فصل دوم سریال نجلا ساخته می شود/یک انتخاب پر ریسک

چندشب پیش مجموعه تلویزیونی «نجلا» به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور و تهیه‌کنندگی سعید سعدی به پایان رسید. این مجموعه در ابتدا قرار بود در شانزده قسمت پخش شود که نهایتا در قسمت هفدهم تمام شد. طبق اعلام سازندگان این مجموعه، قرار است فصل دوم نجلا نیز تولید شود.

قصه سریال نجلا در سال ۱۳۵۸ می‌گذرد. دختری به یک پسر عاشق در آن اوضاع آشفته و نا امنی‌ها وعده‌ای می‌دهد که طی آن اگر پسر بتواند او را از مرز ایران و عراق رد کند و به زیارت اربعین برسد، در قبال عشقش به او پاسخ مثبت می‌دهد، اما همه این‌ها در طول مسیر دست‌خوش اتفاق‌هایی می‌شود. این خلاصه داستان نجلا بود که در طول نزدیک به ۳هفته به روی آنتن شبکه سه سیما رفت. سریال شبانه تلویزیون چند مؤلفه داشت که پیش از پخش احتمال موفقیت‌اش را زیاد می‌کرد. اول اینکه اصولا فضای روایت قصه در جنوب کشور برای مخاطب به‌طور پیش‌فرض جذاب است. دومین مؤلفه مربوط به ترکیب بازیگران سریال بود. حسام منظور، سارا رسول‌زاده، آزیتا حاجیان و چند بازیگر دیگر، ترکیب خوبی از بازیگر را برای نجلا ساخته بود. این بازیگران برای مخاطب سریال‌های تلویزیونی تکراری نبودند. اما سومین عامل، انتخاب کارگردانی جوان بود که انگیزه‌های زیادی برای اثبات خودش در جایگاه یک کارگردان موفق داشت. خیرالله تقیانی‌پور ریشه‌ای تئاتری دارد و برای اهالی‌اش کاملاً شناخته‌شده است. البته او پیش از این پشت دوربین فیلمسازی هم رفته بود اما نجلا اولین تجربه مشهورش است.

حواشی
نجلا در یکی، دو قسمت اول چیز زیادی رو نکرد به طوری که برخی تصور سریالی در حد و اندازه «مینو» را از آن داشتند. اما کم‌کم نجلا توانست راه‌اش را برای رضایت مخاطب پیدا کند. البته همان قسمت‌های ابتدایی مصادف شد با چند حاشیه. یکی از مهم‌ترین آن‌ها ایراد یک نماینده مجلس و برخی از کاربران جنوبی فضای مجازی به لهجه و دیالوگ‌ها در سریال بود. البته سازندگان به این حواشی در مصاحبه‌های مختلف پاسخ دادند و به مرور کیفیت قابل دفاع سریال توانست حواشی را به حاشیه براند! حتی موضوعاتی مثل نحوه روابط عاشقانه در آن دوره زمانی در خوزستان و نقدهایی درباره آن هم نتوانست نجلا را به طور جدی از مسیر اصلی‌اش دور کند. انتقادهایی از این دست-خصوصا درباره لهجه- منحصر به نجلا نبوده و نخواهد بود. بارها در مجموعه‌های مختلف این ایرادات مطرح شده. از «پایتخت» بگیرید تا «ایل‌دا» که همزمان با نجلا به روی آنتن رفته بود. برخی از ایرادات قومی باعث شده حتی مجموعه‌های مهمی مثل «سرزمین مادری» از آنتن پایین کشیده شوند.

صعود و افول
همانطور که گفته شد نجلا از قسمت دوم به بعد توانست درمیان مخاطبان جایگاهی پیدا کند. سوژه بکر سریال درباره پیاده‌روی اربعین هم در این زمینه بی‌تأثیر نبود. عشق دو جوان جنوبی، خرابکاری‌های بعثی‌ها، سفر به کربلا و… ترکیب جذابی برای مخاطب بود. «عبد»، «نجلا» و «عطا» توانسته بودند با توانایی‌شان در بازیگری تماشاچی را راضی کنند. اما این روند صعودی در سه یا چهار قسمت پایانی با روندی نزولی همراه شد. قبل از آن اجازه بدهید کمی به شخصیت «عبد» اشاره کنیم. در نجلا، بیش از آن‌که عبد جذاب باشد، حسام منظور کشش داشت. یعنی کاراکتر از بازیگر عقب بود. معلوم نبود عبد قهرمان است یا حتی در جاهایی ضدقهرمان! او بسیاری از مولفه‌های مرسوم قهرمان در یک فیلم‌نامه را نداشت. او نه در عملکرد باثبات بود و نه حتی در ابراز احساست و عشق‌اش به نجلا.
 او در سکانس‌های زیادی خراب‌کاری می‌کرد. یعنی دقیقا کاری برخلاف آن‌چه که باید! او حتی اندازه یک قاچاقچی زرنگ و تیز هم نبود. سکانس ابتدایی سریال در جایی که او ماشین ماموران را تعمیر و سپس فرار می‌کند برای نشان دادن زرنگی اوست ولی به شدت باسمه‌ای درآمده است. او در طول داستان بارها اقداماتی انجام می‌دهد که نشان از تزلزل شخصیتی و بی‌ثبات بودن او دارد. نقطه اوج آن در برخورد با «عدنان» در عراق است. در سکانسی که بی‌جهت او را کتک می‌زند و اگر نجلا نبود حساب‌اش با کرام‌الکاتبین بود! اما در موضع برخورد عاشقانه با معشوق! غیر از کتک زدن عدنان دیگر چه شاخصه دراماتیکی از عبد در مقابل نجلا می‌بینیم. عشق در یک نگاه شروعی منطقی برای آغاز یک حس است اما بعدش چه می‌شود؟ عبد بیشتر شبیه یک پسربچه لجباز می‌ماند که هیچ ثباتی ندارد. اما چند جمله درباره پایان نجلا و تصمیم سازندگان برای ساخت فصل دوم. درست است که نجلا در مجموع-آن‌هم در این اوضاع سریال‌های سیما- سریال موفق به‌حساب می‌آید اما مگر نه‌اینکه یک مجموعه براساس پتانسیل دراماتیک بسته می‌شود؟ آیا به صرف رضایت نسبی مخاطب باید سراغ ساخت فصل بعدی رفت؟ سکانس ماقبل پایانی در جایی که برادر نجلا، عبد، جابر و دو نفر دیگر به صورت ردیفی و به ترتیب همدیگر را اصطلاحاخفت می‌کنند را به یاد بیاورید. آیا قرار است فصل بعدی هم همینطور دم‌دستی ادامه پیدا کند؟ اگر قرار است فصل دیگری ساخته شود، نویسندگان مجموعه باید در شخصیت‌پردازی و موقعیت‌سازی تأمل بیشتری کنند. چون تجربه ثابت کرده توقع مخاطبان از فصل‌های بعدی یک مجموعه مخاطب بسیار بالاتر است.