سایت بدون – معمای ده نمکی برای تلویزیون مسعود دهنمکی، نویسنده و کارگردانی است که همیشه آثارش با حرف و حدیثهای زیادی روبهرو بودهاست، او جزو کسانی است که وقتی آثارش پخش میشود، نه تنها حواشی شکل میگیرد، بلکه منتقدان طیفهای مختلف هم نظرات متفاوتی درباره کارهایش دارند، حتی در سالهایی که مستندسازی میکرد و هنوز به سمت ساخت آثار بلند سینمایی و تلویزیونی نرفتهبود مستندهایش مثل فقر و فحشا و… با حاشیه روبهرو بودند. حال این کارگردان که این شبها سریال معراجیها ساخته او، از شبکه یک بازپخش میشود، مشغول کارگردانی سریالی به نام دادِستان است که به سفارش سیما فیلم تولید میشود. دهنمکی بعد از ساخت سریالهای دارا و ندار و معراجیها اینبار به سراغ یک موضوع پلیسی- معمایی رفتهاست. او در معراجیها، روایتگر گروهی از دانشجویان بود که اقدام به آشوب و جنجال در دانشگاه میکنند و در دارا و ندار هم با زبان طنز روایتگر مشکلات زندگی مردم بود. اما دهنمکی در تازهترین ساختهاش به سراغ داستان دیگری رفتهاست که به تهیهکنندگی محمد خزاعی تولید میشود. تصویربرداری این سریال این روزها در تهران ادامه دارد. یکی از نکات قابل تامل در این سریال، انتخاب بازیگران دادستان است، دهنمکی به سراغ بازیگران حاشیهساز در فضای مجازی مثل سحر قریشی رفته و در فهرست او بازیگرانی همچون اصغر نقیزاده که در آثار دفاع مقدس بازی میکنند، دیده میشوند و البته طنازانی همچون هومن برقنورد و… . این ترکیب این نوید را میدهد که سریال دادستان هم با طیف نظرات مثبت و منفی منتقدان روبهرو میشود. با توجه به اینکه سریال دادستان مراحل تصویربرداری را سپری میکند با عوامل آن به گفتوگو نشستهایم. منتظر یک قصه جسورانه باشید
فیلمنامه سریال تلویزیونی دادستان، فضای پلیسی و معمایی دارد و بر اساس طرحی از مسعود دهنمکی به سرپرستی مسعود دهنمکی و تیم نویسندگان کریم خودسیانی و پدرام کریمی به نگارش درآمدهاست.
پدرام کریمی که قبلتر او را به عنوان مجری برنامههای مختلف ازجمله سلامصبح بخیر دیده بودیم، یکی از نویسندگان سریال است و درباره شروع نگارش این مجموعه میگوید: آغاز نگارش از ابتدای ماه مبارک رمضان بود و پس از حدود دو ماه به اتمام رسید. سریال قرار بود در ۱۲ قسمت باشد که بعد از بسط و گسترش طرح به ۱۴ قسمت افزایش یافت. از آنجا که ما ابتدای نگارش طرح کلی و سپس طرح هر قسمت را داشتیم با اتمام نگارش قسمت هشت و نه، پیش تولید سریال آغاز شد.
وی در پاسخ به این سوال که تقسیم کار بین شما و کریم خودسیانی برای نگارش سریال چگونه بود، این طور توضیح میدهد: روش کار هم به این صورت بود که طی جلسات سه نفره با حضور آقای ده نمکی طرح هر قسمت نگارش میشد و پس از آن، من و آقای خودسیانی نگارش را انجام میدادیم و پس از این مرحله، آقای دهنمکی با خواندن هر قسمت، نقد و نظر خودشان را اعلام میکردند و مجدد اصلاحات انجام میشد و به همین ترتیب جلو میرفتیم. در واقع برای یکدستی کار هر قسمت از فیلتر یک نفر عبور میکرد و هر یک از ما یک خط داستانی را به صورت متمرکز جلو میبردیم.
این نویسنده در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه موضوع سریال معمایی است، آیا مخاطب با تماشای سریال، جنس دیگری از کارهای معمایی را در تلویزیون تماشا خواهد کرد یا نه؟ میگوید: سریال دادِستان به لحاظ محتوایی جدید و جسور است و با توجه به تسلطی که از آقای دهنمکی در ساخت صحنههای درگیری و جنگی دیدهایم، در این مجموعه هم صحنههای ویژهای را خواهیم دید.
