قدیمی‌ترین باشگاه آسیایی الهام‌بخش مبارزه علیه استعمار/فوتبال علیه سیاست

سایت بدن -موهان باگان، قدیمی‌ترین باشگاه هند محسوب می‌شود. تاریخچه این باشگاه گمنام هندی کلکسیونی از اتفاقات جالبی است که در باشگاه‌های بزرگ اروپا به وقوع پیوسته. هرچند آخرین خبر مهمی که در سال‌های اخیر از این تیم به گوش رسید، کنار گذاشته شدنش از لیگ و محرومیت ۲ ساله به دلیل امتناع از حضور در زمین در دیدار برابر بنگال شرقی بود. موهان باگان در سال ۱۸۸۹ توسط بوپندرا نات‌بوز که از خانواده‌ای اشرافی در کلکته بود، تاسیس شد و با اختلاف قدیمی‌ترین باشگاه فوتبال در آسیاست و تنها باشگاه آسیایی تاسیس‌شده در قرن نوزدهم میلادی است (دومین تیم قدیمی آسیا پی‌اس‌ام پاکاسار اندونزی است که در سال ۱۹۱۵ تاسیس شد.) این تیم که به تفنگداران معروف هستند و در شرق کلکته قرار دارند، ۳۰ بار قهرمان لیگ کلکته، ۳ بار قهرمان لیگ ملی هند و ده‌ها بار فاتح دیگر مسابقات داخلی این کشور شده اما مهمترین دستاورد تاریخ باشگاه در سال ۱۹۱۱ و قهرمانی در IFA Shield بود که با آن قلب یک ملت را شاد کرد. مسابقات IFA Shield توسط سربازان انگلیسی مستقر در هند برگزار می‌شد و دومین تورنمنت قدیمی فوتبال در جهان محسوب می‌شود. قهرمانی موهان باگان در سال ۱۹۱۱ این پیام را برای جامعه هندی آن زمان داشت که استعمارگران انگلیسی‌ها انسان‌های برتری نسبت به آن‌ها نیستند. از اوایل قرن نوزدهم، هندی‌ها علیه نفوذ انگلیس در سرزمین‌هایشان قیام کردند و تا سال ۱۹۱۱ تنش‌ها به اوج خود رسیده بود. با وجود نفرت آشکار به حاکمیت انگلیسی، ناسیونالیست‌های هند به سرعت با فوتبال که یک ورزش انگلیسی محسوب می‌شد، آشنا و به آن علاقه‌مند شدند. با افزایش روزافزون محبوبیت فوتبال در سال ۱۸۸۹، تیم فوتبال موهان باگان هند به عنوان اولین باشگاه فوتبال در قاره آسیا، در کلکته هند تشکیل شد. ایجاد یک باشگاه در آن شرایط کار بسیار پر زحمتی بود. قدمی کوچک اما موثر در به چالش کشیدن امپریالیسم انگلیس.

موهان پس از گذشت مدتی دیگر یک باشگاه اجتماعی صرف نبود بلکه پایگاهی بود که ناسیونالیست‌های هند به آن به عنوان یک وسیله نگاه می‌کردند. در اوایل قرن بیستم کار باشگاه گسترده‌تر شد. آن‌ها در سال ۱۹۰۴ قهرمان جام کوچ‌بهار شدند و سال بعد از عنوان قهرمانی خود دفاع کردند. با قهرمانی در Trades Cup و  Gladstone Cupتوجه مدیران انگلیسی مستقر در هند به موهان جلب شد به طوری که در سال ۱۹۰۶ از موهان برای حضور در مسابقات IFA Shield  دعوت کردند. این مسابقات در سال ۱۸۹۳ راه‌اندازی شد و انگلیسی‌های مستقر در هند در قالب تیم‌های مختلف با هم مسابقه می‌دادند و احتمالا بالاترین سطح مسابقات فوتبال در آن زمان در قاره آسیا محسوب می‌شد و دعوت از موهان باگان برای حضور در آن، نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر این تیم بود و البته یک اتفاق مهم در تاریخ فوتبال هند. موهان در ۵ دوره اول حضورش در IFA Shield مرتب شکست می‌خورد. به تدریج این ادعاها که فوتبالیست‌های هندی در حد و اندازه بازی با انگلیسی‌ها نیستند و موهان در سطح مسابقات نیست به گوش رسید. اما در سال ۱۹۱۱ ورق برگشت. موهان باگان برنامه‌ریزی و سازماندهی بهتری انجام داد و نه