بسیاری از گیاهان، طبیعت رونده دارند و این ویژگی آنها را به سمت نور میکشاند. آنها در طبیعت به کمک تنه و شاخ و برگ دیگر درختان در مسیر نور حرکت میکنند اما برای پرورش در خانه، خاصیت روندگی ممکن است کمی دست و پاگیر باشد به همین علت میتوان با استفاده از یک قیم برای گیاه آن را به دلخواه در مسیر مورد نظر هدایت کرد. قیم مثل یک عصا برای گل است و باعث میشود گیاه آویز بهصورت استوار و ایستاده رشد کند، ظاهرش را مرتب میکند و برای رشد به آن مسیر میدهد. قیم وظیفه نگهداری ریشههای هوایی گیاه را دارد و در بعضی انواع خزهای، رطوبت گیاه هم تا حدی تأمین میشود. همچنین گیاهان رونده به کمک قیم، بیشتر و بهتر در معرض تابش نور هستند و این خود عاملی است تا سرعت وکیفیت رشد افزایش یابد.
قیم گیاهی چیست؟
قیم یا تکیهگاه، ابزاری برای کمک به ایستادگی گیاه در راستای رشد و زندگی بهتر است. قیم لزوما در گیاهان رونده به کار نمیرود بلکه برای گیاهانی که ساقههایشان ضعیف است هم استفاده میشود.
استفاده از قیم باتوجه به شرایط، دلایل متعددی میتواند داشتهباشد که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
تراکم زیاد بوته و برگها ممکن است به تهویه ناکافی هوا و افزایش رطوبت منجر شود و احتمال حضور عامل بیماریزا و پوسیدگی را افزایش دهد.
قیم برای گیاهانی مثل پوتوس و فیلودندرون، بستری برای مستقر شدن ریشههای هوایی است تا علاوه بر حفظ رطوبت، ریشه گیاه بتواند در آن مستقر شود.
معمولا در فضاهای کوچک که نگهداری گیاهان باید بیشتر مدیریت شود، قیمگذاری کمک زیادی به استفاده بهینه از فضا میکند.
در فضای آزاد، قیم گیاه را در مقابل ضرباتی مثل وزش باد شدید و سنگین شدن شاخ و برگ محافظت میکند.
انواع قیم گیاهی
یکی از راههای محافظت از نهالهای جوان در باغ و باغچهها، نصب تکیهگاه در کنار آنهاست. بهترین زمان برای نصب قیم ،زمان کاشت نهال است تا به سیستم ریشه آسیبی وارد نشود. گرچه باغداران باید حواسشان باشد نهالها را در مسیر وزش باد نکارند. قیمگذاری برای گیاهان ضعیف، خمیده یا شکسته هم استفاده میشود. همچنین در درختانی که هرس یا تنک انجام نشده اگر بار زیاد میوه باعث خمیدگی شاخهها شود، باید حتما از قیم دوشاخه در زیر شاخههای خمیده استفاده کرد تا بتوانند وزن بار اضافی را تحمل کنند و نشکند.
بهتر است قیمی که برای نهالها نصب میشود به اندازه دو سوم ارتفاع گیاه باشد.
همچنین وسایلی که برای نصب قیم به کار میرود، باید حالت منعطف داشتهباشد تا هم باعث تنگ شدن مسیر انتقال شیره گیاهی و هم موجب ساییدگی تنه درخت نشود.
انواع قیمهای باغی و باغچهای
قیمهای معمولی: از مزایای استفاده از قیم در درختان جوان این است که رشد درخت، سریعتر و بهتر انجام میگیرد؛ رشدی که البته با توجه به نوع درخت، محل کاشت آن و جهت وزش باد متفاوت است. برای استحکام بیشتر نهال، میتوان دو قیم در دو طرف گیاه نصب کرد. این دو قیم در خارج از توده ریشه گیاه و همزمان با کاشت نهال در زمین نصب میشوند که باید به اندازه دو سوم ارتفاع گیاه باشند.
به هیچ وجه از سیم آهنی برای بستن گیاه به این قیم استفاده نکنید، چون به مرور تنه را زخمی میکند. نخهای کنفی یا پلاستیکی جایگزین خوبی برای آن هستند.
قیمهای مخفی شونده:این قیمها را مثل قیمهای معمولی در خاک میکارند. نخهای نگهدارنده که به چوبهای کاشته شده متصل هستند، گیاه را به سمت خاک از دو طرف میکشند و گیاه محکم میماند.
این نوع قیم برای گیاهانی مناسب است که ریشه گسترده دارند. برای گیاهانی مثل کاج و سوزنی برگها که تاج آنها نزدیک سطح زمین است، نیازی به نصب قیم نیست.
قیم برای گیاهان رونده درخانه: قیم در گیاهان آپارتمانی، بیش از آنکه نقش حفاظتی و تکیه گاهی ایجاد کند برای نظم و شکل بخشیدن به گیاهان رونده و زیبایی بصری محیط استفاده میشود. بعضی قیمهای خانگی برخلاف قیمهای باغی، میتوانند در تأمین رطوبت هم مؤثر باشند. تفاوت دیگر این دو نوع قیم در شکل ظاهریشان است. قیمهای باغی بیشتر چوبی و بهندرت فلزی هستند که بدون طراحی خاصی در کنار گیاه نصب میشوند اما قیمهای گیاهان آپارتمانی تنوع زیادی دارند.
در نظر داشتهباشید بهترین زمان برای نصب قیم در گیاهان خانگی، موقع کاشت یا تعویض گلدان است.
۶ قیم مناسب گیاهان آپارتمانی خانگی
قیم انواع متفاوتی دارد که شما میتوانید با توجه به ابزار و امکاناتی که در اختیار دارید، یکی از این روشها را برای ساخت آن انتخاب کنید. اندازه قیم باید کاملا متناسب با اندازه گلدان و سن گیاه باشد اما بهطور استاندارد معمولا ارتفاع قیم دوبرابر ارتفاع گیاه در نظر گرفته میشود بهطوریکه بلافاصله نیاز به تغییر قیم وجود نداشتهباشد، چون گیاه مدام در حال رشد است.
قیم خزهای
این نوع قیم، یکی از قدیمیترین و مرسومترین انواع قیمهای گیاهی است که از خزه و گاهی کنف ساخته میشود و علاوهبر خاصیت تکیهگاهی، تامین رطوبت بخشهای رونده را هم بر عهده دارد. قیم خزهای برای گیاهانی که ریشه هوایی دارند، بسیار مناسب است. برای ساخت آن به ۷۰-۶۰ سانتیمتر لولهپلیکا، نخ کنفی و مقداری خزه یا کنف نیاز دارید. قطر لولهپلیکا، قطری متناسب با ابعاد گلدان است. خزه یا کنف را با نخ کنفی، پلاستیکی یا کاموا دور لولهپلیکا ببندید. یکسوم انتهای لوله را برای قرار دادن در خاک گلدان خالی نگهدارید. بعد لوله را وسط گلدان قرار دهید و کمی ماسه دور آن بریزید تا ثابت بماند؛ حالا گیاه مورد نظر را در گلدان بکارید. در پایان هم شاخههای گیاه را با نخ به قیم ببندید. برای حفظ نمای گلدان سعی کنید از پایین به بالا سطح قیم را با برگ بپوشانید. بعد برای اینکه خزه خشک نشود روی آن را آبپاشی کنید تا نمدار شود و گلدان را آبیاری کنید. بعضی از گیاهان بعد از مدتی به خزه چفت میشوند و دیگر نیاز نیست آنها را با نخ ببندید و میتوانید نخهایی را از دور خزه باز کنید.
قیم گونیکنفی
برای ساخت این نوع قیم به گونی کنفی نیاز دارید. گونی را پهن کنید و روی آن مقداری کوکوپیت بریزید. بعد لوله را وسط گونی بگذارید و مثل ساندویچ بپیچید. دور ساندویچ را با کنف یا کاموا ببندید تا خاک نریزید. بعد هم مثل روش بالا آن را داخل گلدان بگذارید و نمدار کنید. یادتان باشد انتهای قیم را خالی بگذارید.
قیم تور سیمی
این نوع قیم برای گلدانهای بزرگ توصیه میشود. درستکردن قیم با تور سیمی مثل روش قبلی است، فقط تور سیمی جایگزین گونی کنفی میشود. اندازه تور و لولهپلیکا متناسب با اندازه گلدان است. برای پرکردن فضاهای خالی روی تور میتوانید از خزه استفاده کنید. اگر گیاه شما ساقههای رونده زیادی دارد، بهتر است حجم خزه را بیشتر کنید تا فضای کافی برای حرکت ریشهها وجود داشتهباشد.
قیم پلاستیکی
استفاده از این قیم بسیار آسان است فقط کافی است آن را بخرید و در وسط گلدان قرار دهید. این نوع قیمها تنوع رنگی زیادی دارند و میتوانند با رنگ گلدان هماهنگ شوند. به همین دلیل پرطرفدارند و به گلدان نمای فانتزی و زیبایی میدهند.
قیم چوبی
چوب بامبو چون ظاهر مرتبی دارد برای قیم مناسب و استفاده از آن مثل قیم پلاستیکی ساده است. از طرفی به دلیل داشتن رنگ طبیعی قهوهای یا سبز، ترکیب گرمی برای گلدان و گیاه میسازد.
قیمهای درخشان
این قیمها جدیدترین نوع قیم و دومنظوره هستند؛ چنانکه هم نقش تکیهگاه دارند و هم تامینکننده نور مصنوعی هستند اما هنوز کاربرد آنها رایج نشدهاست زیرا موقع آبیاری باید احتیاط کرد تا به قیم آسیبی وارد نشود.
زمان نصب قیم
بهتر است خرید یا درستکردن قیم را وقتی انجام دهید که قصد تعویض گلدان را دارید اما اگر نمیخواهید گلدان را تعویض کنید، میتوانید آن را بهآرامی در کنار بوته فرو ببرید ولی مراقب باشید به ریشه گیاه آسیب نرسد. در این روش نیز میتوانید در صورت طویل بودن ساقهها آنها را با کنف دور قیم بپیچید.