بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – سال‌هاست که زنان جهان برای ایجاد دنیایی برابر با مردان در زمینه‌های مختلف ازجمله فرصت‌های شغلی تلاش می‌کنند اما تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهد که هرچند زنان در برخی بخش‌ها پیروز این میدان بوده‌اند اما این موفقیت‌ها در حوزه تکنولوژی چندان چشمگیر نبوده است و همچنان شاهد شکاف جنسیتی بزرگی در مشاغل مرتبط با این حوزه در جهان هستیم. این وضعیت برای هوش مصنوعی بغرنج‌تر است و حتی در کمپانی‌های بزرگ هم می‌توان این عدم توازن جنسیتی را به وضوح مشاهده کرد، به عنوان مثال در فیس‌بوک، زنان تنها ۱۵ درصد از محققان هوش مصنوعی این کمپانی را تشکیل می‌دهند و این رقم برای گوگل تنها به ۱۰درصد می‌رسد.
زنان، یک چهارم کارکنان حوزه تکنولوژی دنیا
مؤسسات مختلفی درباره شکاف جنسیتی حوزه فناوری و هوش مصنوعی درحال مطالعه هستند که یکی از آنها مؤسسه چندملیتی PwC واقع در بریتانیاست. طبق گزارش این مؤسسه، فناوری هوش مصنوعی (AI) تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند ۱۶ تریلیون دلار از کل تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص دهد بنابراین بزرگ‌ترین فرصت اقتصادی دنیا محسوب می‌شود. محققان این مؤسسه معتقدند که با وجود این قابلیت‌ها هنوز هم در جهان از این فناوری استقبال قابل توجهی نشده است. از سوی دیگر زنان که همیشه با شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی مواجه بوده‌اند در این بخش نیز از مردان عقب‌تر هستند و کمتر در این حوزه حضور دارند.
مجمع جهانی اقتصاد هم به این موضوع ورود کرده و در گزارشی با عنوان «گزارش شکاف جنسیتی جهان۲۰۲۰» آورده است: تنها ۲۶درصد از فرصت‌های شغلی مربوط به هوش مصنوعی (AI) و بیگ دیتا (ابرداده‌ها) در جهان توسط زنان اشغال شده است که متأسفانه رقم بسیار پایینی است. طبق گزارش این مجمع، این شکاف جنسیتی در حوزه سیستم محاسبات ابری (cloud) بسیار واضح‌تر است چرا که زنان تنها ۱۲درصد از کل نیروی کار مرتبط با این بخش از تکنولوژی را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند.
مجمع صنعت اینترنت اروپا (Eco) نیز در زمینه عدم توازن جنسیتی مطالعاتی داشته و در گزارشی یادآور شده است: زنان یک چهارم از کارکنان حوزه تکنولوژی را در جهان تشکیل می‌دهند و در این میان، تنها ۱۲درصد از محققان پیشرو حوزه ماشین‌های یادگیری (machine learning)، زن هستند. این تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که فقط ۲۲ درصد از شغل‌های مرتبط با هوش مصنوعی توسط زنان جهان اداره می‌شود و البته این رقم در پست‌های کلیدی این حوزه بسیار کمتر است. این موضوع در کمپانی‌های بزرگ هم نمود دارد به عنوان مثال تنها ۱۵ درصد از محققان هوش مصنوعی فیس‌بوک و ۱۰ درصد محققان این حوزه در گوگل، زن هستند. در ادامه این گزارش آمده است: بسیاری تصور می‌کنند که شکاف جنسیتی تنها در کشورهای درحال توسعه و فقیر دیده می‌شود درحالی که چنین نیست چرا که تحقیقات در اتحادیه اروپا و ارائه گزارش «زنان در تکنولوژی» نشان می‌دهد که سهم مردان در مشاغل تکنولوژی ۳۱۳ درصد بیشتر از زنان است و از سوی دیگر در اروپا مردان ۴ برابر بیشتر از زنان تحصیلات مرتبط با ICT دارند. همچنین در این مقاله اشاره شده است که درصد کمی از زنان در اروپا در پست‌های تصمیم‌ساز حضور دارند و تنها ۱۴ درصد از استارتاپ‌های این منطقه توسط زنان پایه‌گذاری شده است.
این زنان پیشگام
اما این شکاف جنسیتی عمیق به این معنا نیست که زنان دست روی دست گذاشته‌اند و تلاشی برای حضور در حوزه هوش مصنوعی نداشته‌اند. این موضوع را می‌توان در تازه‌ترین گزارش کمپانی IBM مشاهده کرد. به طور کلی این تحقیق جهانی بر اهمیت تنوع جنسیتی در هوش مصنوعی تأکید دارد و هشدار می‌دهد که شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی بویژه هوش مصنوعی باید تا حد امکان کمتر شود.
