بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -روغنهای گیاهی از دیرباز برای مصارف زیبایی و سلامت پوست و مو کاربرد داشته‌اند و در حال حاضر نیز با وجود تنوع لوسیون‌ها و کرم‌های زیبایی موجود در بازار ، باز هم برخی از افراد از روغنهای میوه‌ها برای زیبایی پوستشان استفاده می‌کنند. البته این روغن‌ها کاربردهای متعدد و متنوعی دارند و خواص‌شان آنقدر زیاد است که نمی‌توان آنها را فقط مختص پوست و مو دانست. در «پوست و مو»ی این هفته برای آشنایی بیشتر با خواص روغن‌ها، به تاثیرات چند نمونه مهم از روغنهای میوه‌ای یعنی روغن زیتون، روغن هسته انگور، روغن بادام و روغن نارگیل بر سلامت پوست و مو پرداخته‌ایم.
روغن نارگیل خشکی پوست را کاهش می‌دهد
روغن نارگیل یک روغن خوراکی است که از قسمت خوراکی میوه رسیده نارگیل
تهیه میشود. این روغن مصارف فراوانی دارد و به علت دارا بودن مقادیر زیاد
چربی‌های اشباع، در برابر فاسد شدن مقاوم است. این روغن به مدت ۶ ماه در
دمای ۲۴ درجه سانتیگراد ماندگار است. به دلیل دارا بودن مقادیر فراوان
اسیدهای چرب اشباع، متخصصان تغذیه مصرف آن را توصیه نمی‌کنند و به نظر
می‌رسد مانند چربی‌های حیوانی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلب و عروق
شود. مردم از قدیم‌الایام در مناطق حاره‌ای از روغن نارگیل به‌عنوان
مرطوب‌کننده استفاده می‌کرده‌اند. مطالعات علمی اخیر آثار ضدعفونی‌کنندگی
این روغن را نیز مشخص کرده است. مطالعات همچنین نشان داده این روغن باعث
افزایش آبرسانی به پوست و افزایش میزان چربی آن میشود و تغییری در pH
پوست ایجاد نمی‌کند. استفاده از روغن نارگیل به مدت ۲ هفته و ۲ بار در روز
باعث بهبود خشکی پوست در افراد میشود. شستشوی موها با روغن نارگیل که
آب‌گریز (هیدروفوب) است، پوششی روی مو ایجاد می‌کند که مانع از نفوذ آب به
مو میشود. مقدار جزیی از روغن نیز در ضمن شستشو ممکن است جذب مو شود که
این مواد آب‌گریز باعث کاهش خاصیت تورم کوتیکول مو در مجاورت آب می‌شوند که
در ادامه مانع از پیچ خوردن کوتیکول سطحی مو و نیز از دست رفتن سلول‌های
کوتیکول و پروتئین مو می‌شوند.
روغن زیتون از شدت درماتیت می‌کاهد
روغن زیتون از فشردن میوه‌های زیتون تهیه میشود و از گذشته مصارف
خوراکی و دارویی داشته است. بیش از ۵۰ درصد اسیدهای چرب این روغن را
تری‌گلیسریدهای اولئیک اسید تشکیل می‌دهند. همچنین حاوی توکوفرول‌ها،
ترکیبات پلی‌فنلی، کاروتنوئیدها و اسکوالن است. ترکیبات موجود در این روغن
با توجه به منبع آن متفاوت و دارای آثار ضدالتهاب و ضداکسیدان هستند. این
روغن در قدیم نیز به‌عنوان یک داروی سنتی برای مشکلات پوستی استفاده
می‌شده است. در مصر قدیم، روغن زیتون همراه سایر ترکیبات طبیعی به‌عنوان
پاک‌کننده، ضدعفونی‌کننده و مرطوب‌کننده کاربرد داشته است. در یونان از این
روغن در ماساژها برای رفع دردهای عضلانی و خستگی استفاده می‌کرده‌اند.
