بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
احسان سالمی
سایت بدون -سینمای جهان در سال میلادی که گذشت یکی از پرحاشیه‌ترین دوره‌های خود را رقم زد و حجم بالای فراز و فرودهایش باعث شد خبرسازترین هنر – صنعت در دنیای حاشیه‌ها باشد. از رکوردشکنی فروش فیلم‌ها در گیشه و دستاوردهای فنی در برخی آثار سینمایی تا گسترش موج رسوایی سلبریتی‌های هالیوودی در تجاوز جنسی. از درگذشت چهره‌های مطرح سینمایی تا آغاز بازسازی فیلم‌های نوستالژیک در صنعت قرن بیست و یکمی هالیوود. همه اینها به مناسبت پایان سال میلادی بهانه‌ای شد تا نگاهی داشته باشیم به تحولات سینمای جهان در سالی که گذشت.
سال رسوایی
دومینوی رسوایی که سال ۲۰۱۷ و با ماجرای «هاروی واینستین» تهیه‌کننده مشهور و قدرتمند هالیوود آغاز شد، در سال ۲۰۱۸ نیز ادامه پیدا کرد تا نام انبوهی از ستارگان سرشناس سینمای جهان به پرونده فساد اخلاقی بزرگ هالیوود باز شود. پرونده‌ای که هر روز پرده‌ای جدید از آن کنار می‌رود و به نظر می‌رسد به این زودی‌ها قرار نیست بسته شود. این رسوایی در ادامه دامن چهره‌های سرشناس و محبوب هالیوود را هم گرفت؛ «مورگان فریمن»، بازیگر سیاهپوست و مطرح فیلمی چون «رستگاری در شائوشنگ» و «بیل کازبی» کمدین مشهور هالیوود که بسیاری او را به واسطه حضورش در قامت یک پدر خانواده‌دوست در «شوی بیل کازبی» در خاطر داشتند؛ ۲ مورد از چهره‌هایی بودند که رسوایی اخلاقی آنها هالیوود را شوکه کرد. این رسوایی در ادامه باعث باز شدن برخی از پرونده‌های قدیمی فساد اخلاقی و تجاوز هم شد تا نام چهره‌هایی چون وودی آلن و لوک بسون کارگردان‌های سرشناس غربی نیز بار دیگر به واسطه ادعاهایی تازه درباره فساد اخلاقی آنها در پشت صحنه سر زبان‌ها بیفتد. دومینویی که به «خانه پوشالی» هم رسید تا با رسوایی اخلاقی کوین اسپیسی، بازیگر نقش اول این سریال مهم هالیوود، فصل جدید خانه پوشالی با محوریت کاراکتر همسر او پخش شود. اما شاید هیچ‌کدام از این رسوایی‌ها به اندازه صحبت‌های آزا آرجنتو بازیگر زن ایتالیایی در اختتامیه جشنوره کن امسال مهم و شوکه‌کننده نبود؛ او که برای اهدای جایزه بهترین بازیگر زن به همراه ایوا دوورنای روی صحنه رفته بود، گفت که در همین جشنواره مورد تجاوز قرار گرفته است. آرجنتو با بیان اینکه «سال ۱۹۹۷، همین‌جا در کن، هاروی واینستین به من تجاوز کرد» اظهار داشت: «آن زمان ۲۱ ساله بودم و این جشنواره شکارگاه او بود». او در ادامه بیان داشت: «می‌خواهم پیشگویی کنم. کن دیگر هرگز پذیرای هاروی واینستین نخواهد بود. او با فضاحت و رسوایی در حالی به زندگی‌اش ادامه خواهد داد که جامعه سینما از او پرهیز دارد، همان جامعه‌ای که پشت او ایستاد و گناهانش را لاپوشانی کرد». او در حالی جمله آخر خود را بیان داشت که به نظر می‌رسید نه‌تنها سینمای آمریکا بلکه سینمای اروپا و جشنواره‌ای چون کن نیز محمل آمد و شد هنرپیشگان فاسد بوده است.
