‭ ‬انرژی‭ ‬نیاز‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬البته‭ ‬با‭ ‬دوباره‌نویسی‭ ‬روی‭ ‬خاطرات‭ ‬گذشته،‭ ‬موجب‭ ‬فراموشی‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬خاطرات‭ ‬می‌شود‭. ‬اما‭ ‬چرا‭ ‬مغز‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬خاطرات‭ ‬جدید،‭ ‬خاطرات‭ ‬قبلی‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬می‌برد؟‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬ربطی‭ ‬به‭ ‬فضای‭ ‬ذخیره‌سازی‭ ‬ندارد‭. ‬تعداد‭ ‬سلول‌ها‭ ‬و‭ ‬ارتباط‌های‭ ‬بین‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آوردن‭ ‬خاطرات‭ ‬کمک‭ ‬می‌کنند‭. ‬هدف‭ ‬اصلی‭ ‬حافظه،‭ ‬ذخیره‌سازی‭ ‬تمام‭ ‬اطلاعات‭ ‬نیست،‭ ‬بلکه‭ ‬آن‭ ‬اطلاعات‭ ‬را‭ ‬به‌گونه‌ای‭ ‬ذخیره‭ ‬می‌کند‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬فرآیند‭ ‬تصمیم‌گیری‭ ‬ما‭ ‬در‭ ‬آینده‭ ‬کمک‭ ‬کند‭. ‬در‭ ‬واقع‭ ‬فراموش‌کردن‭ ‬برخی‭ ‬خاطرات‭ ‬در‭ ‬یادگیری‭ ‬درس‌های‭ ‬مهم‭ ‬زندگی‭ ‬موثر‭ ‬هستند‭. ‬تمام‭ ‬خاطراتمان‭ ‬در‭ ‬شبکه‌ای‭ ‬از‭ ‬سلول‌های‭ ‬مغزی‭ ‬مرتبط‭ ‬به‭ ‬هم‭ ‬ذخیره‭ ‬شده‌اند‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آوردن‭ ‬خاطره‌ای،‭ ‬به‭ ‬بخشی‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬شبکه‭ ‬سلولی‭ ‬نیاز‭ ‬دارید‭. ‬مثلا‭ ‬اگر‭ ‬می‌خواهید‭ ‬فردی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬مهمانی‭ ‬تولدتان‭ ‬آمده‭ ‬بود،‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آورید،‭ ‬باید‭ ‬یادتان‭ ‬بیاید‭ ‬مهمانی‭ ‬تولدتان‭ ‬را‭ ‬کجا‭ ‬برگزار‭ ‬کرده‭ ‬بودید‭. ‬هرقدر‭ ‬ما‭ ‬مسن‌تر‭ ‬می‌شویم،‭ ‬سلول‌های‭ ‬مغزی‌مان‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬رفته‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬ارتباط‭ ‬بین‭ ‬آنها‭ ‬کاسته‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬ضعیف‭ ‬می‌شود‭.‬

آیا فناوری روی حافظه اثر بد می‌گذارد؟

زمانی‭ ‬پرسیدن‭ ‬سؤال‌هایی‭ ‬مانند‭ ‬اچشم‭ ‬شترمرغ‭ ‬بزرگ‌تر‭ ‬است‭ ‬یا‭ ‬مغز‭ ‬آن؟ب،‭ ‬تمرین‭ ‬حافظه‭ ‬و‭ ‬درک‭ ‬شناختی‭ ‬به‭ ‬حساب‭ ‬می‌آمد،‭ ‬اما‭ ‬اکنون‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬تلفن‌های‭ ‬هوشمند‭ ‬و‭ ‬اینترنت‭ ‬پاسخ‭ ‬سؤال‭ ‬فوق‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬از‭ ‬فضای‭ ‬مجازی‭ ‬استخراج‭ ‬می‌کنیم‭. ‬این‭ ‬روزها‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬مانند‭ ‬شماره‌های‭ ‬تلفن،‭ ‬تاریخ‭ ‬تولد‭ ‬دوستمان‭ ‬و‭ ‬هرچیز‭ ‬دیگر‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬تلفن‌های‭ ‬هوشمند‭ ‬خود‭ ‬ذخیره‭ ‬می‌کنیم‭. ‬ذخیره‌کردن‭ ‬اطلاعات‭ ‬روی‭ ‬ابزارهای‭ ‬دیگر‭ ‬کار‭ ‬جدیدی‭ ‬نیست‭. ‬در‭ ‬گذشته‭ ‬با‭ ‬یادداشت‭ ‬کارهای‭ ‬خود‭ ‬روی‭ ‬کاغذ‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬می‌دادیم،‭ ‬اما‭ ‬اکنون‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬بسیار‭ ‬آسان‌تر‭ ‬از‭ ‬گذشته‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬فکر‭ ‬انداخته‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬فناوری‭ ‬موجب‭ ‬ضعیف‭ ‬شدن‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬می‌شوند؟‭ ‬بنابر‭ ‬بررسی‌ها،‭ ‬مشخص‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬بله‭ ‬این‭ ‬اتفاق‭ ‬برای‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬رخ‭ ‬می‌دهد‭.‬

