کاری که رونالدینیو دست فوتبال داد/پشت دیوار بخواب!

نشستن یا دراز کشیدن پشت دیوار دفاعی اولین‌بار در فوتبال برزیل متداول شد؛ جایی که مدافعان دنبال راهی برای مقابله با متخصصان ضربات ایستگاهی مانند رونالدینیو بودند

کریس رایت

سایت بدون – اگر این اواخر بازی‌های لیگ قهرمانان یا مسابقات لیگ‌های ممتاز اروپا را تماشا کرده باشید، حتماً متوجه شده‌اید در زمان دفاع یک تیم در برابر ضربات ایستگاهی رقیب اتفاق عجیبی می‌افتد؛ اینکه یک نفر از تیم مدافع پشت دیوار دفاعی روی زمین به سمت دروازه خودی می‌خوابد تا مانع از گلزنی تیم مهاجم با استفاده از ضربه زمینی شود.
این تاکتیک دفاعی از سال ۲۰۱۸ و بازی اینترمیلان و بارسلونا در مرحله گروهی لیگ قهرمانان مورد پذیرش عمومی در اروپا قرار گرفت. مارسلو بروزوویچ، هافبک کروات اینتر وقتی متوجه شد لوییس سوارس قصد دارد زمینی توپ را بزند پشت دیوار دفاعی خوابید و این حرکت او بشدت برای لیونل مسی جالب بود.
سد غیرمعمولی که بروزوویچ ایجاد کرد برای اینتر مفید واقع شد و ضربه مهاجم اروگوئه‌ای بارسلونا بعد از برخورد با او بی‌خطر از دروازه دور شد. در حقیقت این مانور آنقدر موفقیت‌آمیز بود که خیلی از بازیکنان دیگر هم سعی کردند تکرارش کنند، اما این اقدام هوشمندانه و عجیب از کجا نشأت گرفته است؟
عمل ایجاد یک مانع اضافه اولین‌بار در فوتبال حرفه‌ای در برزیل متداول شد؛ جایی که مدافعان مصمم شده بودند راهی برای مقابله با متخصصان ضربات ایستگاهی مانند رونالدینیو پیدا کنند، بازیکنانی که با هوش بالای خود ضربات ایستگاهی را زمینی می‌زدند تا خط دفاع و دروازه‌بان را غافلگیر کنند. رونالدینیو با این حربه بارها به موفقیت رسید، از جمله گل زیبایی که در فصل ۲۰۰۷-۲۰۰۶ لیگ قهرمانان اروپا وارد دروازه وردربرمن کرد.
اسطوره برزیلی در بازگشت به کشورش هم کامیاب بود و در بازی سال ۲۰۱۱ برای فلامنگو برابر سانتوس که فوق‌ستاره نسل جدید فوتبال، نیمار را در اختیار داشت، با نبوغ ذاتی خود با ضربه‌ای زمینی از زیر دیوار دفاعی پنج‌نفره که همزمان به بالا پریده بودند، گل زد و تیمش ۵ بر ۴ به پیروزی رسید.
لوسیو فلاویو، هافبک سابق تیم پارانا در لیگ برزیل یکی دیگر از متخصصان ضربات ایستگاهی بود که به‌خاطر زیرآبی رفتن! شهرت پیدا کرد. مدافعان کمی بعد هوشیاری لازم را برای مقابله با او به دست آوردند و یک نفر پشت دیوار دفاعی می‌خوابید، اما متأسفانه او زرنگ‌تر از این حرف‌ها بود و وقتی در بازی جام حذفی برزیل مقابل پونته‌پرتا در سال ۲۰۱۴ دید یکی پشت دیوار خوابیده، با ضربه‌ای هوایی توپ را به کنج دروازه فرستاد! به هر حال خطوط دفاعی در برزیل به یک نگرش در این زمینه رسیده بودند و خود را برای هر دو نوع ضربه بازیکن حریف آماده می‌کردند. اما در بازی حساسی از سری B برزیل در سال ۲۰۱۳ بین فیگورنزه و پالمیراس اتفاق جدیدی افتاد. خورخه والدیویا، ایستگاهی‌زن قهار پالمیراس خودش را برای زدن یک ضربه خطرناک به سمت دروازه حریف آماده می‌کرد و دیوار دفاعی فیگورنزه هم چیده شده بود که ناگهان و همزمان با زدن ضربه، ریکاردینیو هافبک تیم مدافع پشت دیوار دفاعی پنج‌نفره خوابید تا مانع گلزنی زمینی شود. ریکاردینیو بعد از آن بازی گفت: «من معمولاً قبل از بازی کمی مطالعه و بررسی می‌کنم و دیدم والدیویا خیلی توپ‌ها را از زیر خط دفاعی رد می‌کند. در طول مسابقه تصمیمم را گرفتم و به هیچ‌کس هم نگفتم. فکر کردم او این‌بار هم ضربه ایستگاهی را زمینی می‌زند.»
