بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -آن زمان که بادهای خنک خبر از رسیدن پاییز و برگ‌ریزان خزان و زمستان سرد می‌دهد و آن زمان که خورشید داغ تابستان باید شدت گرمایش را کم کند و جای خود را به ابرها بدهد؛ غوغایی آرامشت را دوچندان می‌کند و بعد دسته‌ای از مرغابی‌ها، قوها، خوتکاها، غازها، چنگرها و پلیکان‌ها در سیاهی چشم‌نوازی می‌کنند و البته صدای تیرهایی که سکوت را می‌شکند و ناله پرنده‌ای که به آسمان می‌رود. در جنوب تالاب انزلی و در روستای سیاه درویشان، روستایی که بیش از پیش به دلیل نزدیکی به تالاب انزلی معروف است؛ جایی که لاله مردابی، لاله تالابی و لوتوس که نماد معنویت و روشنایی است، را براحتی می‌توان در فصل بهار و تابستان لمس کرد؛ آنجا همان‌جایی که در پاییز و زمستان هم می‌توان آن را فرودگاه پرندگان مهاجر نامید که هرساله هزاران کیلومتر را طی می‌کنند تا در تالابی بین‌المللی مأمن گزینند. روستای سیاه درویشان در صومعه‌سرای استان گیلان قرار دارد؛ جایی که بهار را می‌توان در آن زیست، تابستان را نوشید، شعله‌های سرکش پاییز زندگی را به تماشانشست و زمستان‌ها را پر کشید.در تمام طول مسیر رسیدن به صومعه‌سرا و پس از آن روستای سیاه درویشان، شالیزارها و درختان صنوبر چشم‌هایت را نوازش می‌دهد و شوق نفس کشیدن در میان طبیعت را در وجودت بیدار می‌کند.
از روستای سیاه درویشان با قایق‌های موتوری می‌توان به جنوب تالاب رفت و در این فصل پرندگان را با دوربین به تماشا نشست. آرامش رکن اصلی تورهای پرنده‌نگری است، چرا که با خواهش در دل، از یک پلیکان می‌خواهید که شکارش را به شما نشان دهد و لذت شمارش پرنده‌هایی را که می‌بینی دو چندان کند. شوق دیدن خوتکای سفید و پلیکان هم شما را به سکوت و حتی حبس نفس در سینه می‌کشاند.
تالاب انزلی فراموش نشود
تالاب انزلی؛ این گستره عظیم آبی با گیاهان و پرندگان و آبزیان و دیگر جانداران بومی خود، این روزها و با آمدن پاییز، مشتاقانه در انتظار پرندگان و پرنده دوستان است و حتی منتظر شما، اگر بی‌قرار پاییز و پرنده و آسمان و پروازید.
بسیاری از دفاتر خدمات مسافرتی هم مدتی است به برگزاری تورهای پرنده‌نگری در این منطقه اقدام کرده‌اند تا ضمن آموزش، جامعه شهری را با پرنده‌های مختلف آشنا کنند. کیانوش محرابی، راهنمای تور و مدیر طبیعت‌گردی یکی از دفاتر خدمات مسافرتی معتبر، مدتی است روستای سیاه درویشان در نزدیکی صومعه‌سرا را به‌عنوان مقصدی برای برگزاری تورهای روگا سواری با تاکید بر پرنده‌نگری انتخاب کرده است. او در این زمینه به جام‌جم می‌گوید: من مدت‌هاست که در زمینه گردشگری خیس (شاخه‌هایی از گردشگری که با آب سرو کار دارد) فعال هستم. پس از
رفت و آمد زیاد به تالاب انزلی متوجه آرامش بسیار در جنوب این منطقه شدم. از طرفی رشته ورزشی من قایقرانی بود و برنامه برگزاری قایقرانی در رودخانه وحشی یا خروشان را داشتم. از آنجا که با فدراسیون قایقرانی هم همکاری هایی داشتم، می‌دیدم که قایق‌های کنار گذاشته‌ای هستند، که از آنها استفاده نمی‌شود و حتی بعضی از قایق‌ها را به عنوان سرویس بهداشتی استفاده می‌کنند. فکر کردم که کاری ندارد و می‌شود چند تا از این قایق‌ها که توریست می‌تواند راحت با آنها پارو بزند را برای تماشای پرنده به کار گرفت و چون کسی این کار را نکرده بود، خودم پیشقدم شدم و نخستین بار سال ۸۸ یا ۸۹ بود که گروهی از علاقه مندان را به این منطقه آوردیم. راستش تجربه لذتبخشی بود، حتی برای خودم؛ قایقرانی در سکوت شب در تالاب و لابه‌لای درختان و لانه پرندگان؛ هم هیجان‌انگیز بود و هم سرشار از حس آرامش؛ آرامشی که ترکیب می‌شود با غوغای پرندگان سروصدایی که به شما آرامش می‌دهد. و ای کاش صدای تیراندازی لابه‌لای‌شان نبود؛چراکه این سکوت پرصدای آرامش‌بخش، تنها با صدای تیر، شکسته می‌شود و ناراحت‌کننده است.