وقتی‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬کسب‭ ‬می‌کنیم‭ ‬و‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬پردازش‭ ‬در‭ ‬ذهن،‭ ‬فورا‭ ‬در‭ ‬ابزارهای‭ ‬هوشمند‭ ‬خود‭ ‬ذخیره‭ ‬می‌کنیم،‭ ‬بعدا‭ ‬نمی‌توانیم‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬به‌خوبی‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آوریم‭. ‬در‭ ‬واقع‭ ‬هر‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬مغز‭ ‬وارد‭ ‬می‌شود،‭ ‬باید‭ ‬برای‭ ‬ذخیره‌سازی،‭ ‬فرصت‭ ‬پردازش‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭. ‬اما‭ ‬با‭ ‬ذخیره‭ ‬هر‭ ‬نوع‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬در‭ ‬ابزارهای‭ ‬هوشمند،‭ ‬مغز‭ ‬فقط‭ ‬جای‭ ‬نگهداری‭ ‬آن‭ ‬اطلاعات‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬حافظه‭ ‬می‌سپارد‭. ‬پس‭ ‬باید‭ ‬گفت‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬فناوری،‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬را‭ ‬دستخوش‭ ‬تغییر‭ ‬می‌کند‭. ‬اکنون‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬این‌که‭ ‬اطلاعاتی‭ ‬را‭ ‬حفظ‭ ‬باشیم،‭ ‬باید‭ ‬جای‭ ‬ذخیره‌سازی‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬بسپاریم‭. ‬اما‭ ‬وابستگی‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬حد‭ ‬به‭ ‬ابزارها،‭ ‬اجازه‭ ‬نمی‌دهد‭ ‬حافظه‭ ‬خوبی‭ ‬داشته‭ ‬باشیم‭ ‬و‭ ‬زمان‌هایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬اضطرار‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیریم‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬غیر‭ ‬از‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬کمک‭ ‬دیگری‭ ‬نداریم،‭ ‬مسلما‭ ‬گرفتار‭ ‬می‌شویم‭. ‬در‭ ‬ضمن‭ ‬محققان‭ ‬می‌گویند،‭ ‬اگر‭ ‬رابط‭ ‬بین‭ ‬خود‭ ‬و‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬را‭ ‬حذف‭ ‬نکنیم،‭ ‬مغز‭ ‬شروع‭ ‬به‭ ‬تطبیق‭ ‬خود‭ ‬با‭ ‬روش‌هایی‭ ‬می‌کند‭ ‬که‭ ‬هرگز‭ ‬انتظار‭ ‬نداریم‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬ساختار‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬تغییر‭ ‬می‌دهد‭. ‬بنابراین‭ ‬بهتر‭ ‬است‭ ‬حافظه‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬به‌کار‭ ‬بگیرید‭ ‬و‭ ‬اطلاعات‭ ‬مورد‭ ‬نیازتان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬ذهن‭ ‬خود‭ ‬نگه‭ ‬دارید‭.‬​​​​​​​​​​​​​​

چگونه‭ ‬۲نفر‭ ‬یک‭ ‬رویداد‭ ‬را‭  ‬متفاوت‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬می‌آورند؟

افرادی‭ ‬که‭ ‬شاهد‭ ‬یک‭ ‬رویداد‭ ‬هستند،‭ ‬معمولا‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬شکلی‭ ‬متفاوت‭ ‬از‭ ‬یکدیگر‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬می‌آورند‭. ‬اما‭ ‬چرا‭ ‬چنین‭ ‬چیزی‭ ‬اتفاق‭ ‬می‌افتد؟‭ ‬

ما‭ ‬معمولا‭ ‬تصور‭ ‬می‌کنیم‭ ‬حافظه‌مان‭ ‬مانند‭ ‬کابینتی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬هر‭ ‬چه‭ ‬بخواهیم‭ ‬برای‭ ‬استفاده‭ ‬در‭ ‬آینده،‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬ذخیره‭ ‬می‌کنیم‭. ‬

اما‭ ‬این‭ ‬صحیح‭ ‬نیست‭. ‬در‭ ‬حقیقت‭ ‬ما‭ ‬زمانی‭ ‬که‭ ‬خاطره‌ای‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬می‌آوریم،‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬ذهن‭ ‬خود‭ ‬دوباره‭ ‬می‌سازیم‭. ‬در‭ ‬واقع‭ ‬معمولا‭ ‬به‭ ‬وسیله‭ ‬بازنمایی‭ ‬ذهنی،‭ ‬یک‭ ‬رویداد‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬می‌آوریم‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬نتوانیم‭ ‬تمام‭ ‬جزئیات‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬بازسازی‭ ‬کنیم‭. ‬

در‭ ‬حقیقت،‭ ‬فقط‭ ‬بخش‌هایی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬توجه‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬روی‭ ‬آنها‭ ‬متمرکز‭ ‬شده‭ ‬بودیم‭ ‬را‭ ‬به‌خوبی‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬می‌آوریم‭. ‬اما‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬فرد‭ ‬دیگری‭ ‬
به‭ ‬بخش‌های‭ ‬دیگر‭ ‬این‭ ‬رویداد،‭ ‬توجه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬آورد‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب،‭ ‬افرادی‭ ‬که‭ ‬شاهد‭ ‬یک‭ ‬رویداد‭ ‬هستند،‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬شکل‌های‭ ‬مختلفی‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬می‌آورند‭. ‬


منبع: ‭ ‬New Scientis
​​​​​​​

مطلب پیشنهادی

ریشه و داستان ضرب المثل «قاپ قمارخونه‌است»

سایت بدون- قاپ یکی از ۲۶ استخوان پای گاو و گوسفند است که به شکل …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *