سایت بدون – سوگیری تمرکز بر آخرین اطلاعات (Recency Bias) یک نوع سوگیری شناختی است که در آن افراد به اطلاعات یا رویدادهای اخیر بیشتر از اطلاعات گذشته توجه میکنند و به آنها وزن بیشتری میدهند. این پدیده بهویژه زمانی مشهود است که فرد در حال تصمیمگیری است و دادههای جدید یا رویدادهای اخیر ذهن او را تحت تأثیر قرار میدهند.
مثالها
- در ارزیابی عملکرد کاری: اگر یک کارمند اخیراً عملکرد خوبی داشته باشد، مدیران ممکن است عملکرد کلی او را بهتر ارزیابی کنند و دستاوردهای گذشته یا مشکلات قبلی او را نادیده بگیرند.
- در سرمایهگذاری: سرمایهگذاران اغلب بر اساس نوسانات اخیر بازار تصمیمگیری میکنند، حتی اگر روندهای گذشته نشان دهد که این نوسانات زودگذر هستند.
- در یادگیری و امتحانات: دانشآموزان ممکن است اطلاعاتی که به تازگی مطالعه کردهاند را بهتر به یاد بیاورند و در نتیجه، عملکرد آنها در امتحان به اطلاعات اخیر محدود شود.
دلایل بروز سوگیری
- محدودیت حافظه: مغز ما تمایل دارد اطلاعات اخیر را بهتر به خاطر بسپارد، زیرا آنها تازهتر هستند و هنوز به شکل عمیقتری پردازش نشدهاند.
- احساسات و تأثیرات فوری: رویدادهای اخیر به دلیل تازگی بیشتر احساسات قویتری ایجاد میکنند و میتوانند تصمیمگیری ما را بیشتر تحت تأثیر قرار دهند.
اثرات منفی
- قضاوت نادرست: این سوگیری میتواند منجر به تصمیمگیریهای ناقص و اشتباه شود، چرا که اطلاعات کلیدی گذشته نادیده گرفته میشوند.
- نتایج کوتاهمدت: افرادی که تحت تأثیر سوگیری اخیر قرار میگیرند، ممکن است نتایج کوتاهمدت را بیش از نتایج بلندمدت ارزشگذاری کنند.
راهکارها
- مرور اطلاعات کامل: افراد باید تلاش کنند تا همه دادهها، چه قدیمی و چه جدید، را در نظر بگیرند و از تصمیمگیریهای فوری که تحت تأثیر اطلاعات اخیر هستند، پرهیز کنند.
- یادداشتبرداری و بازنگری: ثبت رویدادها و دادهها به مرور زمان کمک میکند تا تصویر کاملتری از وضعیت داشته باشیم و از سوگیری در تصمیمگیری جلوگیری شود.