سایت بدون – ضربالمثل «یک انار و صد بیمار» ریشه در ادبیات عرفانی و عاشقانه فارسی دارد و در واقع اشارهای به مفاهیمی بسیار ژرفتر از ظاهر کلمات آن است. این ضربالمثل از شعری مشهور از قدسی مشهدی الهام گرفته شده است که در آن انار به عنوان نمادی از عشق، زیبایی و کشش عمیق انسانی معرفی شده است.
قدسی مشهدی در این شعر میگوید:
شیدایی عشق در جهان بسیارست/عشق است که یک انار و صد بیمار است
آمیخته قهر و لطف با هم اما/یک جنگ و هزار آشتی در کارست
این تعبیر انار را به گونهای خاص به عشق پیوند میدهد. دانههای فراوان انار نماد بیشمار بودن دلهایی است که عشق آنها را شیفته کرده و بیمار ساخته است. از سوی دیگر، خود انار نیز به واسطه ویژگیها و طبع دلپذیرش به درمان آن بیماریها و دلشکستگیها کمک میکند. به این ترتیب، این ضربالمثل به زیبایی تناقض میان تأثیر عشق به عنوان عاملی برای بیقراری و همزمان مرهمی برای آن را نشان میدهد.
مفهوم ضربالمثل
در معنای عمیقتر، این ضربالمثل عشق را به نیرویی فراگیر و تحولآفرین تشبیه میکند که میتواند افراد بسیاری را درگیر و شیفته خود سازد، اما به همان اندازه هم قدرت تسکین و درمان دلها را دارد. عشق همانند انار، شیرینی و تلخی را همزمان در خود دارد؛ همزمان میسوزاند و آرامش میبخشد.
این ضربالمثل در ادبیات فارسی و در مکالمات روزمره گاه بهطور استعاری برای توصیف وضعیتی به کار میرود که یک چیز یا یک نفر توجه و خواست بسیاری را به خود جلب کرده، ولی شاید برای همه کافی یا مناسب نباشد.
پیام ادبی و فرهنگی
این ضربالمثل با ریشه در شعر قدسی مشهدی، یادآور نقش پررنگ عشق در فرهنگ ایرانی است، عشقی که مرزهای دلها را در مینوردد، اما همزمان نیرویی برای التیام زخمهای همان دلها به شمار میرود. به این ترتیب، «یک انار و صد بیمار» نه تنها نشاندهنده مفهوم عشق، بلکه بازتابی از پیوند میان ادبیات، هنر و زندگی روزمره ایرانیان است.