جایزه‌های قابل‌پیش‌بینی
هر چند در سال ۲۰۱۷ فیلم‌های مهم و قابل توجهی در سینمای جهان تولید شده بود اما همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، در فصل جوایز سال ۲۰۱۸ اغلب جایزه‌ها به فیلم «شکل آب» ساخته گی‌یرمو دل‌تورو رسید تا اسکار یکی از قابل‌پیش‌بینی‌ترین دوره‌های خود را در زمینه اهدای جوایز پشت سر بگذارد. «شکل آب» در حالی جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم این دوره از مراسم اسکار را به دست آورد که رقبایی قدرتمندی مثل «تاریک‌ترین ساعت» و «سه بیلبورد…» را در مقابل داشت. هر چند بسیاری اعطای این ۲ جایزه مهم را به فیلمی عاشقانه و تخیلی، ناشی از اعتراض هالیوود به رفتارهای بیگانه‌ستیزانه ترامپ می‌دانند، رفتاری که باعث شد با دستور رئیس‌جمهور ایالت متحده در این سال، بسیاری از کودکان مهاجر از مادران‌شان جدا شوند و توجه به این فیلم که محتوایی اعتراضی نسبت به بیگانه‌ستیزی داشت، می‌توانست نشانی از اعتراض هالیوود به این رفتار وحشیانه دونالد ترامپ باشد.
اعتراض به هیولایی به نام ترامپ!
اما جایزه‌ای که در مراسم اسکار سال ۲۰۱۸ به فیلم متوسط گی‌یرمو دل‌تورو رسید، تنها واکنش و اعتراض اهالی هالیوود به رفتارهای غیرمنطقی رئیس‌جمهور کشورشان نبود. علاوه بر اعتراض تعدادی از ستاره‌های لاتین‌تبار سرشناس هالیوود به سیاست ترامپ در جدایی مادران از فرزندان‌شان، چهره‌های نامداری چون مریل استریپ و رابرت دنیرو نیز در این سال به برخی سخنان و رفتارهای ترامپ اعتراض کردند. مریل استریپ که یکی از رکوردداران نامزدی در مراسم اسکار است، در یک برنامه زنده تلویزیونی در ارتباط با ترامپ گفت: «من از ترامپ می‌ترسم. کودکان او نیز در خطر هستند و من این را احساس می‌کنم. با خود فکر می‌کنم اگر بچه‌های من در خطر بودند چکار می‌کردم؟ هر کاری که می‌شد انجام می‌دادم تا آنها را از دردسر و خطر برهانم. از این رو ما باید بترسیم». همچنین رابرت دنیرو که یکی از مخالفان سرسخت ترامپ هست نیز در چند نوبت علیه ترامپ و تصمیماتش صحبت کرد. آخرین نمونه این اعتراضات مربوط به همین یک ماه پیش است که او در حاشیه مراسم تقدیر از مارتین اسکورسیزی، کارگردان مشهور هالیوود، گفت: «متاسفانه کشور من در حال گذراندن یک دوره عجیب و غریب از ناسیونالیسم است، نه آن نوع ناسیونالیسمی که در آن تنوع جمعیتی‌مان را ارج بگذاریم، بلکه برعکس، یک شکل اهریمنی از ناسیونالیسم که مشخصه آن زیاده‌خواهی، بیگانه‌هراسی و خودپسندی است که تحت شعار «اول آمریکا» [شعا تبلیغاتی معروف ترامپ در زمان انتخابات] قرار دارد». در این میان حتی نام چهره‌هایی چون جیم کری، کمدین مشهور هالیوودی نیز در مخالفت با ترامپ به میان کشیده شد تا او در مصاحبه‌ای از احساسش درباره ریاست جمهوری ترامپ و اینکه چرا مخالفت و مبارزه با او امری واجب است، سخن بگوید.
