سایت بدون «معصومه زارع» روانشناسگفت: راهکارهایی از قبیل برقراری تماس ‌های مجازی، تشویق به ورزش، باغبانی و آشپزی در منزل و انجام برخی مشاورهای ‌روانشناختی تلفنی می‌تواند در کاهش استرس‌های سالمندان در دوران کرونا موثر باشد.

سالمندان از جمله گروه‌های آسیب پذیر در بحران‌های مختلف از جمله بحران اخیر یعنی کرونا هستند. در این ایام، رعایت پروتکل‌ های بهداشتی و فاصله فیزیکی سبب شده این گروه از جمعیت، در انزوا و تنهایی مضاعف تری نسبت به قبل قرار بگیرند. امری که علاوه بر سلامت فیزیکی، سلامت روحی و روانی آنها را نیز تحت شعاع قرار داده است. هر چند در بسیاری از کشورهای توسعه یافته زیرساخت‌ هایی برای حمایت از این قشر اندیشه شده است و  شاید نقاط ضعفی از این نظر در کشور ما احساس شود، اما باید دانست که می‌توان این نقیصه را از طریق برخی فعالیت ‌ها و اقدامات جبران کرد. اینکه این امور و فعالیت‌ها چه هستند و چگونه می‌توان به سالمندان در این روزها کمک کرد، سبب شد پژوهشگر ایرنا با “معصومه زارع”، روانشناس به گفت و گو بنشیند. مشروح این گفت و گو را در ذیل می‌خوانید:

جدی بودن مشکلات روانشناختی سالمندان در دوران کرونا 

زارع در خصوص مسایل و مشکلات سالمندان در دوران کرونا اظهار داشت: مشکلات سالمندان تنها از نوع جسمی نیست. درست است که در سنین میانسالی و سالمندی احتمال ابتلا به برخی بیماری ‌ها نظیر دیابت و  فشار خون افزایش می‌یابد اما مسایل روحی و روانشناختی نیز از جمله اموری است که نباید مورد غفلت قرار گیرد. در دوره کرونا سالمندان به دلیل حفظ سلامتی  و کاهش دید و بازدیدها و رفت و آمدهایشان بیشتر دچار انزوا شده‌اند و به عبارتی دچار تنهایی مضاعف شده‌اند که این امر می‌تواند اثرات مخربی بر روح و روان آنها داشته باشد. اطرافیان این افراد به خاطر حفظ فاصله فیزیکی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ناچار بوده و هستند کمتر به دیدار آنها بیایند که همه این موارد خود در روحیه سالمندان تاثیرگذار است.

وی گفت: علاوه بر کاهش رفت و آمد فرزندان و اقوام سالمندان، رفت و آمدهای خود سالمندان نیز نه تنها به منظور خرید منزل بلکه برای پیاده روی و سایر فعالیت‌ها کاهش یافته که همه این عوامل روی هم‌رفته  دلیلی بر افزایش مشکلات روحی و روانی این قشر از جامعه شده است.

این روانشناس افزود: کاهش رفت و آمدها و دیدار فرزندان از یک سو و استرس‌های ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای و احتمال ابتلا سریعتر سالمندان به کرونا و همچنین انتشار اخبار مربوط به افزایش آمار مرگ و میر در بین سالمندان از سوی دیگر سبب شده  سالمندان وضعیت روحی و روانی مساعدی نداشته باشند. باید این واقعیت را بپذیریم که در جامعه ما زیرساخت ‌های مناسب جهت حمایت از سالمندان و کنترل شرایط سلامتی آنها وجود ندارد و برخلاف بسیاری از کشورهای توسعه یافته گروه‌های حامی از سالمندان که از آنها دیدار به عمل آورده و وضعیت آنها را تحت بررسی و کنترل خود قرار دهند، وجود ندارد. از این رو این موارد سبب شده اند که سالمندان ما نه تنها به لحاظ جسمی و فیزیولوژی مثل عملکرد سیستم ایمنی بدن، بلکه به لحاظ روحی و روانی نیز از وضعیت مساعدی برخوردار نشوند.

راهکارهایی برای کاهش مشکلات روحی – روانی سالمندان در دوران کرونا

زارع با اشاره به راه های کاهش استرس و مشکلات سالمندان در دوران کرونا تاکید کرد: برای کاهش استرس‌ها و اضطراب ‌های سالمندان تماس‌های مکرر نزدیکان، اقوام و دوستان به صورت مجازی (ترجیحا تصویری) و غیر حضوری صورت بگیرد. اهمیت این نکته از این نظر است که حمایت اجتماعی می‌تواند در جهت حفظ سلامت جسمی و روحی آنها موثر باشد. زمانی که من بدانم در بیرون از منزل کسانی هستند که نگران وضعیت من هستند، قطعا حال روحی بهتری خواهم داشت. امور معنوی و مطالعات دینی و قرائت قرآن نیز در کسب آرامش درون و حال خوب می‌تواند موثر باشد.

وی افزود: خدمات رسانی بیشتر سازمان ‌های مردم نهادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند و انجام پاره‌ای از فعالیت‌ها از سوی آنها در قبال سالمندان می‌تواند موثر باشد. این موارد باعث کاهش استرس و نگرانی‌های سالمندان می شود.

این روانشناس خاطر نشان کرد: اعضای خانواده مانند فرزندان باید همواره مراقب وضعیت تغذیه والدین خود باشند. خصوصا والدینی که بیماری‌هایی نظیر فشار خودن و دیابت دارند. عدم حضور فیزیکی و نزدیک آنها در این ایام ممکن است سبب غفلت‌شان از وضعیت خورد و خوراک والدین شان و در نتیجه تشدید بیماری‌های آنها شود.

وی ادامه داد: برقراری ارتباط مجازی و نیز آموزش دادن والدین برای استفاده از این امکانات و شبکه های مجازی می‌تواند نه تنها در کاهش احساس تنهایی و انزوای آنها بلکه در رفع و کاهش استرس‌هایشان موثر باشد و کمک کند در این ایام کمتر دغدغه دیدار فرزندان و اطرافیان خود داشته باشند.

زارع در پایان گفت: فراهم کردن مشاوره‌های روانشناختی و ارایه این نوع خدمات به صورت تلفنی می‌تواند موثر باشد که البته برخی مراکز این فعالیت را به صورت رایگان نیز انجام می‌دهند. دادن امید و انگیزه به سالمندان جهت سپری شدن این ایام و بازگشت روزهای خوب می‌تواند در کاهش نگرانی‌های آنها مفید باشد. همچنین تشویق سالمندان به ورزش در خانه و یا در حیاط منزل، باغبانی در خانه و یا آشپزی می‌تواند از جمله اموری باشد که این روزهای سخت کرونایی را بگذرانند. تحرکات فیزیکی هم به لحاظ جسمی و هم به لحاظ روانشناختی خوب است و در کاهش استرس‌ها می‌تواند مفید باشد.