بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -بعضی‌ها با پای خودشان آمده‌اند، بعضی‌ها را هم به زور آورده‌اند، آنها که با زور می‌آیند گاردشان بسته است، مقاومند، لاکشان را دوست دارند و با هر کسی که مخالف این لاک است مخالفند. عضلاتشان درد دارد، چاق شده‌اند، چشم‌های بعضی‌هایشان نزدیک‌بین شده، آبریزش بینی ندارند ولی خمار که بشوند اشکشان درمی‌آید، اما امان از نشئگی که چه دیر می‌رسد، اوایل با چند دقیقه و هر چه می‌گذرد با چند ساعت، مثل همه معتادان رنگ به رنگ که روزهای اول با چند پک نشئه می‌شوند و هرچه می‌گذرد نشئگی‌شان کش می‌آید تا یک لول و دو لول و یک بست و چند بست.
پدرام به زورِ همسرش آمده، زن فکر می‌کند پدرام او را نمی‌بیند، فکر می‌کند شده شبح خانه و پدرام گوشی به دست از روی این شبح رد می‌شود. پدرام لاکش را دوست دارد، توی لاک او یک پدرام جا می‌شود و یک گوشی، زن اما به ستوه آمده و آمده به تنها کلینیک ترک اعتیاد مجازی کشور تا پدرام را نجات دهد. او نمی‌خواهد اما، کار برای همین سخت شده است.
علی را هم به زور آورده‌اند. مادر، علی ۱۶ ساله‌اش را مثل بقیه نوجوان‌ها می‌خواهد؛ اما او که یک معتادِ بازی است مثل یک معتاد تزریقی، علائم تحمل نشان می‌دهد و هرروز بیشتر می‌خواهد. حالا علی ۱۶ ساعت کله‌اش را می‌کند توی گوشی و بازی می‌کند، بی‌خبر از وقت صبحانه و ناهار و بی‌خبر از روابط خانوادگی، علی حتی دست از دوستان شسته است و خواب را بوسیده و گذاشته کنار.
مهسا ریزنقش و لاغر است. وارد کلینیک که می‌شود نگاهی به تابلوی گل رز روی دیوار می‌اندازد و با چشم‌های بی‌حالت، نگاه می‌دوزد به زمین. مرضیه پورصالحی، مدیرکارگروه روان‌شناسی سایبری کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی نیم‌نگاهی به او می‌کند و می‌گوید، مهسا روزهای اول مضطرب بود و افسرده، آنقدر که اولیای مدرسه و زودتر، مادرش نگرانش شدند. مهسا بعد از مدتی سکوت را شکست، او به مادرش گفت که در یک ارتباط عجولانه با پسری نوجوان، عکس‌های برهنه‌اش را برای او فرستاده و حالا که آن تب تند خوابیده و پسر شروع کرده است به اخاذی؛ مهسا باز هم مضطرب می‌شود و رد نگرانی می‌خزد توی چشم‌هایش. مادرش دست می‌گذارد روی شانه مهسا و سر تکان می‌دهد که امان از فضای مجازی.
مرضیه پورصالحی طوری که مهسا نشنود اشاره می‌کند به پرسه‌زنی نوجوانان در فضاهای مجازی، بیسوادی رسانه‌ای‌شان و صمیمیت‌های شتابزده که خاص این فضاهاست و بعد هم آسیب‌های جدی، مثل مشکل مهسا.
هومن نشسته است توی نوبت، لاغر است و چشم‌های فرورفته دارد، هم‌سن و سال‌های پدرام است، یک معتاد آنلاین، یک هرزه‌نگار مجازی. هومن با پای خودش برای ترک اعتیاد آمده؛ اعتیادش این است که ساعت‌ها و ساعت‌ها محو می‌شود در اینترنت و دست به کار پورنوگرافی می‌شود و مشغول خودارضایی با پست‌های غیراخلاقی. درد او اختلال مانیاست، یک جور شیدایی و افزایش بیمارگونه هیجانات که تهش برای او رسیده به افزایش بی‌مرز میل جنسی. هومن خسته است، کلافه است، دیگر دوست ندارد یک پورنوگرافر باشد، او از این همه بی‌بند و باری ذله است ولی پورصالحی می‌گوید که معتادانی مثل او با این‌که دارو‌درمانی و روان‌درمانی می‌شوند، ولی به خاطر شدت آسیب‌ها هرگز مثل آدم‌های معمولی بهنجار نمی‌شوند، بلکه فقط با برخی مهارت‌ها وضعیتشان تعدیل می‌شود.