وقتی داور به نفع پالمیراس ضربه ایستگاهی اعلام کرد، ریکاردینیو به هم‌تیمی‌ اش تیه‌گو (مدافعی که سه سال بعد در فاجعه هوایی چاپه‌کوئنزه جان خود را از دست داد) گفت تا جایی که می‌تواند بالا بپرد و خیالش راحت باشد چون زیر خط دفاعی را پوشش می‌دهد. البته اقدام شجاعانه ریکاردینیو بی‌فایده بود و والدیویا تصمیم گرفته بود با زدن یک ضربه ایستگاهی استاندارد به گل برسد که با تلاش مدافعان ناکام شد. با این وجود پالمیراس ۳ بر ۲ برنده آن بازی شد و جالب اینکه گل پیروزی را والدیویا، بازیکن مشهور تیم ملی شیلی زد. در پایان بازی و بازگشت ریکاردینیو به رختکن، او مورد تحسین خیلی‌ها قرار گرفت، از جمله مربی شگفت‌زده تیم، آدیلسون باتیستا. ریکاردینیو گفت: «وقتی به رختکن آمد، به من گفت: وای چه کاری کردی! چرا به من برنامه‌ات را نگفته بودی. همه حس خوبی داشتند و از من تعریف می‌کردند. آن موقع خیلی اتفاق مهمی به حساب نمی‌آمد اما چند سال بعد در یک اکانت اینستاگرام متعلق به بازی‌های تاریخی دیدم بیش از دو میلیون نفر آن را دیده‌اند!»
آدیلسون که در زمان بازی مدافع میانی بود، از ایده بازیکن تیمش که می‌خواست راهی برای مقابله با امثال رونالدینیو و لوسیو فلاویو به دست آورد، به وجد آمده بود: «من خودم مدافع بودم و می‌دانستم یا باید بپرید یا از دفاع بیرون بمانید. دیده بودم که فلاویو و رونالدینیو ضربات ایستگاهی را زمینی می‌زنند چون معمولاً دیوار دفاعی روی این ضربه به بالا می‌پرد. حالا باید یکی دیگر را هم پشت دیوار داشته باشی تا از دروازه‌بان حمایت کنی. اما خوابیدن پشت دفاع واقعاً ضرورتی ندارد. باید یک نفر ایستاده باشد تا اگر توپ از نفر جلویی رد شد، با واکنش مناسب نگذارد به دروازه برسد. گل رونالدینیو با عبور از نفر دوم دیوار به ثمر رسید و اگر او سر جایش می‌ایستاد و نمی‌پرید یا کسی که وسط دیوار دفاعی قرار گرفته نمی‌پرید، گل نمی‌شد. کافی است یک پا جلوی توپ بگذاری، نیازی به خوابیدن نیست. وقتی یکی می‌پرد، ممکن است روی بازیکن هم‌تیمی‌اش فرود بیاید.» ریکاردینیو هم می‌گوید حساب همه‌جا را کرده بوده و به اندازه لازم فاصله داشته تا لگد نخورد. به هر حال یک نوآوری رخ داد و خیلی زود در برزیل و جاهای دیگر تکرار شد.
این حرکت را دو برزیلی دیگر که در اروپا درخشیده‌اند هم انجام داده‌اند. مارسلو، مدافع چپ رئال‌مادرید در دیدار مقدماتی جام‌جهانی با آرژانتین در سال ۲۰۱۶ پشت خط دفاعی زانو زده بود تا مانع گلزنی می‌شود. اگرچه روی دفع توپ نقشی نداشت اما این نخستین نمونه از انتقال تاکتیک داخلی برزیل به عرصه جهانی بود. فیلیپه کوتینیو هم آن روز کنار مارسلو بود و سه ماه بعد در بازی لیورپول برابر تاتنهام در آنفیلد مقابل ضربه کریستین اریکسن پشت دیوار دفاعی زانو زد. اهمیت ندارد از چه راه این روند به فوتبال اروپا راه یافته اما حالا دیگر همه قاره را گرفته و همه از آن استفاده می‌کنند.

منبع: ESPN