ناقوس مرگ برای چهره‌های سرشناس
سال گذشته میلادی اما چهره‌های مهمی از سینمای جهان به دیار باقی شتافتند تا در سالی که گیشه هالیوود رکوردهای عجیب و غریبی از خود به جا گذاشت، چهره‌های جریان‌سازی چون استن لی و برناردو برتولوچی برای همیشه با سینما وداع کنند. سال ۲۰۱۸ را می‌توان سال درگذشت بزرگ‌کارگردانانی در سینمای اروپا دانست، سالی که در آن میلوش فورمن کارگردان مهم اهل جمهوری چک و برنده ۲ جایزه اسکار، نیکلاس روگ کارگردان انگلیسی شاهکار «حالا نگاه نکن»، ویتوریو تاویانی کارگردان ایتالیایی برنده جایزه نخل طلای کن و برناردو برتولوچی کارگردان پرآوازه ایتالیایی سینمای جهان از دنیا رفتند. ایسائو تاکاهاتا، بنیانگذار استودیوی بلندآوازه جیبلی و خالق کارتون‌های ژاپنی خاطره‌انگیزی همچون «آن‌شرلی با موهای قرمز» و «هایدی» یکی دیگر از درگذشتگان پارسال سینمای جهان بود. مارتین برگمن، تهیه‌کننده فیلم‌های «صورت زخمی»، «سرپیکو»، «بعد از ظهر سگی»، «دریای عشق» و «راه کارلیتو» و کاشف آل‌پاچینو، بازیگر سرشناس سینمای جهان هم از جمله درگذشتگان سال ۲۰۱۸ بود. اما از همه این نام‌ها بزرگ‌تر و مهم‌تر، برناردو برتولوچی، کارگردان مشهور ایتالیایی فیلم‌های «پیش از انقلاب»، «دنباله‌رو»، «آخرین تانگو در پاریس»، «۱۹۰۰» و «آخرین امپراتور» بود که از معدود چهره‌های نامدار غیرآمریکایی در هالیوود به شمار می‌رفت.
ضیافت پرفروش‌ها
۲۰۱۸ هر چقدر در زمینه فساد اخلاقی و رسوایی‌های اینچنینی برای اهالی هالیوود سال پردردسری بود ولی در زمینه فروش یکی از دوران طلایی هالیوود به شمار می‌رفت. هالیوود که در روزهای پایانی سال ۲۰۱۸ درگیر شوک انتشار اسنادی در زمینه تاثیرگذاری هاروی واینستین بر برگزیدگان جوایز اسکار در یکی از دوره‌های این جایزه بود، در حالی سال جدید را آغاز کرد که انتشار دنباله‌های برخی آثار مهم سینمای آمریکا، سود خوبی را نصیب گیشه هالیوود در سال ۲۰۱۸ کرد. اتفاقی که با اکران نسخه‌هایی تازه از فیلم‌هایی چون «انتقام‌جویان»، «آکوامن» و… و رکوردشکنی آنها در گیشه و همچنین چینش درست و منطقی فیلم‌های در حال اکران به وقوع پیوست. باکس‌آفیس داخلی آمریکا سال گذشته با ۹/۱۱ میلیارد دلار فروش، افزایشی ۷ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۷ را تجربه کرد. این امر مدیون بلاک‌باسترها یا همان فیلم‌های طلایی و پرفروشی است که امسال از دل اکثر استودیوها بیرون آمده و اکران شدند. فیلم‌هایی چون «انتقام‌جویان: جنگ ابدیت» از دیزنی، «دنیای ژوراسیک: سقوط پادشاهی» از یونیورسال، «ددپول۲» از فاکس، «ونوم» از سونی و فیلم‌های آرام و پیوسته بفروشی چون «یک مکان ساکت» از پارامونت و «ستاره‌ای متولد می‌شود» از برادران وارنر که هر کدام به نوعی در این موفقیت موثر بودند. «پلنگ سیاه» دیگر پدیده امسال در گیشه سینمای آمریکا بود که با فروش خود توانست جایگاه سومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای آمریکا را به دست آورد. فیلمی که براساس پیش‌بینی‌ها شانس زیادی برای درو کردن جوایز اسکار سال ۲۰۱۹ دارد.