بالاخره دهنمکی همکار شدم
علی سلیمانی که از اوایل دهه ۷۰ وارد دنیای تصویر شد، تجربههای زیادی از کمدی گرفته تا جدی، نمایشی و… را در کارنامه کاریاش دارد. او این روزها بهعنوان یکی از نقشهای اصلی سریال دادستان در کنار دیگر بازیگران مشغول شدهاست و این اولین همکاریاش با دهنمکی محسوب میشود؛ ماجرایی که باعث شد تا ما هم به بهانه آن گپ کوتاهی با او بزنیم.
اولین سوالی که معمولا ایندست گفتوگوها را با آن شروع میکنند، به نقش و جزئیات آن برمیگردد؛ موضوعی که البته همیشه و مثل اینبار با محدودیتهایی در پاسخ همراه است چون سلیمانی در اینباره میگوید: اگر بخواهم نقش را بگویم باید جزئیات ماجرا را هم بگویم، به همین دلیل خیلی در اینباره نمیشود صحبت کرد. اما میشود کلی گفت که من در نقش شخصی به نام صادق هستم که شخصیت اصلی این قصه را بازی میکنم. در اینجا من همسر خانم بهنوش بختیاری و از مامورانی هستم که در این فضا
حضور دارم.
اینکه چه شد سلیمانی به دادستان پیوست هم موضوع دیگری بود که او دربارهاش بیان میکند: قبل از این سریال پنج بار دیگر هم قرار بود با آقای دهنمکی همکاری داشتهباشیم اما هر بار اتفاقی رخ میداد و مثلا درگیر کار دیگری بودم یا زمانمان هماهنگ نمیشد. با همه اینها، برای این سریال بالاخره این اتفاق افتاد و همهچیز جور شد تا چنین همکاریای شکل بگیرد.
در کنار اینها با آنکه نمیتوانیم خیلی از کم و کیف داستان و فضایی که در آن وجود دارد، بگوییم، اما از سلیمانی به عنوان بازیگری که یکی از اصلیترین نقشهای سریال را دارد، درباره کلیت ماجرا پرسیدیم. او معتقد است دادستان قصه پرپیچ و خمی دارد که بعد از پخش مورد استقبال بینندگان هم قرار میگیرد. اینکه چرا چنین برداشتی از ماجرا دارم هم سوالی بود که سلیمانی در پاسخ به آن میگوید: میشود گفت داستان این مجموعه درباره اتفاق تاریخی است که نقطهعطفی در جامعه ماست و از اهمیت مخصوصی هم برخوردار است، به همین دلیل است که میگویم پرداخت به آن به این شکل میتواند نگاه مخاطبان را به خود جلب کند.
همانطور که گفته شد، فضای دادستان در قالب مجموعههای پلیسی- معمایی است؛ حوزهای که هرازگاهی گروههای مختلفی به سراغ آن رفتهاند، چون این قالب یکی از ژانرهای محبوبی است که در همه جای دنیا طرفداران خودش را دارد و به نسبت خیلی از قصههای دیگر، قدرت بیشتری برای کشاندن مخاطب دارد. ولی اینکه تفاوت دادستان با دیگر مجموعههایی که با این فرم و محتوا روی آنتن شبکههای مختلف رفتهاند، چیست؟ هم سوالی بود که سلیمانی دربارهاش عنوان میکند: حدود دو سه سال پیش اتفاقی در کشورمان افتاد که نمیخواهم و نمیشود به آن اشاره کنم. در دادستان هم قصه با همان اتفاق بزرگ که همه ایران را تحت تاثیر قرار داد، پیش میرود. این همان وجه تمایزی است که میشود گفت در این سریال وجود دارد، چرا که ما هیچ موقع روی اتفاقات تاریخی و پراهمیت بهروز بررسی سریالی و تمرکز نداشتیم و میشود گفت دادستان جزو معدود کارهایی است که در این زمینه قدم برداشته و این بررسی و نگاه را اعمال کردهاست.