کجا بریم پرنده ببینیم؟
غیر از تالاب انزلی، تالاب‌ها و کانون‌های مهم دیگری هم هستند که کم‌کم سروصدای لذتبخش انبوه پرندگان مهاجر از آنها بلند می‌شود؛ تالاب‌هایی چون میانکاله، کانی برازان، جنگل‌های حرا و جزیره آشوراده که می توانید برای سفر به آنها برنامه ریزی کنید
میانکاله
این تالاب در شرق مازندران است و بیش از ۶۸ هزار کیلومتر وسعت دارد. انعکاس بوته‌های انار، ازگیل و تمشک وحشی در آب، در کنار حضور هزاران پرنده مهاجری که رنج سفر را برای رسیدن به این پناهگاه کم‌نظیر حیات‌وحش به جان می‌خرند، منظره‌ای بی‌بدیل و سرشار از طراوت و سرزندگی می‌آفریند.
هرساله در پاییز صدها هزار پرنده مهاجر مانند فلامینگو، باکلان‌ها، قوها، پلیکان‌ها، مرغابی‌ها و عقاب دریایی دم سفید پس از بال زدن‌های طولانی و طاقت‌فرسا خود را به این تالاب می‌رسانند و تا اواخر زمستان در آنجا می‌مانند.
هنگامه طلوع آفتاب که می‌شود، میانکاله غرق در آواز پرندگان، در مه و غبار صبحگاهی فرو رفته و به اوج زیبایی خود می‌رسد. میانکاله در اسفند ۱۳۴۸ به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد و در مرداد ۱۳۵۲ به پناهگاه حیات‌وحش ارتقا یافت و در سال ۱۳۵۵ به دلیل ویژگی‌های خاص طبیعی به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره در برنامه انسان و کره مسکون، توسط سازمان جهانی یونسکو انتخاب و معرفی شد.
تالاب کانی برازان
این تالاب در جنوب دریاچه ارومیه در مسیر میاندوآب ـ نقده قرار گرفته و با وسعت ۹۰۷ هکتاری‌اش، جزو زیباترین تالاب‌های غرب ایران به شمار می‌رود و وجود انواع پرندگان بومی و مهاجر و… جذابیت آن را دو چندان کرده است.
کانی برازان در این فصل، پذیرای بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه در خطر انقراض اردک سرسفید و گونه‌های حمایت‌شده اردک مرمری، پلیکان، قو، فلامینگو، حواصیل عقاب تالابی و همچنین سایر پرندگان همچون انواع غاز، انواع مرغابی، آنقوت و… است.
جنگل‌های حرا
مجموعه جنگل‌های درختان سرسبز ساحلی، مانگرو یا حراست که در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندر خمیر در استان هرمزگان قرار دارد و با آبراهه‌هایی با پرندگان زیبا و طبیعت بکر وحشی‌اش از منابع توریستی و دیدنی استان هرمزگان به شمار می‌رود. سالانه بیش از یکصد گونه پرنده آبزی و کنار آبزی در این منطقه دیده می‌شود. انواع کاکائی‌ها، پرستوهای دریایی، فلامینگوهای سرخ پر، حواصیل‌های سفید و خاکستری از انواع پرندگان مهاجری هستند که با جمعیتی چند صدتایی وگاه چند هزارتایی به این مکان مهاجرت می‌کنند.