مطالعات علمی جدید نیز نشان داده، مواد موجود در این روغن باعث بهبود
درماتیت سبورئیک، درماتیت تماسی (به‌خصوص درماتیت در اثر پوشک در کودکان)،
آکنه، پسوریازیس، اگزما و درماتیت آتوپیک می‌شوند. همچنین به دلیل داشتن
آثار ضداکسیدان باعث محافظت پوست در مقابل اشعه UV-B میشود. روغن زیتون
همچنین برای ماساژ روی پوست نوزادان و کودکان کاربرد دارد و مطالعات نشان
داده جایگزین خوبی برای سایر روغن‌هاست. همچنین در مقایسه با سایر کرم‌های
نرم‌کننده، روغن زیتون باعث کاهش بروز درماتیت در نوزادان میشود. برای
مصارف روی پوست، این روغن بهتر است با روغن آفتابگردان مخلوط شود. موارد
نادر از عوارض پوستی از این روغن گزارش شده ولی با این حال به طور کلی،
خاصیت تحریک‌کنندگی آن روی پوست بسیار ضعیف است.
روغن هسته انگور پوست را روشن می‌کند
روغن هسته انگور همان طور که از نام آن پیداست از فشردن هسته انگور که
پسماند صنایع تهیه آب انگور است به دست می‌آید. این روغن دارای مصارف
خوراکی و داروسازی به‌خصوص در صنایع مواد آرایشی است. در صنایع آرایشی
به‌عنوان جزیی مناسب، در نگهداری رطوبت پوست محسوب میشود. همچنین این
روغن به صورت یک لایه نازک روی پوست باقی می‌ماند که در نگهداری اسانس‌ها
روی پوست در رایحه درمانی کاربرد دارد. میزان لینولئیک اسید در این روغن
در مقایسه با سایر روغن‌هایی که به‌عنوان حامل استفاده می‌شوند، بیشتر است.
روغن هسته انگور به‌عنوان تقویت‌کننده و افزایش‌دهنده رشد مو نیز کاربرد
دارد. این روغن همچنین حاوی مقادیر جزیی از ترکیبات پلی‌فنل است که خاصیت
ضداکسیدانی دارد که حتی قابل مقایسه با ویتامین‌های C و E است. همچنین روغن
دانه انگور باعث بهبود زخم میشود و مانع از خراب شدن ساختمان کلاژن و
الاستین در پوست میشود. عصاره هسته انگور اثر مهار‌کننده روی آنزیم
تیروزیناز دارد و به همین دلیل در فرآورده‌ای ضدپیری و روشن‌کننده پوست به
کار می‌رود.
روغن بادام عامل نرمی و تقویت موهاست
درخت بادام، بومی ایران و آسیای صغیر است که با دو واریته بادام شیرین
و تلخ رویش دارد. تفاوت این دو گیاه در یک ژن است که باعث تفاوت ظاهری
اندکی در این دو واریته شده و در یکی از میوه‌ها شیرین و در دیگری تلخ است.
روغن بادام تلخ موها را تقویت می‌کند: پماد تهیه‌شده از روغن بادام تلخ در
درمان کورک در گذشته استفاده داشته است. بسیاری از حکیمان در گذشته برای
درمان هموروئید پمادهایی حاویروغن بادام تلخ را توصیه می‌کرده‌اند. همچنین
این روغن در ریزش مو، تغذیه و تقویت ریشه مو و به‌عنوان حالت‌دهنده مو
کاربرد داشته است. با این حال به دلیل حضور برخی مواد سمی سیانوژن در آن،
مصرف آن فقط به صورت موضعی توصیه میشود. لازم است در مصرف آن حتی به صورت
موضعی و به‌خصوص در مورد کودکان احتیاط شود. در بسیاری از موارد این مواد
سمی سیانوژن از این روغن جدا می‌شوند.
روغن بادام شیرین نرم‌کننده و مرطوب‌کننده است: میوه بادام شیرین منبع غنی
از روغن است و حدود ۶۰-۳۶ درصد میوه را روغن تشکیل می‌دهد. اولئیک اسید
بیشترین مقدار اسیدهای چرب را در این روغن به خود اختصاص داده است. همچنین
روغن بادام منبع غنی از ویتامین E، پروتئین و مواد معدنی است. به همین
دلیل دارای آثار سودمند روی پوست است. روغن بادام شیرین نیز روی پوست اثر
نرم‌کنندگی و مرطوب‌کنندگی دارد و در ماساژها روی پوست و مو استفاده
میشود.
دکتر آزاده منائی
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران
