بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – در سال‌های اخیر انبوهی از تجهیزات هوشمند وارد بازار شده‌اند که فصل مشترک همه آنها، اتصال به اینترنت است. یخچال‌های هوشمند، لامپ‌های هوشمند و خلاصه بسیاری دیگر از وسایل و تجهیزات متنوع در بازار وجود دارد که با اتصال به اینترنت، قابلیت‌های متعددی را در اختیارمان قرار می‌دهند. همه این تجهیزات در قالب اینترنت اشیاء نیز می‌توانند امکان بهر‌ه‌مندی از یک‌شبکه هوشمند در خانه یا محل کار را فراهم‌کنند. مشکل اساسی اینترنت اشیاء، امنیت آن است، اما آیا امکان استفاده از اینترنت اشیاء بدون اینترنت (عامل اصلی نبود امنیت) وجود دارد؟ امنیت متزلزل
جذابیت اینترنت اشیاء در این است که می‌توانیم چیزهای زیادی را به شکل خودکار درآوریم، در حالی که در غیر این‌صورت، چاره‌ای جز انجام همه آنها به‌صورت تک به تک نخواهد بود. برای نمونه با اینترنت اشیاء می‌توان کاری کرد که همراه با زنگ بیدارباش گوشی، لامپ‌های اتاق هم روشن شوند یا این‌که دوربین امنیتی خانه، ورود افراد ناآشنا به حیاط را تشخیص دهد و در صورت مشاهده فرد غریبه، هشداری به گوشی‌تان ارسال کند.
اما اینترنت اشیاء، معایبی هم دارد. یکی از این معایب، دردسرهای حریم خصوصی تجهیزات موجود در اینترنت اشیاء است، زیرا معمولا این سامانه‌ها از طریق سرورهای ابری در دسترس کاربر قرار می‌گیرد. بیشتر درخواست‌‌های پردازش در اینترنت اشیاء به‌صورت از راه دور انجام می‌شود. برای نمونه، فرض کنید لامپ اتاق‌تان را با استفاده از گوشی روشن می‌کنید. وقتی دکمه روشن کردن لامپ را روی صفحه گوشی انتخاب می‌کنید، این درخواست به‌صورت مستقیم برای لامپ ارسال نمی‌شود، بلکه ابتدا به یک سرور راه‌دور که توسط شرکت تولیدکننده لامپ مدیریت می‌شود ارسال می‌شود و آن سرور نیز دستور خاموش کردن لامپ را صادر می‌کند. در واقع، شرکت سازنده لامپ می‌تواند داده‌هایی نظیر زمان روشن و خاموش کردن لامپ توسط شما را به دست آورده و برای نمونه، به جدول زمانی خواب و بیداری شما پی ببرد.
دستگاه‌های هوشمند معمولا حساس‌تر هستند و امکان عملکرد نادرست‌شان بیشتر از نمونه‌های هوشمند است. برای نمونه اگر یک قفل هوشمند داشته باشید، ولی برحسب اتفاق، دسترسی‌اش به وای‌فای قطع شود، ممکن است نتوانید آن را باز کنید و برای نمونه امکان بیرون رفتن از خانه یا وارد شدن به آن را برای مدتی از دست بدهید.
بیشتر تجهیزات اینترنت اشیاء از امنیت چندانی برخوردار نیستند و همین سبب می‌شود هکرها به‌راحتی بتوانند به آنها دسترسی یابند. برای نمونه، در سال ۲۰۱۶ یک بات‌نت با نام میرای (Mirai) با آلوده کردن هزاران دستگاه موجود در شبکه‌های اینترنت اشیاء سبب بروز مشکلاتی جدی برای برخی افراد و سازمان‌ها شد. یک کارشناس سرشناس حوزه امنیت سایبری پس از بروز این مشکل، در یادداشتی نوشت: «اگر نتوانیم امنیت سامانه‌های پیشرفته را تا میزانی که برای کار در دنیای واقعی به آن نیاز دارند آماده کنیم، اصلا نباید سراغ ایجاد دنیایی کاملا رایانه‌ای و متصل به هم برویم.» خلاصه این‌که چون دستگاه چای‌ساز را می‌توان به شبکه وصل کرد، به این معنا نیست که حتما باید چنین کاری را انجام داد.