بازیگر نقش صادق دادستان، درباره همکاری با دهنمکی و تجربهای که بعد از مدتها بالاخره رخداد هم میگوید: یکی از ویژگیهای مهم او این است که دهنمکی بازیگر را به لحاظ تخصصش انتخاب میکند و هیچوقت بازیگر غیرحرفهای را وارد کارش نمیکند. به همین دلیل زمانی که تو را انتخاب میکند یعنی نقش را به شما واگذار کرده و از آنجا به بعد این تو هستی که باید با پیشنهاد و فکر با او تعامل کنی. هر بازیگری هم دنبال چنین کارگردانی است و این اتفاق خیلی خوب است.
آثار مکتوب دهنمکی
مسعود دهنمکی، همانقدر که کارگردان است نویسنده هم است و دستی به قلم دارد.
آدمباش: شبهخاطرات دهنمکی است که در آن از دوران کودکی تا پایان جنگ گفته و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را منتشر کردهاست.
بچههای حمزه: یک کتاب پژوهشی در مورد کارنامه عملیاتی گردان حمزه لشکر ۲۷ محمد رسولا…(ص) در دوران دفاع مقدس است و دهنمکی در آن بخشی از رشادتهای رزمندگان این گردان را نقل کردهاست.
طیبخان: دیگر اثر پژوهشی دهنمکی در مورد شهید طیب حاجرضایی است. این کتاب محصول ۱۰ سال تحقیق، پژوهش و مصاحبه با بستگان، دوستان و صاحبنظران و چهرههای فعال سیاسی و اجتماعی معاصر با دوران زندگی طیب و کنکاش و بررسی صدها سند مکتوب و شفاهی است که سعی شدهاست با پالایش و ویرایش آنها، به یک نتیجه و روایت منطقی با احتساب نظرات متفاوت و گاه متناقض رسید.
فرهنگنامه اسارت و آزادگان: مجموعهای پیرامون آزادگان دفاعمقدس است و در آن تلاش شده مجموعهای کامل از این بخش دفاعمقدس به تصویر کشیدهشود.
کی کلید خورد و با چند بازیگر؟
تصویربرداری سریال دادستان که از چهارشنبه یک مرداد با رعایت پروتکلهای بهداشتی آغاز شدهبود با ضبط سکانسهای جدید در تهران ادامه دارد. بهتازگی هومن برقنورد، بهنوش بختیاری، علی سلیمانی، هلیا امامی، حمید متقی و امیر کوهخایی جلوی دوربین این سریال رفتند و پیش از این نیز سحر قریشی، اصغر نقیزاده و علیرضا استادی مقابل دوربین مسعود دهنمکی قرار گرفتهبودند. این دومین همکاری هومنبرقنورد با مسعود دهنمکی پس از فیلم سینمایی «زندانیها» است. هلیا امامی و علی سلیمانی نیز در اولین همکاری خود با کارگردان سهگانه پرمخاطب اخراجیها جلوی دوربین میروند. در این سریال که پربازیگرترین سریال مسعود دهنمکی به شمار میرود، ۲۰ بازیگر حرفهای سینما و تلویزیون و صد بازیگر تئاتر ایفای نقش میکنند.
نقیزاده در لباس سرگرد نیروی انتظامی
اصغر نقیزاده با بازی در فیلم «توبهنصوح» بهطور حرفهای وارد سینما شد و بعدها توانست در فیلمهای دیگری چون «مهاجر» و سپس «آژانسشیشهای»، «خاکستر سبز»، «از کرخه تا راین»، «گاهی به آسمان نگاه کن» و … بازی کند. وی در دوازدهمین دوره جشنواره فجر نامزد بهترین نقش دوم مرد برای بازی در فیلم «خاکستر سبز» شد. غالب نقشهای وی بهصورت رزمنده بوده و اغلب در چنین ژانری از وی در فیلمها و سریالهای تلویزیونی استفاده میشود. وی درباره نقشش در سریال دادستان و پذیرش همکاری عنوان میکند: این اولین همکاری من با دهنمکی نیست و قبلا هم سریال معراجیها و فیلم زندانیها را با او کار کردهبودم. به همین دلیل علاقهمند بودم مجدد با یکدیگر همکاری داشتهباشیم. در سریال دادستان نقش یک سرگرد نیروی انتظامی را بازی میکنم.
وی درباره اینکه آیا نقشتان در این سریال طنز است، توضیح میدهد: در این سریال نقشم جدی است و بههیچوجه کار شوخی نیست و بازیمان هم جدی است.
