ریشه و داستان ضرب المثل« بز آوردن »

سایت بدون – برای این که بدانیم بزآوردن چیست اول باید یک بازی قدیمی را بشناسیم. در جامعه دامدار اسباب بازی هم از باقیمانده حیوانات است . قاب بازی یک بازی قدیمی است که به وسیله قاب انجام می‌شده‌است، قاب یا قاپ، استخوان مچ پای گوسفند است که آن را بجول، بژول و بچول هم گفته‌اند. چون این استخوان شبیه مکعب است و ۶ وجه دارد، هر یک از وجه ها اسمی داشت.

دو سطح بزرگ. اسم سطحی که که بر آمدگی دارد پک (پوک)، ونام سطح مقابل آن جیک (جک) است. دو سطح کوچک باریک که یکی اسب و دیگری خر است. قاب دو انتها یا دو سطح گوژ (محدب) دارد،

هنگامی که قاب را به روی زمین پرت کنند، نمی‌تواند بر روی انتهای گوژ خود به ایستد اما امکان قرار گرفتن بر روی دوسطح جیک و پک زیاد است و در مرحله بعد امکان ایستادن بر روی سطح اسب و خر وجود دارد. معمولاً قاب بازان کهنه کار (حرفه‌ای) با سه قاب بازی می‌کردند که آن را بازی سه قاب یا سه قاب بازی هم نامیدند. در بازی سه قاپ هر قاب پس از پرت کردن (انداختن) قاب به روی زمین یکی از سه حالت برای اندازنده (پرتاب کننده) قاب وجود دارد برنده (نقش)، بازنده (بز) وبی برد (بهار) که نوبت قاپ ریختنش می‌سوزد و به دیگری می‌رسد.

یعنی شما یا می بردید که به آن نقش می گویند، یا می باختید که به آن بز می گویند یا نوبت از شما عبور می کرد که به آن بهار می گفتند. سه قاب بازان بر سر این قمار می کردند و بز بیاری و بزآوردن معنای از دست دادن همه سرمایه بود. بز بیاری را سه پلشگ هم می‌گویند که صحیح آن «سه پلشت» است و پلشت به معنی ناپاک و آلوده آمده است.

برای همین است که اصطلاح بزبیاری یا بز آوردن به معنای بدشانسی در فرهنگ عامه جاری شدو باقی ماند.