جزیره آشوراده
آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که در پنج شهرستان بندرترکمن در استان گلستان قرار دارد و زیستگاه دو گروه از پرندگان بومی و مهاجر و پستانداران است. پرندگان بومی آن عمدتا قرقاول و دراج و پرندگان مهاجر آن شامل انواع کاکائی، گیدانشاه، چوب پا، پرستوی دریایی و گلایول، انواع قو، اردک، فلامینگو، پلیکان و غاز می‌شود که در فصول مختلف سال به شبه‌جزیره میانکاله و جزیره آشوراده مهاجرت می‌کنند.
چگونه از پرنده‌نگری پول در می‌آورند؟
پرنده‌نگری شاخه‌ای از گردشگری حیات‌وحش است که متاسفانه در کشور ما مغفول مانده است. آن‌طور که گفته می‌شود در اروپا و در کشور انگلیس تعداد طرفداران پرنده‌نگری از طرفداران فوتبال بیشتر است. در کشور ما ایران بیش از ۵۴۰ گونه پرنده وجود دارد که از این میان «زاغ بور» اندمیک ایران است و در مناطق کویر مرکزی و میان دشت زیست می‌کند. این پرنده بسیار از انسان فراری است و جالب این‌که بدانید بسیاری از گردشگران خارجی پرنده‌نگر خواهان دیدن این پرنده اندمیک ایرانی هستند. از این روست که می‌گوییم پرنده‌نگری یکی پردر آمدترین شاخه‌های طبیعت‌گردی است، اگر به آن توجه شود. پرنده‌نگری یک فعالیت تفریحی در جهان است و ظاهر پرنده و رفتار آن مورد توجه قرار می‌گیرد. هر پرنده‌نگر برای خود یک فهرست دارد که رایج‌ترین آن لایفر است، که هر پرنده‌نگر با توجه به این‌که چه تعداد پرنده توانسته ببنید، آن فهرست را پُر می‌کند. هر پرنده‌نگر برای این‌که لایفر خود را بالا ببرد به کشور‌های مختلف سفر می‌کنند. علاقه‌مندان به پرنده‌نگری برای خود باشگاه دارند و در آن به گپ و گفت می‌پردازند و این مواردی است که پرنده‌نگری را به یکی از شاخه‌های پرطرفدار طبیعت‌گردی تبدیل کرده است.
این خانه را سایت پرنده‌نگری کنید
در میان تالاب انزلی خانه‌ای ویرانه، زیبایی چشم‌هایت را دچار مشکل می‌کند و همانند‌سازی ناهمگونش، سمفونی طبیعت را به هم می‌ریزد. می‌گویند این خانه به خاندان پهلوی می‌رسد، ولی حالا در میان تالاب به ویرانه تبدیل شده است. به زعم بسیاری، این خانه به دلیل قرار گرفتن در موقعیت طبیعی با بازسازی و بهسازی می‌تواند به یک سایت پرنده‌نگری و رصد پرندگان مهاجر به تالاب انزلی تبدیل شود. یکی از این افراد، دستیار کارشناس پروژه جایکا در ایران است که درخصوص این خانه به ما می‌گوید: این خانه علاوه برمجوزهای لازم برای تغییر کاربری می‌تواند محلی برای آموزش جوامع محلی باشد. به گفته عمویی، در روستاهای «سیاه درویشان» و «جیر سر باقر خاله» و بعد‌از‌ظهرها می‌توان افراد تفنگ به دستی را دید که از تفنگ به‌دست بودن آنها، حتی بدون رجوع به تقویم می‌توان حدس زد که فصل مهاجرت پرندگان رسیده، چرا که هنوز مجوزی برای شکار نیامده است. حال آن‌که با ایجاد سایت پرنده‌نگری در این منطقه می‌توانیم از شکار غیرمجاز کم کنیم و جامعه محلی را برای حفظ محیط‌زیست و تالاب آموزش دهیم و تغییر نگرش در آنها ایجاد کنیم. این کارشناس تاکید می‌کند که تعداد شکارچیان غیرمجاز در منطقه افزایش یافته و محیط‌زیست هم نمی‌تواند آنها را کنترل کند، درحالی که با آموزش می‌توان آنها را کنترل کرد.
شادی کابیانی
