سایت بدون – از آنجا که کبد از مهمترین اندامهای بدن محسوب میشود، داشتن کبد سالم برای حفظ سلامت بدن بسیار مهم است. تبدیل موادغذایی به انرژی، تولید پروتئین برای بدن و تخلیه سموم و باکتریها از وظایف کبد است. بسیاری از مردم جهان مبتلا به کبد چرب هستند و این زمانی رخ میدهد که بهدلیل مصرف مشروبات الکلی یا خوردن غذاهای چرب و نامناسب، چربیهای اضافی در کبد تجمع مییابد. بسیاری از محققان بر این باورند که بیشتر افرادی که شکم بزرگی دارند، مبتلا به کبد چرب هستند، هر چند بهتر است با آزمایش خون یا تصویربرداری از کبد، بیماری کبد چرب را در مراحل ابتدایی شناسایی کنید تا وقتی خیلی دیر نشده نسبت به درمان آن اقدام کنید. در حالی که بیماری کبد چرب بیماری شایعی است که مشکل چندانی برای مبتلایان به وجود نمیآورد اما درمان نکردن آن ممکن است به وارد آمدن آسیبهای خطرناک به کبد منجر شود. معمولا دو نوع کبد چرب وجود دارد که یکی کبد چرب الکلی است و دیگری کبدچرب غیرالکلی.
کبد چرب الکلی: در این نوع کبد چرب، تجمع چربی در کبد در نتیجه مصرف مشروبات الکلی رخ میدهد. شمار زیادی از افراد جهان بهدلیل مصرف نوشیدنیهای الکلی به کبد چرب الکلی مبتلا میشوند. در آمریکا ۵درصد جمعیت مبتلا به این نوع کبد چرب هستند.
کبد چرب غیرالکلی: این نوع کبد چرب در افرادی رخ میدهد که نوشیدنیهای الکلی مصرف نمیکنند. در آمریکا از هر ۱۰ کودک، یک کودک و از هر ۱۰بزرگسال، سه نفر به کبد چرب مبتلاست. محققان هنوز علت اصلی ابتلا به کبد چرب غیرالکلی را درنیافتهاند اما به نظر میرسد عوامل پرخطری مانند ابتلا به دیابت و چاقی خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد.
۴ مرحله کبد چرب
کبد چرب معمولا چهار مرحله دارد که از خفیف تا شدید طبقهبندی میشود. کبدچرب ساده یا درجه یکم حاصل تجمع چربی اضافی در کبد است. کبد چرب ساده در صورتی که پیشرفتی نداشته باشد هیچ ضرری بهدنبال ندارد. مرحله بعدی، کبد چرب درجه دو یا استیتوهپاتیتیس به درجهای از کبد چرب اطلاق میشود که التهاب در کبد ایجاد شدهاست. مرحله بعدی کبد چرب، مرحله فیبروسیز است که التهاب پایداری در کبد باعث ایجاد زخمهایی در این اندام حیاتی میشود اما در عین حال، کبد همچنان عملکردی طبیعی از خود نشان میدهد. در مرحله چهارم که سیروز کبدی است، زخمهای ایجاد شده در کبد گسترش یافته و توانایی عملکرد کبد را مختل میکنند. این شدیدترین مرحله کبد چرب است که معمولا برگشتپذیر هم نیست.
اگر این علائم را دارید مراقب باشید
اگر چاق هستید و اضافه وزن دارید، اگر دچار سوءتغذیه هستید، اگر مبتلا به هپاتیت ویروسی مزمن بهویژه هپاتیت C هستید، اگر دارای ژنهای ابتلا به کبدچرب هستید، اگر مشروبات الکلی مصرف میکنید، اگر سن بالا دارید، اینها از جمله عوامل پرخطری است که ممکن است سن ابتلا به کبد چرب را بالا ببرند. محققان میگویند مردان نژاد آفریقایی ــ آمریکایی یا اسپانیاییتبار نیز بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند.
علاوه بر این عوامل پرخطر، محققان به برخی عوامل هشداردهنده نیز اشاره کردهاند که وجود آنها خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد. مقاومت انسولینی یا مبتلا به دیابت نوع دو، کلسترول بد بالا یا کلسترول خوب پایین، ابتلا به سندرم پلیکیستیک؛ وقفه تنفسی، تیروئید کمکار، کاهش وزن سریع، قرارگرفتن در معرض موادشیمیایی و سمی، ابتلا به سندرم متابولیک که افراد را مستعد افزایش دور کمر، تریگلیسیرید بالا، کلسترول بالا، فشار خون بالا و قند خون بالا میکند.
همچنین دلایلی هم با شیوع کمتر وجود دارد که ممکن است باعث ابتلا به کبد چرب الکلی یا غیرالکلی شود مانند وضعیت پزشکی که روی استفاده یا ذخیره چربی بدن تأثیر میگذارد، ابتلا به هپاتیت C یا دیگر عفونتها، کاهش سریع وزن، استفاده از داروهایی مانند استروژنهای مصنوعی، تاموکسیفن و… . افرادی که تحت عمل جراحی تخلیه سنگ مثانه قرار میگیرند نیز بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب غیرالکلی میشوند.
