چگونه زبان بدن ، دروغگو را لو می دهد

سایت بدون -چطور می‌شود که برخی افراد در دروغ گفتن اینقدر ماهر می‌شوند و برخی دیگر وقتی که قصد دارند چیز کوچکی را پنهان کنند، نمی‌توانند و چه چیزی آنها را لو می‌دهد؟ آلن پیز، کارشناسی است که در زمینه ارتباطات غیرکلامی تحقیقات مفصل و دقیقی انجام داده است و حاصل تحقیقات اخیر او در مورد دروغگویی و روش‌های تشخیص دروغ می‌تواند به ماکمک کند که مهم‌ترین سرنخ‌های رفتاری فریب را کشف کنیم و بتوانیم از روی حالت‌های چهره‌‌ افراد حتی قبل از اینکه به مفهوم حرف‌هایش توجه کرده باشیم، دریابیم که قصد دروغ گفتن و فریفتن ما را دارد. در اینجا توجه شما را به نتایج این تحقیقات جلب می‌کنیم.

     هنگامی که فردی دروغ می‌گوید، به‌خصوص اگر فردی باشد که به ندرت دروغ می‌گوید، در واقع فقط زبانش مبادرت به دروغ گفتن می‌کند ولی بدن و حرکاتش مستقل از زبانش عمل می‌کند و به همین علت است که دروغش آشکار می‌شود اما افرادی که زیاد دروغ می‌گویند براساس تجربه‌ای که به دست می‌آورند تا حدودی این مهارت را پیدا می‌کنند که علائم متضاد بدنشان را کنترل کنند و در بسیاری از موارد سعی می‌کنند که در زمان دروغگویی هیچ حرکت مثبت یا منفی‌ای که ممکن است آنها را لو بدهد انجام ندهند که البته این کار بسیار سخت و دشواری است. چرا؟ چون هر قدر هم که تلاش در کنترل حرکات درشت خود کنیم باز هم حرکات ریز یا میکرو حرکاتی وجود خواهند داشت که قادر به کنترل آنها نخواهیم بود. مثل حرکات غیرارادی عضلات صورت، بزرگ و کوچک شدن مردمک، تعرق در ناحیه ابرو، افزایش غیرارادی تعداد پلک زدن‌ها و حرکات بسیار ریز دیگری که به آنها اشاره خواهد شد.

چشم‌ها
     چشم‌های طرف مقابل را تحت نظر بگیرید. هس (Hess) در کتاب خود تحت عنوانThe Tell-Tale Eye می‌گوید: «چشم‌ها دقیق‌ترین و نمایان‌ترین اعضای بدن هستند که می‌توانند علائم ارتباطات انسانی را منتقل کنند. اگر چشم فرد بی‌قرار باشد و مردمک چشمش هنگام گفتن چیزی بیش از اندازه تنگ شده باشد، می‌تواند نشانه‌ای از دروغگویی باشد. همچنین اگر تمام مدت پایین را نگاه می‌کند یا چشمش را به این طرف و آن طرف می‌چرخاند و مستقیما به چشم‌های شما نگاه نمی‌کند، بدانید که حرف‌هایش دروغ محض است.» افزایش پلک زدن و مالش چشم‌ها هم می‌تواند نشانه دروغ گفتن باشد اما چرا دروغگو چشم‌هایش را می‌مالد؟ به نظر می‌رسد هنگام دروغگویی مغز به‌طور خودکار تلاش می‌کند تا جلوی فریبکاری و حقه‌بازی را بگیرد یا اینکه به صورت کسی که به او دروغ گفته می‌شود نگاه نکند. آقایان هنگام گفتن دروغ‌های شاخدار چشم خود را با شدت می‌مالند اما خانم‌ها به این راحتی‌ها چشم خود را نمی‌مالند. به جای آن از ضربه‌های ریز و ظریف استفاده می‌کنند که زیر چشم را لمس می‌کند.