نقیزاده در پاسخ به این سوال که دهنمکی در هنگام کار چقدر دست بازیگر را باز میگذارد تا نقشش را ایفا کند، بیان میکند: دهنمکی از آن دست کارگردانان است که اعتقاد دارد باید بازیگر آوردهای با خودش سر صحنه بیاورد، در غیر این صورت نمیتواند بازی خوبی ارائه بدهد. او هیچوقت جلوی نوآوری و خلاقیت بازیگران را نمیگیرد و بهدرستی آنها را مدیریت میکند. بههیچوجه نگاهش به کار مکانیکی نیست و اینکه هر آنچه او میگوید ما باید اجرا کنیم. به پیشنهادهای بازیگران فکر میکند و بعد از نهاییشدن از بازیگر میخواهد جلوی دوربین نقشش را ایفا کند.
این بازیگر ادامه میدهد: همیشه سعی میکنم نقشهایم را متفاوت بازی کنم، اما نمیدانم چرا رسانهها همیشه نقشهای دفاع مقدسیام را برجسته کردهاند. این اتفاق هم در سریال دادِستان افتاده و سعی میکنم مردم از بازیام لذت ببرند.
وی درباره اینکه کار در این شرایط و روزگار کرونایی برایتان سخت نیست میگوید: سالهای
دفاع مقدس، عراقیها روبهروی ما بودند، اما الان کرونا معلوم نیست از کدام طرف به ما حمله میکند، حتی از دشمن سختتر شدهاست، اما با این حال اعتقاد دارم کرونا مثل زنبابا میماند و باید با آن کنار آمد. ما هم سعی میکنیم پروتکل بهداشتی را رعایت کنیم و بقیهاش با خداست. انشاءا… همه صحیح و سلامت باشند.
ناگفتههایی از دادِستان؛ فیلمی که سریال شد
طبق اخبار و صحبتی که قبلترها درباره بازگشت مجدد دهنمکی مطرح شدهبود، دادِستان قرار بود تا در قالب یک فیلم سینمایی ساخته شود اما بعد به دلیل تعطیلی سینماها و سوژه نسبتا بهروزی که جای کار بیشتری به نسبت یک سینمایی داشت، این اتفاق نیفتاد و در اخبار بعدی از تبدیل آن به یک مینیسریال گفته شد. سریالی که قرار است حدود ۱۵ قسمت داشتهباشد.
قرار بود گروه علاوه بر تهران سری هم به خارج از کشور بزند و بقیه ماجرا را در جایی به جز ایران تصویربرداری کند. به گفته یکی از اعضای دادستان، در این سریال که تم معمایی- پلیسی دارد، ما صحنههای اکشن زیادی را در حوزه حادثهای مثل زد وخورد، انفجار، تصادف و… میبینیم. اما در مورد قصه هم از آنجا که دهنمکی تا امروز هر کاری که ساخته رگههایی از سیاست و البته موضوعات اجتماعی در آن به وفور به چشم میخورد، باز هم این انتظار از او میرود که اینبار هم شاهد چنین پرداختهایی باشیم. با این اوصاف یکی از اعضای تیم تولید دادستان معتقد است این سریال با کارهای قبلی او بسیار متفاوت است اما بخشی از کار همانطور که از اسمش هم پیداست، به موضوع عدالتخواهی و این داستانها میپردازد؛ چرا که کارنامه دهنمکی و امضای او پای کارهایش مشخص است، به همین دلیل او در این سریال هم خیلی از این فضاها دور نیست و گویا قرار نیست در این مجموعه بیانیه سیاسی دهد و تنها به چنین فضایی بپردازد. سوژه این سریال به موضوعی برمی گردد که حدود سه سال پیش در کشور رخ دادهاست و مردم با دیدن سریال به سرعت به آن برمیگردند و متوجه قصه کلیاش میشوند. اما این که چه اتفاقی؟ سوالی است که نمیتوانیم چندان از آن بگوییم و عوامل سریال هم تمایلی ندارند خیلی درباره آن صحبت کنند. به همین خاطر باید منتظر ماند و دید در ادامه اخبار بعدی این سریال و تصویربرداری آن قرار است تا کجا به ماجرای دادستان اشاره کنند، شاید هم لازم شود تا زمان پخش آن صبر کنیم.