این کمپانی که در زمینه هوش مصنوعی مطالعاتی گسترده دارد هفته گذشته در کنفرانس Think Digital، زنان فعال این حوزه را در جهان معرفی و از آنها تقدیر کرد. در این کنفرانس که به دلیل شیوع کرونا در جهان به صورت آنلاین و ویدئوکنفرانس برگزار شد، ۳۵ نفر از زنان پیشرو در حوزه هوش مصنوعی از ۱۲ کشور جهان معرفی شدند. این زنان با استفاده از هوش مصنوعی به تغییر نوآورانه و رشد در صنایع مختلف، کمک‌های شایان توجهی کرده‌اند. این پیشتازان هوش مصنوعی جهان با استفاده از این فناوری، به ارتقای وضعیت شغلی و رفاه بیشتر کارکنان و افزایش مهارت‌های آنان کمک کرده‌اند. این کنفرانس سالانه علاوه بر معرفی برترین زنان حوزه فناوری، شبکه‌ای به نام ابزار هوش مصنوعی ایجاد می‌کند تا این زنان بتوانند مهارت‌های مختلف را از یکدیگر بیاموزند و افق دیدگاه‌های خود را برای به کار گرفتن هوش مصنوعی به منظور حل مشکلات و چالش‌های تجارت، شرکت یا صنعت توسعه دهند. در این گزارش می‌توان نام زنانی از برزیل، کانادا، امریکا، فرانسه، اسپانیا، هنگ‌کنگ، ژاپن، استرالیا، بریتانیا، سنگاپور و ایتالیا را مشاهده کرد. همچنین باید گفت که بیشترین تعداد زنان موفق در حوزه هوش مصنوعی مربوط به امریکا بوده است. این زنان از هوش مصنوعی و ماشین‌های یادگیری برای پرداخت‌های مالی، بانکداری، امنیت سایبری، هتلداری، پزشکی و سلامت و… استفاده کرده‌اند تا بر چالش‌های حوزه فعالیت خود غلبه کنند و بسیار هم موفق عمل کرده‌اند.
سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری ملیندا گیتس
اما چرا زنان در مشاغل مرتبط با تکنولوژی حضور کمتری دارند؟ «ملیندا گیتس» همسر «بیل گیتس» یکی از دلایل این حضور کمرنگ را تقاضای کم دختران برای تحصیل در رشته‌های علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات (STEM) در دانشگاه‌ها می‌داند. در همین راستا در کمپانی خود با نام Pivotal Ventures، دختران را به تحصیل در STEM ترغیب می‌کند و می‌خواهد با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری به زنان کمک کند تا مشاغل بیشتری را در حوزه فناوری و هوش مصنوعی اشغال کنند و به این ترتیب توازن جنسیتی در این بخش ایجاد شود.
وی پیش از این هم در کنفرانس جهانی علی بابا با عنوان «زنان و کارآفرینی»، طی ارائه گزارشی گفته بود: تحقیقات نشان می‌دهد اگر زنان دوشادوش و همسطح مردان در اقتصاد مشارکت داشته باشند، تا سال ۲۰۲۵ ارزش اقتصاد دنیا به ۲۸ تریلیون دلار خواهد رسید. در این میان، یکی از بخش‌هایی که شاهد کمبود فعالیت زنان هستیم، STEM است. جهان باید نگاهش به این موضوع را تغییر دهد و ایمان بیاورد که تکنولوژی، یک مسیر شغلی پایدار برای زنان است. علاوه بر آن باید از زنان حمایت شود تا با این بی‌عدالتی مقابله کنند که البته شروع آن نیز آموزش است.
ملیندا گیتس همچنین یادآور شد: شاهدیم که در سال‌های اخیر وضعیت بهتر شده و برخی سازمان‌ها از زنان در این بخش‌ها کمک گرفته‌اند ولی همچنان شکاف جنسیتی در حوزه تکنولوژی وجود دارد و نمی‌توان آن را انکار کرد. وی یکی از شرکت‌های موفق در برقراری توازن جنسیتی در حوزه تکنولوژی را آمازون دانست که تلاش داشته تا فرصت‌هایی برای پیشرفت زنان در بخش‌های مختلف فناوری بویژه Alibaba Cloud ایجاد کند. در این شاخه از علی بابا، زنان در بخش‌های مختلف حضور دارند. در بین این زنان، از دانشمندان مشهور جهانی «اطلاعات داده» گرفته تا کسانی را که برای تحول دیجیتال در بازارهای نوظهور برنامه‌ریزی‌هایی ویژه دارند، می توان دید که در نقش‌های مختلف در Alibaba Cloud فعالیت دارند. درواقع می‌توان گفت که زنان تقریباً نیمی از کارکنان Alibaba Cloud را تشکیل می‌دهند و مدیران زن هم ۳۴ درصد از کل نیروی کار را به خود اختصاص داده‌اند که این، رقمی بسیار بالاست.
به گفته ملیندا گیتس، علی بابا در بخش آموزش نیز بسیار خوش درخشیده و در آسیا تلاش‌هایی ویژه داشته است. به عنوان مثال این غول دنیای فناوری در سنگاپور با مدارس ابتدایی همکاری کرده تا دختران دانش‌آموز با برنامه‌های آموزشی هوش مصنوعی آشنا شوند، به موضوع‌های علم و فناوری علاقه بیشتری پیدا کنند و به زنان موفق آینده در این حوزه‌ها تبدیل شوند.
وی ادامه داد: به هرحال موضوعات اجتماعی مانند نابرابری و عدم دسترسی به فرصت‌ها یک‌شبه و تنها توسط یک فرد قابل حل نیست بلکه این امر به آگاهی سیستمی و جامعه نیاز دارد و باید برای تغییر درازمدت اقدام کرد. رهبران فناوری باید با تشویق مشاغل و جامعه برای سرمایه‌گذاری و ایجاد فرصت‌های جدید، نسل بعدی را به سمت یک دنیای برابر برای زنان و مردان سوق دهند.