تنها نوار شکست‌های متوالی را قطع کردند بلکه توانستند به سلطه انگلستانی‌ها در IFA Shield خاتمه بدهند. IFA Shield سال ۱۹۱۱ در روز دهم جولای برگزار شد و کسی مطابق معمول انتظاری از موهان باگان نداشت اما در همان بازی اول با نتیجه ۳-صفر تیم کالج سنت‌ژاویر را شکست دادند و موجب حیرت تماشاگران شدند. در بازی دوم ۲-یک رنجرز را شکست دادند و تماشاگران هندی را به وجد آوردند. ارزش برد برابر رنجرز زمانی درک می‌شود که بدانیم انگلیسی‌ها که از برد قاطع قبلی موهان عصبانی شده بودند به هر طریق دنبال حذف کردن این تیم بودند. در جریان بازی موهان و رنجرز ۳ پنالتی به سود رنجرز گرفته شد اما هیرلال موخرجی، دروازه‌بان موهان هر ۳ بار دروازه تیمش را نجات داد! با برد یک-صفر برابر ریفل‌بریج به نیمه‌نهایی رسیدند؛ جایی که با وجود فرم خوبشان کارشان در برابر تیم هنگ میدلزکس گره خورد. بازی با نتیجه یک-یک مساوی به پایان رسید و کار به بازی برگشت کشیده شد. در طول بازی انگلیسی‌ها کاملا برتر بودند و موهان خوش‌شانس بود که بازی مساوی شد. تماشاگران با آن وضعیت انتظار زیادی از بازی برگشت نداشتند اما موهان باز هم متوقف نشد و به طرزی باورنکردنی بازی برگشت را با نتیجه ۳-صفر بردند تا هندی‌ها برای اولین بار حضور در فینال را تجربه کنند. پوشش بازی‌های موهان در روزنامه‌های محلی طوری بود که آن‌ها را مثل یک واحد جنگ در مبارزه هند برای آزادی نشان می‌داد. بیش از ۶۰ هزار نفر برای دیدن مسابقه فینال بین موهان باگان و هنگ یورک‌شایر شرقی به ورزشگاه کلکته آمده بودند. جمعیتی که مدام علیه انگلیسی‌ها شعار می‌دادند. انگلیسی‌ها با شورت‌ها و پیراهن‌های تمیز در برابر هندی‌های پابرهنه. هنگ یورک‌شایر گل اول را زد و ورزشگاه ساکت شد اما ۵ دقیقه بعد موهان بازی را به تساوی کشاند. هندی‌ها برای ملت خود می‌جنگیدند و انگلیسی‌ها برای وضع موجود اما این هندی‌ها بودند که گل برتری را زدند و بالاتر از تمام تیم‌های انگلیسی قهرمان شدند. وقتی داور سوت پایان مسابقه را زد، انگار ورزشگاه منفجر شده بود. هندی‌ها سر از پا نمی‌‌شناختند و غرق در جشن گرفتن بودند. رویترز در گزارش بازی نوشت: «پس از اعلام خبر شکست انگلیسی‌ها، بنگالی‌ها شروع به پاره کردن پیراهن‌های خود کردند و آن‌ها را تکان دادند. اعضای باشگاه چه مسلمان و چه هندو با هیجان، شادی می‌کردند. موهان باگان کاری که کنگره هند موفق به انجام آن نشده بود را انجام داد تا این افسانه که انگلیسی‌ها در همه حوزه‌ها بی‌نظیر هستند را منفجر کنند.» پیروزی موهان فراتر از فوتبال بود. این یک پیروزی برای ناسیونالیسم هند بود و تا امروز با شور و هیجان از آن یاد می‌شود. مسابقات تا سال ۲۰۱۸ در هند برگزار می‌شد اما نه توسط تیم‌های انگلیسی بلکه توسط خود هندی‌ها. این اتفاق پس از  پیروزی جنبش استقلال‌طلبی هند در سال ۱۹۴۷ محقق شد. البته از سال ۲۰۱۵ به بعد این مسابقات به تورنمنتی برای تیم‌های زیر ۱۹ سال هندی تبدیل شد و دیگر آن جذابیت و هیجان سال‌های دور را نداشت. در بعضی دوره‌ها تیم‌هایی از کشورهای دیگر هم به عنوان مهمان در IFA Shield حضور پیدا کردند. مثل پنارول اروگوئه یا شاختار دونستک. حتی در سال ۲۰۰۵ تیم دوم بایرن‌مونیخ قهرمان این مسابقات شده بود.