کاهش یا نداشتن اشتها: از دیگر نشانههایی که ممکن است بیانگر کبد چرب در شما باشد، میتوان به کاهش یا نداشتن اشتها اشاره کرد. اگر پیشتر اشتهای زیادی به خوردن غذا داشتید اما یک باره اشتهای خود را از دست میدهید یا اشتهایتان نسبت به قبل کمتر شدهاست، ممکن به علت آسیب وارده به کبد یا کبد چرب باشد.
اختلال خواب: معمولا عوامل مختلفی باعث تغییر در الگوی خواب میشود. اما یافتهها نشان میدهد که اختلال خواب ممکن است یکی از علائم هشداردهنده بروز سیروز کبدی باشد که باعث میشود افراد شبها خواب راحتی نداشته باشند.
حافظهتان خوب کار نمیکند: اگر سوئیچ خودرو را جا میگذارید و حافظهتان نسبت به گذشته ضعیفتر شدهاست، میتواند نشانهای از ابتلا به کبد چرب باشد. زمانی که کبد دچار نارسایی میشود، این اندام بهدرستی قادر به تخلیه سموم از بدن نیست و این منجر به تجمع سموم در مغز میشود که به آن آنسفالی هپاتیک میگویند و یکی از نشانههای آن کاهش وزن است.
همیشه احساس خستگی میکنید: اگر همواره احساس خستگی میکنید، ممکن است دلیل آن کبد چربتان باشد. خستگی مزمن یکی از نشانههای کبد چرب است که علت آن ایجاد تغییرات در انتقال عصبی درون مغز است.
خارش پوستی: کلانژیت صفراوی اولیه یک بیماری مزمن است که مجاری صفراوی در کبد را از بین برده و علائم قابلتوجهی به جا نمیگذارد اما یکی از علائم اولیه خارش پوستی است. البته خارش پوستی ممکن است تنها به دلیل خشکی پوست باشد اما از آنجا که این علامت ممکن است علامت سیروز کبدی هم باشد، توصیه میکنیم برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.
اضافه یا کاهش وزن ناگهانی: اگر ناگهان دچار اضافه وزن شدهاید، ممکن است دچار سیروز کبدی باشید. در سیروز کبدی که به آهستگی بروز میکند، بافت آسیبدیده وارد بافت سالم کبد شده و جریان خون از کبد را مسدود کرده و از خونرسانی مناسب به اندامهای بدن جلوگیری میکند. در حالی که افزایش وزن ناگهانی میتواند علامت آسیب کبدی باشد، از دست دادن وزن هم از نشانههای این عارضه کبدی است. کاهش ناگهانی وزن تنها علامت سیروز کبدی نیست بلکه حتی میتواند زنگ خطری برای هپاتیت C باشد که التهاب کبد را
به همراه دارد.
بزرگ شدن سینهها در مردان: یکی از علائم هشداردهنده ابتلا به کبد چرب غیرالکلی بزرگشدن سینهها در مردان است. به نظر میرسد بزرگشدن سینهها در مردان به دلیل به هم خوردن تعادل در ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون اتفاق میافتد.
کبودشدگی سریع بدن: با بالا رفتن سن و نازک شدن پوست، بدن به راحتی در معرض کبودشدگی قرار میگیرد. اگر دیدید بدنتان بدون هیچ دلیلی کبود میشود، ممکن است یکی از دلایل آن بروز آسیب کبدی باشد. بیماری کبدی باعث کبودشدگی مداوم بدن میشود.
تورم پاها و قوزک: تورم پاها و قوزک پا از دیگر علائمی است که در کبد چرب ممکن است بروز کند. اگر احساس پف و تورم در بدن دارید و دلیلی برای آن پیدا نمیکنید، ممکن است دلیل آن ابتلا به کبد چرب باشد که با مراجعه با پزشک میتوانید از آن مطمئن شوید.
نفخ شکم : اگر بدون خوردن حجم غذای زیاد یا موادغذایی نفاخ، دچار نفخ شکم میشوید، ممکن است بهدلیل تجمع مایعات در شکم باشد. از زمانی که تورم شکم یکی از علائم هشداردهنده آسیب کبدی است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تیرگی ادرار: تیرگی بیش از حد معمول علامتی هشداردهنده نسبت به آسیب کبدی است. زمانی که بیلیروبین باعث زردی پوستها و چشمها میشود، رنگ ادرار هم ممکن است در کبد چرب زرد شود.
علائمی که وجو ندارد
از خطرناکترین حالت کبد چرب میتوان به این مرحله اشاره کرد که تا وخیمشدن وضعیت کبد، بیمار علائم بارزی ندارد که از طریق آن متوجه ابتلا به کبد چرب شود. این حالت هم در کبد چرب الکلی و هم در نوع غیرالکلی صدق میکند. گاهی، برخی افراد ممکن است احساس خستگی یا درد در ناحیه فوقانی سمت راست شکم در محل قرار گرفتن کبد داشته باشند. تورم شکم، تورم عروق خونی زیرپوست، تنفس عمیقتر از حد نرمال در مردان، قرمزی کف دست، چشمها و پوست مایل به زرد بهدلیل ابتلا به زردی از دیگر علائم احتمالی ابتلا به کبد چرب هستند. در افرادی که عادت به مصرف مشروبات الکلی دارند، مصرف این ماده عامل اصلی بروز کبد چرب بهشمار میرود اما در افراد غیرالکلی، دلیل اصلی هنوز مشخص نیست اما محققان معتقدند که ژنتیک میتواند بهعنوان یک دلیل اصلی دخیل باشد.
منبع: Bestlife online