سایت بدون – ضرب‌المثل «هر چه نپاید، دلبستگی را نشاید» از سعدی، شاعر و نویسندهٔ بزرگ ایرانی، در دیباچهٔ کتاب «گلستان» آمده است. این عبارت به این معناست که به چیزهای ناپایدار و گذرا نباید دل بست. سعدی در این بخش به ناپایداری گل‌های باغ اشاره می‌کند و نتیجه می‌گیرد که دل بستن به امور ناپایدار شایسته نیست.

سعدی در دیباچهٔ «گلستان» می‌گوید:

«گفتم: گل بستان را چنان که دانی بقایی و عهد گلستان را وفایی نباشد و حکما گفته‌اند: هر چه نپاید دلبستگی را نشاید.»ganjoor.net

این جمله به این نکته اشاره دارد که گل‌های باغ به‌سرعت پژمرده می‌شوند و ماندگاری ندارند، بنابراین دل بستن به آن‌ها منطقی نیست. سعدی با این بیان، به ناپایداری زیبایی‌های دنیوی اشاره می‌کند و توصیه می‌کند که به امور پایدارتر و معنادارتر توجه کنیم.

این ضرب‌المثل در فرهنگ فارسی به‌عنوان هشداری برای پرهیز از دل بستن به امور ناپایدار و گذرا به‌کار می‌رود و تأکید می‌کند که باید به چیزهایی دل بست که ماندگار و پایدار هستند.این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که به چیزهایی که زودگذر و ناپایدار هستند، نباید دل بست، زیرا این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی و دل‌شکستگی شود.

---

معنی و مفهوم ضرب‌المثل:

• هر چه دیر نپاید: به چیزهایی اشاره دارد که نمی‌توانند مدت طولانی دوام بیاورند یا پایدار بمانند. این چیزها ممکن است شامل موقعیت‌ها، روابط، ثروت، یا هر چیز دیگری باشند که به سرعت تغییر می‌کند یا از بین می‌رود.
• دلبستگی را نشاید: به این معناست که نباید به چنین چیزهایی دل بست، زیرا این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی و رنج شود.

در کل، این ضرب‌المثل بیان می‌کند که به چیزهایی که نمی‌توانند پایدار بمانند، نباید دل بست، زیرا این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی و دل‌شکستگی شود.

---

ریشه و تاریخچه ضرب‌المثل:

این ضرب‌المثل ریشه در تجربیات تاریخی و فرهنگی مردم دارد. در طول تاریخ، افراد زیادی بوده‌اند که به چیزهای زودگذر و ناپایدار دل بسته‌اند و در نهایت با از دست دادن آن‌ها، دچار ناراحتی و دل‌شکستگی شده‌اند. این تجربه به‌تدریج به شکل ضرب‌المثل درآمده و در گفتگوهای روزمره استفاده می‌شود.

---

کاربردهای ضرب‌المثل:

این ضرب‌المثل در موقعیت‌های مختلفی به کار می‌رود، از جمله:

1. هشدار درباره دلبستگی به چیزهای زودگذر:
   زمانی که فردی به چیزی که نمی‌تواند پایدار بماند، دل می‌بندد، این ضرب‌المثل به او هشدار می‌دهد که این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی شود.
   مثال:
   “به این موقعیت شغلی موقت دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”
2. انتقاد از دلبستگی‌های بی‌ثبات:
   وقتی فردی به روابط یا موقعیت‌هایی که نمی‌توانند پایدار بمانند، دل می‌بندد، این ضرب‌المثل به او یادآوری می‌کند که این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی شود.
   مثال:
   “به این رابطه بی‌ثبات دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”
3. هشدار درباره دلبستگی به ثروت یا موقعیت‌های مادی:
   در مواقعی که فردی به ثروت یا موقعیت‌های مادی که ممکن است به سرعت از بین بروند، دل می‌بندد، این ضرب‌المثل به او هشدار می‌دهد که این دلبستگی ممکن است باعث ناراحتی شود.
   مثال:
   “به این ثروت زودگذر دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”

---

مثال‌های کاربردی:

1. در زمینه روابط:
   فردی که به یک رابطه بی‌ثبات و زودگذر دل می‌بندد، ممکن است در نهایت با از دست دادن آن رابطه، دچار ناراحتی شود. در اینجا می‌گویند:
   “به این رابطه بی‌ثبات دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”
2. در زمینه شغلی:
   فردی که به یک موقعیت شغلی موقت دل می‌بندد، ممکن است در نهایت با از دست دادن آن موقعیت، دچار ناراحتی شود. در اینجا می‌گویند:
   “به این شغل موقت دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”
3. در زمینه ثروت و موقعیت‌های مادی:
   فردی که به ثروت یا موقعیت‌های مادی که ممکن است به سرعت از بین بروند، دل می‌بندد، ممکن است در نهایت با از دست دادن آن‌ها، دچار ناراحتی شود. در اینجا می‌گویند:
   “به این ثروت زودگذر دل نبند، هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید.”

---

نکات اخلاقی و آموزشی ضرب‌المثل:

این ضرب‌المثل چندین درس اخلاقی و آموزشی مهم دارد:

1. اهمیت پایداری:
   این ضرب‌المثل به افراد یادآوری می‌کند که به چیزهایی که نمی‌توانند پایدار بمانند، نباید دل بست.
2. هشدار درباره دلبستگی‌های بی‌ثبات:
   این ضرب‌المثل به افراد هشدار می‌دهد که دلبستگی به چیزهای زودگذر ممکن است باعث ناراحتی و دل‌شکستگی شود.
3. ارزش واقعی چیزها:
   این ضرب‌المثل نشان می‌دهد که چیزهایی که پایدار و باارزش هستند، ارزش دلبستگی دارند، در حالی که چیزهای زودگذر و ناپایدار ارزش دلبستگی ندارند.

---

جمع‌بندی:

ضرب‌المثل “هر چه دیر نپاید، دلبستگی را نشاید” یک هشدار اخلاقی و اجتماعی است که به افراد یادآوری می‌کند به چیزهایی که نمی‌توانند پایدار بمانند، نباید دل بست. این ضرب‌المثل در موقعیت‌های مختلفی به کار می‌رود و تأکید می‌کند که دلبستگی به چیزهای زودگذر و ناپایدار ممکن است باعث ناراحتی و دل‌شکستگی شود. اگر به دنبال زندگی آرام و پایدار هستید، بهتر است به چیزهایی که ارزش و پایداری دارند، دل ببندید

ضرب المثل های بیشتر را می توانید در لینک زیر پیدا کنید

مجموعه ای بی نظیر از ضرب المثل‌های فارسی همراه با داستان و کاربرد