دست‌ها
     بعضی از اشارات و وضوح آنها بستگی به سن فرد دارند. مثلا اگر یک کودک ۵ ساله به والدینش دروغ بگوید، بلافاصله یک یا دو دستش را جلوی دهانش می‌آورد و جلوی دهانش را می‌گیرد یا اینکه دست‌هایش را پشتش قایم می‌کند اما اگر فردی که در حال دروغ گفتن است یک نوجوان باشد، دست‌ها به جای پوشش همه دهان به آرامی دور لب‌ها حرکت می‌کنند. در بزرگسالی، این حرکت ماهرانه‌تر می‌شود و دست‌ها به جای پوشاندن دهان به دستور مغز، به کنار کشیده می‌شود و علامت لمس بینی شکل می‌گیرد. پس اگر شخص، هنگام پاسخگویی به سوال شما مکث کرد و بینی خود را خاراند، بدانید که قصد دارد به دروغ متوسل شود. برخی خانم‌ها از این حرکت خیلی محتاطانه استفاده می‌کنند و در همان حین مراقب هستند که لمس بینی، آرایششان را خراب نکند! برخی افراد سعی می‌کنند، حرکت حفاظ دهان را با سرفه مصنوعی بپوشانند اما بیننده آگاه می‌فهمد که فرد در حال دروغ گفتن است. نکته دیگری که در مورد دست‌ها باید بدانید این است که کف دست باز نشانه حقیقت است و به همین دلیل است که سوگندها با قرار دادن کف دست روی قلب صورت می‌گیرد یا در دادگاه هنگام ادای شهادت کتاب مقدس را در دست چپ می‌گیرند و کف دست راست را برای مشاهده حضار بالا می‌برند. پس نشان دادن کف دست‌ها نشانه این است که فرد قصد دروغ گفتن ندارد.

حرکات
     اگر کسی ضمن صحبت شما راه برود و دائما به این طرف و آن طرف حرکت کند یا روی صندلی جابجا شود و به نحوی بخواهد تمرکز شما را بر هم بزند به راست بودن گفتارش شک کنید. دزموند موریس که از محققان بنام در حیطه زبان بدن است اظهار می‌دارد، فردی که دروغ می‌گوید حسی مانند خارش را در بافت‌های ظریف صورت و گردنش تجربه می‌کند و به ناچار برای ارضای این حس نیاز به خارش یا مالش این نواحی پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد که این یک توضیح مناسب برای استفاده بعضی مردم از حرکت «کشیدن یقه پیراهن» هنگامی که دروغ می‌گویند و حدس می‌زنند که دروغشان آشکار شده، باشد.

     مدل اغراق‌آمیز حرکت کشیدن یقه پیراهن، مالیدن پشت گردن با کف دست است، کسی که از این حرکت هنگام دروغ استفاده می‌کند معمولا سرش را پایین می‌اندازد و نگاهش را می‌دزدد.

طرز سخن گفتن
     فرد دروغگو ممکن است اشاره مختصری به جزییات قضیه بکند (چون موردش ساختگی است و آن را فراموش می‌کند پس وارد جزییات نمی‌شود) یا برای متقاعد کردن خودش، همان جزییات را چندین بار تکرار کند تا از خاطرش نرود. مِن‌مِن کردن، اسامی را فراموش کردن و سپس بازگشتن و کلمات قبلی را اصلاح کردن نیز از نشانه‌های یک فرد دروغگو است.

     از طرفی فرد دروغگو اغلب هنگام جواب دادن به سوالات شما برای جلب اطمینان، به‌طور ناخودآگاه از جمله «آیا تو به من اطمینان داری؟» استفاده می‌کند.

کری مصلحتی
     فرد دروغگو سوالاتی را که به نفعش نیست معمولا نمی‌شنود. «چی؟» «بله؟» «ممکن است واضح‌تر بگویید؟» او زمانی که از شما خواهش می‌کند تا سوال خود را مجددا تکرار کنید، در واقع برای خود زمان می‌خرد. او احتیاج به زمان دارد تا به گفته‌های کذبش، شاخ و برگ بدهد و در مدت زمانی که شما سوال خود را دوباره تکرار می‌کنید او فرصت کافی را به ‌دست می‌آورد.

دندان‌ها
     اصطلاح دروغ گفتن از لابه‌لای دندان‌ها، اصطلاح رایجی است که به وضعیت دندان‌ها و چهره هنگام دروغ گفتن اشاره دارد. این اصطلاح یک دسته علائم را شامل می‌شود که عبارتند از دندان‌های روی هم فشرده، لبخندی مصنوعی همراه با مالش چشم و برگرداندن نگاه.

دکتر هانیه زایررضایی