چرا ایرانی‌ها از روانشناس‌ها فراری‌اند؟

سایت بدون -تابو یا ننگ؟ پاسخ چندان آسان نیست. در چندسال گذشته، وزارت بهداشت ایران بارها یک آمار را تکرار و صریحا اعلام کرده است: «٢٣‌درصد ایرانی‌ها به انواع بیماری‌های روانی مبتلایند.» موضوعی که راه درمانش برای خیلی‌ها هنوز سخت و خجالت‌آور است. همین مسئولان وزارت بهداشت و روانشناس‌ها هرچند وقت یک‌بار اعلام می‌کنند که به دلایل مختلف، ایرانی‌ها برای رفتن و حرف‌زدن با روانشناس‌ها مقاومت می‌کنند و هنوز آن را یک ننگ می‌دانند؛ موضوعی که البته گران بودن خدمات روانشناختی آن را تشدید می‌کند.

علت فراوانی بیماری‌های روانی

اعداد و ارقام مربوط به تحقیقات و بررسی‌ها از تعداد میلیونی بیماران روانی حکایت دارد و بیش از گذشته نگرانی را در جوامع و شهروندان رواج می‌دهد، اما نباید از یاد برد که این آمارها از زمانی نمود بیشتری در جوامع یافت که سطح آگاهی افراد نسبت به گذشته رو به فزونی گذاشت و بیشتر از گذشته به مراکز مشاوره رو آوردند، البته جوامع بشری بیش از گذشته با استرس و فشار روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به همین دلیل جوامع با در خطر بودنِ بهداشت روان روبه‌رو هستند؛ خطری که بی‌شک باید جدی گرفته شود. واقعیت این‌ روزها این است که استرس با مشکلات اقتصادی و خانواده ارتباط مستقیمی دارد. بهداشت روان مثلثی است که سه ضلع آن را جامعه، ژنتیک و موقعیت شغلی و خانوادگی فرد تعریف می‌کند. به همین منظور هرچه فشارهای اجتماعی و اقتصادی افزایش یابد، بیماری‌های روانی رو به فزونی می‌گذارد. برای نمونه، افزایش آمار طلاق هم نشان از گسترش بیماری‌های روانی دارد، چراکه تمامی طلاق‌ها به دلایل منطقی رخ نمی‌دهد و بیشتر آنها ناشی از ‌آشنا نبودن افراد با مشکل‌های روانی و درونی خودشان است. فرد مشکل اعصاب دارد، اما به جای مراجعه به پزشک، به وکیل مراجعه و برای طلاق اقدام می‌کند. نخستین دلیل، افزایش آگاهی جامعه از راه رسانه‌های جمعی است. افراد با آگاهی یافتن در این زمینه و مشاهده مشکل‌های اعصاب و روان در خود به پزشکان معالج مراجعه می‌کنند، درحالی‌که پیش از این، این‌گونه نبود. متاسفانه یکی دیگر از دلایل بروز بیماری‌های روانی مواد صنعتی مخدر است؛ مسأله‌ای حساس و مهم که بیشتر جوامع را درگیر می‌کند و آسیب‌هایی در عرصه‌های مختلف به‌جا می‌گذارد و این تاثیرگذاری تا جایی است که علم روانشناسی باید بخشی را به وضع روانپزشکی و بیماری روانی افراد مبتلا به این بیماری اختصاص بدهد. «اعصاب ندارم» واژه متداول این روزهای جوامع بشری است؛ واژه‌ای که جای خود را در میان سنین مختلف هم باز کرده است و به تناسب آن پزشکان از بیماری‌های اعصاب و روان و تأثیر آن بر جسم و شهروندی افراد می‌گویند؛ بیماری‌هایی که ریشه اغلب آنها را می‌توان در عوامل استرس‌زا یافت؛ عواملی که در مسائل زیستی، روانی، اجتماعی و زیربناهای فرهنگی می‌توان آنها را جست‌وجو کرد.

عوامل بازدارنده برای مراجعه به روانشناس
بیشتر افراد برای به دست آوردن سلامت جسم‌شان یا حتی برای زیباتر شدن به‌راحتی خودشان را به دست تیغ جراحی می‌سپارند، اما از این‌که مقابل روانشناس بنشینند و از درون‌شان برایش بگویند، هراس دارند و در گفته‌هایشان مراقبند تا مگوها را نگویند! این واکنش دلایلی دارد که در ادامه به بعضی‌ از آنها اشاره می‌کنیم.
باورهای اشتباهی که هنوز به چشم می‌خورد؛ قبل از آن‌که علم روانشناسی شکل آکادمیک به خود بگیرد، تصور مردم از بیماری‌های روانی مساوی با طردشدن از جامعه بود. راه‌حلی که برای مشکلاتی از این دست انتخاب می‌کردند سر زدن به رمال‌ها و دعانویس‌ها بود. یکی دیگر از باورهایی که هرازگاهی می‌توان میان عامه مردم دید، این است که نگاهی جادویی به روانشناس وجود دارد و با تکیه بر این باور، گمان می‌کنند اگر مقابل روانشناس بنشینند، ناگفته، از رازها و مشکلات‌شان آگاه است، اگرچه بعضی‌ هم بر این‌ باورند که به کمک روانشناس می‌توانند به کلید طلایی ثروت دست یابند یا تنها با هیپنوتیسم شدن، می‌توانند ریشه مشکلات‌شان را از ناخودآگاه‌شان پاک کنند.
از سرکشی به درون خود هراس داریم؛ بیشتر افرادی که برای مشکلات‌شان به روانشناس مراجعه نمی‌کنند، تمایل دارند مسائل‌شان در همان پستوی درون‌شان باقی بماند و از این‌که کسی چراغ به دست به جست‌وجوی آنها بپردازد، واهمه دارند؛ برای همین به هر ترفند‌ی هم که مقابل روانشناس بنشینند، تمام تلاش‌شان این است که نم پس ندهند و چیزی از درون‌شان نگویند.
فقر فرهنگی و اقتصادی؛ مراجعه به روانشناس مدت‌های طولانی است که به فرهنگ عمومی غربی‌ها وارد شده و این درحالی است که بسیاری از ما از برچسب‌خوردن واهمه داریم! البته این ترس و فرار از برچسب‌خوردن، به قیمت مشکلات روانی، به دیدگاه افراد و وضع مالی‌شان برمی‌گردد چون نباید از خاطر برد که هزینه‌های جلسات مشاوره برای بسیاری از اقشار جامعه بالاست و در این میان هنوز جای خالی پزشک خانواده به چشم می‌آید. البته نداشتن آگاهی از نقش مشاور و تاثیرگذاری‌اش بر حل مشکلات هم دیده می‌شود و تحت ‌پوشش نبودن خدمات روانشناسی توسط بیمه‌ها به این گریز از مشاوره‌ها دامن می‌زند.

در این موقعیت‌ها به روانشناس مراجعه کنید

موقعیت‌هایی در زندگی همه افراد وجود دارد که به‌خودی ‌خود آسیبی را شامل حال فرد نمی‌کند، اما بی‌شک مراجعه به روانشناس می‌تواند از مشکلات احتمالی جلوگیری کند. در ادامه به بعضی از این موقعیت‌ها
اشاره می‌شود.
بلوغ و نوجوانی؛ دوران نوجوانی و بلوغ همیشه و در همه جوامع به‌عنوان دوره بحران شناخته می‌شود و به همین منظور این‌که خودتان در سن بلوغ قرار دارید یا فرزندتان یا خواهر و برادرتان فرقی ندارد؛ این دوران حساسیت‌های خودش را دارد و برای بهتر پشت ‌سر گذاشتن آن بی‌شک مشاوره‌های یک روانشناس می‌تواند کمک شایانی کند.
شکست در روابط عاطفی؛ شکست در هر زمینه‌ای می‌تواند مشکلاتی را به وجود بیاورد، البته بعضی موقعیت‌ها مانند شکست‌های عاطفی ضربه سنگین‌تری برای افراد است و فردی که در این موقعیت قرار می‌گیرد، بی‌تردید نیاز به کمک دارد تا بتواند به زندگی عادی خود برگردد، بنابراین مراجعه به مشاور و یادگیری مهارت‌های مورد نیاز می‌تواند به این بازگشت و ‌تکرار نکردن اشتباهات در موقعیت‌های مشابه در آینده کمک کند.
انتخاب همسر و آغاز زندگی مشترک‌؛ در این موقعیت‌ها فرد نیازمند مشاوره است تا با دیدی روشن‌تر و آگاهانه‌تر دست به انتخاب بزند. آشنایی زنان و مردان از دنیای هم و موضوعات مربوط به زندگی مشترک می‌تواند از وقوع بعضی مشکلات جلوگیری کند.
به سوگ نشستن برای نزدیکان؛ از دست دادن نزدیکان و تجربه داغدیدگی، یکی دیگر از موقعیت‌های دشوار زندگی است. استفاده از تجربه متخصصان در این موقعیت‌های دشوار می‌تواند کمک کند تا بهتر از این مرحله عبور و عوارض کمتری را
تجربه کنیم.
تغییرات میانسالی؛ دوران میانسالی همراه با تغییراتی است که در صورت به‌کار نبستن شیوه‌های مدیریتی صحیح، می‌تواند عوارضی به‌دنبال داشته باشد و سلامت روان را با مخاطراتی روبه‌رو کند.
بچه‌دارشدن؛ تربیت فرزند در این دوران می‌تواند دشواری‌های زیادی داشته باشد؛ از طرفی بعد از بچه‌دارشدن رابطه همسران هم دچار نوسان می‌شود. آشنایی نداشتن با مدیریت مسائل پیش‌آمده در رابطه همسران و البته آگاهی نداشتن از مهارت‌های فرزندپروری می‌تواند تجربه شیرین بچه‌دارشدن را به تجربه‌ای استرس‌زا و ناراحت‌کننده
تبدیل کند.

هر جلسه مشاوره چقدر آب می‌خورد
هرساله تعرفه‌ جلسه‌های خدمات روانشناسی و مشاوره اعلام می‌شود؛ طبق این گزارش‌ها هرجلسه روان‌درمانی و مشاوره ۴۵دقیقه به ریال در‌ سال ٩٧ اعلام شده است. تعرفه‌هایی که نسبت به ‌سال ٩۶و ٩۵ تغییر محسوسی نداشته است. قیمت‌های ذکر شده به ریال است.