پخش یک مستند درباره اسکار پیستوریوس/ داستان آقای قاتل

سایت بدون – خبر همه را شوکه کرد؛ اسکار پیستوریوس دونده اهل آفریقای جنوبی که به دونده میله‌ای شهرت یافته بود، در روز ولنتاین در سال ۲۰۱۳ نامزدش، ریوا استینکمپ را با شلیک گلوله از پا درآورد. پیستوریوس به اتهام قتل بازداشت و محاکمه شد. مدعی شد ریوا را با کسی که به خانه‌اش حمله کرده و در دستشویی پنهان شده، اشتباه گرفته. ابتدا به پنج سال حبس محکوم شد اما بعد اتهام او به اثبات رسید و ۱۳ سال دیگر به محکومیتش اضافه شد. پیستوریوس که سابقه حضور در پارالمپیک و المپیک را دارد، شاید مجبور شود تا سال ۲۰۳۰ در زندان پرتوریا بماند. خانواده ریوا از افزایش محکومیت او ابراز رضایت کرده و آن را نشانه عدالت در آفریقای جنوبی دانسته‌اند. پیستوریوس می‌تواند در سال ۲۰۲۳ فرجام‌خواهی کند. هفت سال و ۹ ماه بعد از این جنایت BBC پخش مستندی با عنوان «محاکمه اسکار پیستوریوس» را آغاز کرده که به جزئیات این پرونده می‌پردازد. *** برای هر کسی که می‌خواهد کمی از اخبار سیاسی این روزها فاصله بگیرد، می‌شود تماشای یک مستند هیجان‌انگیز را توصیه کرد که البته با حواشی فراوانی همراه بوده. البته پخش تیزر مستند پیستوریوس از شبکه BBC با انتقادات زیادی مواجه شده از جمله اینکه در آن نامی از قربانی پیستوریوس برده نشده است، در واقع BBC متهم شده نامی از استینکمپ نبرده تا به حمایت از قاتل مشهور و سفیدپوستش بپردازد. دکتر فرن ریدل، مورخ، در توییتر خود نوشت: «در هفت سال بعد از این جنایت با همه تلاش‌هایی که صورت گرفت تا تصویر درستی از این موضوع به مخاطبان رسانه‌ها ارائه شود، ریوا برگشته آن هم به عنوان نامزد بدون نام.» مادر استینکمپ هم گفته وقتی شنیده چنین مستندی با این کیفیت ساخته و پخش شده، شوکه و عصبانی شده است. BBC به سرعت پخش این تبلیغ را متوقف و یکی از توضیحات معمول خود را درباره‌اش منتشر کرد: «ما متوجه شدیم که تبلیغ این مستند عده‌ای را ناراحت کرده اما قصد ما اصلاً این نبود. حالا پخشش متوقف شده و با اصلاحاتی که به طور دقیق جزئیات مربوط به این قتل را نشان دهد، دوباره پخش می‌شود.» البته حرف آنها در پرداختن به جزئیات شوخی نبوده. این مستند چهارقسمتی به کارگردانی دن گوردون که سابقه بردن جایزه بفتا را دارد، بیش از پنج و نیم ساعت طول می‌کشد. قسمت اول به تنهایی ۹۲ دقیقه است که از خیلی از فیلم‌های سینمایی طولانی‌تر است. اینجور مستندها همواره مفصل هستند و شاید بتوان دلیل آن را ژانر واقعی- جنایی‌اش دانست. شاید روشن‌ترین نمونه این دست روایت‌ها، «رقص آخر» نتفلیکس باشد که به زندگی حرفه‌ای مایکل جردن اختصاص دارد و به اندازه چند فیلم سینمایی درباره زندگی فقط یک ورزشکار ماجرا تعریف می‌کند. قتل استینکمپ اگرچه یک مورد مهم است اما فقط یک پرونده است و مستند BBC این خطر را به جان می‌خرد که در چشم مخاطب، حوصله سربر به نظر برسد. قسمت اول مستند در ساعات اولیه روز ولنتاین ۲۰۱۳ شروع می‌شود وقتی گزارش حادثه در خانه پیستوریوس در پرتوریا منتشر شد. فیلم بسیار خوب تدوین شده و با مهارت فراوان حاشیه‌های این اتفاق و حس شگفتی و ابهامی که در ابتدا شکل گرفته را به تصویر می‌کشد قبل از اینکه وارد داستان پیستوریوس شود. این مستند با استفاده از مصاحبه‌ها با دوستان، خانواده، معلمان، ورزشکاران دیگر و خبرنگارها زندگی او را بازگو می‌کند از بچگی‌اش در دوران آپارتاید تا قطع دو پایش در ۱۱ ماهگی، مرگ مادرش در سال ۲۰۰۲ و درخشش در پارالمپیک آتن در سال ۲۰۰۴ که رکورد جهانی را شکست. او ورزشکاری مستعد، باانگیزه و پیچیده به تصویر کشیده می‌شود که مصمم است ناتوانی جسمی‌اش به چشم نیاید. یکی از دوستان مدرسه‌اش درباره او می‌گوید مهربان و حساس است اما از یک طرف بی‌رحم و گاه خودخواه که نمی‌توان نزدیکش شد. گوردون می‌گوید این سوژه را برای نشان دادن سیاست در آفریقای جنوبی، معلولیت، رسانه‌ها، خشونت مردان، ورزش حرفه‌ای و نتایج شهرت انتخاب کرده است. در مرکز اتفاقات، قتلی است که شاید شرایط دقیقش را هیچ‌کس جز قاتل زندان و مقتول بیچاره‌اش نداند.

اد کامینگ

منبع: ایندیپندنت