تنها کلینیک ترک اعتیاد مجازی کشور حال و هوای عجیبی دارد، اینجا گاردِ هرزه‌نگارها از همه بسته‌تر است و بساط مخفیکاری حسابی گرم. بعضی از آنها که اینجا می‌آیند مثل معتادانی که محو افیون‌بازی‌های مجازی شده‌اند، حتی به نزدیک‌ترین آدم‌های زندگی‌شان دروغ می‌گویند تا بلکه دمی بیشتر در این فضا بخزند، خیلی‌هایشان حتی خودشان را هم گول می‌زنند و انکار می‌کنند که نزدیک به ۲۰ ساعت از شبانه‌روز را در فضای مجازی تلف می‌کنند.
پورصالحی می‌گوید: این اعتیاد سن و سال سرش نمی‌شود و حتی بانوان متاهل میانسالی که گرفتار اختلالات اضطرابی‌اند برای فرار از همه دلشوره‌ها و نگرانی‌هایشان به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برند و شروع می‌کنند به پرسه‌زنی در اینترنت تا گذر زمان را احساس نکنند و به طور کاذب تسکین بگیرند.
اینها همه معتادند، خواهرخوانده‌های معتادان موادمخدر که البته برخلاف اینها یقه‌سفیدند، گوشی‌ها و تبلت‌های به‌روز دارند و از نزدیکشان که بگذری احتمالا بوی عطر می‌دهند. اعتیاد اینها اما جدی است، به اندازه معتادان تابلوی خیابانی که وقتی خمارند یک جور دردسر می‌سازند و وقتی نشئه‌اند یک جور دیگر. پورصالحی می‌گوید، معتادان شیمیایی وقتی به هردلیل به مواد نرسند، علائم خماری و بیقراری ذهنی نشان می‌دهند و معتادان مجازی نیز هروقت از اینترنت به هر دلیل دور شوند، شروع می‌کنند به بیقراری‌های ذهنی.
زندگی‌های زیادی تحت‌تاثیر این اعتیاد لطمه خورده است، به قول او مخصوصا از شکل‌گیری روابط فرازناشویی به واسطه اثر گمنامی که خاصیت فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. در تنها کلینیک ترک اعتیاد مجازی ایران سعی می‌شود همه آنهایی که آلوده به فضای مجازی‌اند و لبه تیز تیغ انحراف ایستاده‌اند، درمان شوند؛ چه آنهایی که به بازی‌های دیجیتال اعتیاد دارند و چه آنهایی که به شبکه‌های اجتماعی یا قماربازی آنلاین و پورنوگرافی مجازی وابسته‌اند. اما درمان اینها سخت است، واقعا سخت. شاید بعضی‌هایشان کاملا درمان نشوند، مخصوصا آنهایی که گارد دارند و توی لاک تنهایی‌شان با یک گوشی موبایل و چند گیگ اینترنت نشئه می‌کنند.
معتاد مجازی کیست
اعتیاد به اینترنت و حضور در فضای مجازی چند نشانه دارد که اگر در یک فرد جمع باشد عنوان معتاد مجازی به وی اطلاق می‌شود. اگر فردی مشغول استفاده از اینترنت است، زمان را از دست بدهد و متوجه نشود زمان چگونه می‌گذرد و این اشتغال باعث شود از کارهای خانه، تکالیف مدرسه یا کار بازبماند و این حضور در اینترنت به حدی باشد که از خانواده و دوستان دور شود و بابت همه این مشکلات، فرد احساس گناه یا ناراحتی داشته باشد، او قطعا یک معتاد مجازی است.