استفاده از هاب
خوشبختانه
امکان طراحی و ساخت خانه هوشمند و اینترنت اشیاء بدون استفاده از اینترنت
هم وجود دارد. در واقع به جای این‌که از یک طرف سوم به‌عنوان واسطه استفاده
کنیم (مثل سرور شرکت سازنده لامپ هوشمند به‌عنوان واسطه ارسال فرمان روشن و
خاموش)، می‌توان به‌صورت مستقیم، تجهیزات موردنظر را کنترل کرد. در این
صورت اگر با قطعی اینترنت روبه‌رو شدید، با درهای قفل شده خانه که با هیچ
وسیله‌ای باز نمی‌شوند مواجه نمی‌شوید. نیاز نداشتن اینترنت اشیاء به
اینترنت می‌تواند نگرانی‌های امنیتی را به شکل قابل توجهی کاهش دهد. با این
وجود، این رویکرد یک عیب اساسی هم دارد و آن هم این‌که، پیاده‌سازی چنین
شبکه‌ای به هیچ وجه ساده نیست و به اطلاعات فنی بالا یا هزینه بالای
به‌کارگیری کارشناس در این حوزه نیاز خواهید داشت.
به زبان خیلی ساده،
برای این کار به یک هاب احتیاج دارید. هاب، یک دستگاه تقویت‌کننده (رله)
است که جایگزین سرور شرکت سازنده تجهیزات هوشمند می‌شود. این هاب، وظیفه
پردازش فرمان‌هایی را که به دستگاه می‌دهید به عهده دارد و باید یک پروتکل
شناخته‌شده بی‌سیم نظیر زی – ویو (Z-Wave) را که گاهی زیگبی نیز خوانده
می‌شود، پشتیبانی کند. همه تجهیزات موجود در شبکه نیز باید با این پروتکل
سازگار باشند. بیشتر هاب‌های سازگار با زی‌ویو و نیز دیگر تجهیزات سازگار
با این پروتکل، برای کار در شبکه محلی (غیرمتصل به اینترنت) طراحی و عرضه
می‌شوند. اگر واقعا قصد دارید خانه هوشمندی بدون نیاز به اینترنت داشته
باشید، می‌توانید نرم‌افزار متن‌باز هاوم اسیستنت
(Home Assistant) را
روی رایانه‌تان نصب کرده و سپس USB stick زی – ویو را به‌عنوان کنترلر به
رایانه‌تان متصل کنید. یکی از نکات جذاب درباره این‌تجهیزات این است که سبب
ایجاد یک شبکه توری
(mesh network) می‌شوند و در واقع، هر دستگاه به تقویت سیگنال دریافتی برای دستگاه دیگر می‌انجامد.
پس
از نصب و انجام تنظیمات ضروری برای این هاب به‌راحتی می‌توانید انواع
تجهیزات مورد نظر (از لامپ گرفته تا قفل و…) را که با این پروتکل سازگاری
داشته باشند، در اینترنت بیابید و خریداری کنید. همه این تجهیزات
می‌توانند بدون این‌که نیازی به ارتباط با سروری دیگر داشته باشند، عمل
کنند.
همان طور که گفته شد، این شبکه یک سری محدودیت‌ها هم دارد. برای
نمونه، دستیاران صوتی مثل گوگل اسیستنت یا الکسای آمازون، فرمان‌های صوتی
را در سرورهای ویژه‌ای پردازش می‌کنند و به همین دلیل، امکان استفاده از
آنها در خانه هوشمند غیرمتصل به اینترنت وجود ندارد. همچنین ممکن است در
زمینه استفاده از نرم‌افزار‌های ویژه خانه هوشمند هم با مشکلاتی روبه‌رو
شوید.
