مشهورترین نقاشی های جهان/ ندیمه ها اثر ولاسکز؛ شالوده فلسفه ی هنر

سایت بدون – آن ها به ما نگاه می کنند، یا آن ها به ما؟ این تصویر واقعیت است یا تخیل یا حتی توهم؟

جواب دادن به این سئوال ها است که نقاشی ندیمه ها اثر ولاسکز را یکی از مهم ترین آثار نقاشی جهان می کند. این نقاشی که در اتاق شماره ۱۲ موزه دل پرادو نگه داشته می شود، با ارزش ترین تابلوی نقاشی اسپانیا است

.این نقاشی بی‌نظیر که بسیاری از منتقدان هنری آن را مهم‌ترین اثر هنری تمدن غرب می‌نامند در سال ۱۶۵۶ کشیده شده است

از نظر ابعاد این یکی از بزرگترین نقاشی های ولاسکز است .

او بیشترین تلاش خود را برای ایجاد یک ترکیب پیچیده انجام داد تا حس زندگی و واقعیت را منتقل کند وشبکه ای متراکم از معانی را در بر بگیرد.

گذشت زمان نشان داد که این تلاش جواب داده و اکنون نقاشی ندیمه ها یکی از شاهکارهای تاریخ هنر به شمار می رود.

بحث ها و تحلیل های بسیاری پیرامون فضا، زمان، شخصیت ها، واقعی یا غیر واقعی بودن تصاویر نشان داده شده در این نقاشی انجام شده است .

درباره نقاشی

نقاشی مثل یک عکس از یک لحظه می ماند. لحظه ای که می خواهد تصنعی بودن و ساختگی بودن فرم نقاشی های کلاسیک را پشت سر بگذارد و سال ها قبل از اختراع دوربین همانند یک عکس ، یک لحظه را جاودانه کند.

لحظه مورد انتخاب ولاسکز لحظه ای از درون زندگی روزانه دربار اسپانیا در زمان فیلیپ چهارم است.

تابلو یک اتاق را نشان می دهد ، اتاقی بسیار تاریک و البته بسیار بزرگ در کاخ سلطنتی مادرید. شاهزاده مارگاریت ترزای پنج ساله در میانه نقاشی نشسته است. گویی او است که همه افراد حاضر در نقاشی را دور هم جمع کرده .

نقاش برای این که توجه ما به پرنسس اسپانیایی جمع باشد، دری باز را در پشت تصویر نقاشی کرده که نور حاصل از این در چهره شاهزاده خانم را برجسته تر کند

دور شاهزاده خانم را ندیمه هایش، ملازم، محافظ دو کوتوله و یک سگ دوره کرده اند.

یکی از ندیمه ها ظرف سفالین کوچکی را به شاهزاده خانم می دهد، در مورد این ظرف روایت بسیار است . برخی آن را ظرف تنقلات یا آب خوانده است اما یک روایت محکم حاکی از آن است که این ظرف بوکارو است .بوکارو یکی از صنایع دستی اسپانیایی است که در میان اشراف اسپانیایی رسم بر این بود که لبه های آن را بخورند. خوردن بوکارو باعث سپیدی پوست می شد . در اروپا سپیدی پوست هم ملاک زیبایی بود و هم نشان از ثروت چرا که نشان می داد که فرد مجبور نبوده تا زیر آفتاب کار کند.

در سمت راست دو خدمتکار کوتاه قامت هستند یکی از آن ها فارغ از همه چیز به بازیگوشی مشغول است. این خدمتکار هنوز جوان تر از آن است که قواعد دربار را بداند ، برای همین با پنجه پایش دارد با سگ بازی می کند.

خدمتکار مسن تر اما با تجربه است و دارد چیزی را نگاه می کند. فرم نگاه او به شکلی است که انگار دارد بیننده نقاشی را نگاه می کند.

در پس زمینه دو خدمتکار دارند در گوشی حرف می زنند.

در پس زمینه هم حاجب ملکه دارد از درپشتی خارج می شود اما قبل از خروج ترجیح داده اندگی صبر کند و ما را نگاه کند . شاید هم نگران است کسی دنبالش برود.

در سمت چپ قاب نقاشی ولاسکز را می بینیم که دارد روی یک تابلوی نقاشی کار می کند. او چه چیز را نقاشی می کند؟ همین نقاشی را یا آن که سوژه ای که در قاب نیست و شاید هست؟

ولاسکز به ما یک نشانی می دهد. در آینه روی دیوار انتهای اتاق شاه فیلیپ و ملکه ماریانا همسر اتریشی او دیده می شود که به صورت خیلی محو دیده می شوند. گویی در آنِ واحد هم حضور دارند هم حضور ندارند و تماشاگر تابلو را به این فکر می‌اندازد آنچه جریان دارد فراتر از چیزی است که دیده می‌شود.

آیا شاه و ملکه سوژه نقشی هستند؟آیا آن ها در جایگاه بیننده نقاشی هستند؟ آیا آن ها نماد تمام مخاطبان این نقاشی هستند؟ شاید نقاش در حال ثبت ما بینندگان به عنوان بیننده تابلو بر پرده بوم است

نقاشی ندیمه ها به گونه ای است که انگار وقتی ما داریم به نقاشی نگاه می کنیم، آن هم دارد به ما نگاه می کند.

درباره این نقاشی توصیه می شود که ویدئوی زیر را هم ببینید