مراحل درمان
اولین و مهم‌ترین گام برای درمان وابستگی به اینترنت شناسایی مشکل است؛ چون گفته می‌شود وابستگان به اینترنت مثل معتادان موادمخدر آخرین کسانی هستند که به وابستگی خود واقف می‌شوند. بعد از این گام نوبت به برنامه‌ریزی می‌رسد به این معنا که برای اوقات روز برنامه‌ای دقیق تعیین شود. برنامه‌ریزی روزانه نه‌تنها باعث می‌شود استفاده از اینترنت محدود شود، بلکه به جهت‌دهی ذهنی و تمرکز بر بقیه فعالیت‌ها کمک می‌کند و در نهایت ذهن را از اینترنت منحرف می‌سازد. پس فرد وابسته به اینترنت باید بتواند به مرور و به طور آگاهانه زمان آنلاین خود را کاهش دهد. محدود کردن استفاده از سایت‌های شبکه‌های اجتماعی و بلاک کردن وبسایت‌های پرمصرف نیز از گام‌های بعدی است که اگر خوب اجرا شود با قطع خودخواسته اینترنت خانگی یا گوشی تلفن همراه، مبتلایان به سمت درمان وابستگی به اینترنت پیش خواهند رفت.
رهایی از اعتیاد به فضای مجازی
مونا اکبری
روان‌شناس بالینی
هرگونه چت مداوم، آنلاین بودن و پرسه زدن دائمی در فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برای ساعات طولانی از مصادیق و علائم اعتیاد اینترنتی است. این اعتیاد به صورت کاملا ناخودآگاه فرد را از محیط ارتباطات انسانی و طبیعی و حضوری که از شروط شکل‌گیری شخصیت اجتماعی افراد است، غافل می‌کند و فرد غرق در فضاهای غیرطبیعی می‌شود.
اعتیاد به فضای مجازی و اینترنت در افرادی که بنا به شغلشان باید آنلاین باشند، اعتیاد مضر محسوب نمی‌شود، هرچند این نوع عادت واعتیاد هم می‌تواند به اختلالات روانی و جسمی در مخاطب منجر شود.
از جمله مهم‌ترین علت‌های اعتیاد به فضای مجازی می‌توانیم به نداشتن برنامه روزانه مشخص، بدون مرز بودن فضاهای مجازی، کنجکاوی و هیجان فردی، جذاب بودن و گمنامی افراد در فضای مجازی اشاره کنیم.
اعتیاد به فضای مجازی زمانی حادتر می‌شود که فرد با دور ماندن و حضور نیافتن در این فضا دچار سردرگمی و اضطراب شود، در واقع فرد به حدی از وابستگی به فضای مجازی می‌رسد که هویت و ارزش‌های خود را در زندگی واقعی فراموش می‌کند. به بیان دیگر برای فرد معتاد به فضای مجازی، دیده شدن و لایک گرفتن با ارزش‌تر از سایر رفتارهای اجتماعی تلقی می‌شود. این نوع از وابستگی در مواردی هم به گوشه‌گیری و انزوای فرد و دوری‌اش از جمع‌های واقعی منجر می‌شود. در این موارد تاثیرگذاری فضای مجازی بر زندگی اشخاص تا جایی پیش می‌رود که او را دچار افسردگی و ترس اجتماعی می‌کند.
روان رنجوری و عصبانیت‌های روانی و پایین آمدن اعتماد به نفس در جامعه از دیگر تاثیرات حضور بیش از حد در فضای مجازی است. بر همین اساس بتازگی مراکزی برای درمان اعتیاد به فضای مجازی و کمک به نوجوانان و جوانانی که با این نوع از اعتیاد در گیر هستند، راه‌اندازی شده است. این موضوع نشان‌دهنده بحران در صورت مدیریت نکردن حضور در فضای مجازی است.
از جمله مهم‌ترین راه‌های درمان و مبارزه با اعتیاد فضای مجازی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
۱ ـ برنامه‌ریزی روزانه داشته باشند؛ به این شکل که تمام روز فرد هدفمند باشد.
۲ ـ زمان استفاده از اینترنت را با شیب ملایم کاهش دهند.
۳ ـ به جسم و روان‌شان استراحت بدهند.
۴ ـ برای اوقات فراغت‌شان برنامه‌ریزی کنند و سعی شود در این برنامه‌ریزی زمان استفاده از اینترنت در اولویت پایین‌تری قرار بگیرد.
۵ ـ گوشی و تبلت را از خود دور کنند.
۶ ـ شب‌ها زود بخوابند.
مریم خباز
