مغالطه ابهام در مرجع ضمیر چیست و راه مقابله با آن کدام است؟

سایت بدون – مردم درباره مذهب ابن جوزی صاحب کتاب تلبیس ابلیس تردید داشتند که آیا شیعی است یا سنی؟ خود او هم به علت پرهیز از اختلاف فرقه ای سعی در کتمان مذهب خود داشت. روزی هنگامیکه ابن جوزی بر بالای منبر بوده مردم از او می خواهند که با صراحت بگوید بعد از پیامبر اکرم خلیفه برحق پیامبر چه کسی بود؟
ابن جوزی گفت : جانشین پیامبر کسی است که دختر او در خانه او است( من بنته فی بیته)
می دانیم حضرت علی داماد پیامبر اکرم بود و پیامبر اکرم نیز داماد ابوبکر پس با این حساب به دلیل ابهام در این که اوی اول و اوی دوم کیست،نمی توانیم تشخیص بدهیم که منظور حضرت علی است یا ابوبکر
این یک نمونه بسیار خوب از مغالطه ابهام در مرجع ضمیر بود، مغالطه ابهام در ضمیر در زیر مجموعه مغالطات ابهام ساختاری قرار دارد.
مغالطه های ابهام ساختاری ، مغالطاتی هستند که زمانی به کار می رود که یک جمله دارای بیش از یک معنا باشد. گاهی علت این امر ابهام در ضمایر است یعنی اگر ضمیری یا ضمایری در متن به کاربرده شود که مرجع ضمیر مشخص نباشد و دویا یا چند مرجع بتواند معنای اصلی ضمایر قرار گیرد جمله چند پهلو و دارای معانی متعدد خواهد بود
به این مثال ها توجه کنید
کودک تا پدرش را دید لباسش را مرتب کرد
سئوال: لباس خودش را لباس پدرش را
او گفت: این کتاب من است
کتاب او یا کتاب گوینده جمله؟
هر دو مرد در حال کتک کاری و دعوا بودند که ناگهان او اجر را بر سر مرد کوبید.
سئوال : کدام مرد؟
علی به دوستش گفت که مقاله‌اش منتشر شده‌است.
سئوال : مقاله چه کسی ، علی یا دوستش
رستم سوار بر اسب شد و دستی بر سرش کشید
سئوال : سر خودش یا اسبش
غالطه ی ابهام در مرجع ضمیر دو نوع است
۱ مشخص نبودن مرجع ضمیر
۲ چند پهلو بودن عبارت

راه مقابله با این مغالطه

برای این که این مغالطه رخ ندهد باید جمله را دقیق نوشت و همه ضمایر دارای مرجع کاملا مشخص باشند

به عنوان شنونده مغالطه هم باید هر کجا ابهام ایجاد شد ، به طور مشخص پرسید که منظور چیست؟

دراین باره بیشتر بخوانید

مغالطه چیست و چه انواعی دارد؟/ورود ممنوع های استدلال

مطلب پیشنهادی

ریشه و داستان ضرب المثل «گاف دادن»

سایت بدون – اصل کلمه گاف از زبان فرانسه است و به معنای حرف ناپسند …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *